С витамині (аскорбин қышқылы) гиповитаминозы
. Сутексіздендіру процессін
кҥшейте отырып, организмде тотығу процессін стимулдейді, кҿптеген ферменттерді
активтейді. Кҿмірсулардың алмасуының қалыпты жҥруін бауырда жҽне басқа мҥшелерде,
гликогеннің бекуіне кҿмектесу арқылы, қамтамасыз ететін тирозиннің тотығу С
витаминінің қатысуымен жҥреді. Ішектен глюкозаның сорылуын стимулдейді. Аскорбин
қышқылы
бауырдың
антитоксикалық
функциясын
жоғарылатады,
бауырда
полипептидтердің бекуін арттырады. С витамині барлық мезенхимальды тканьдерде
(капиллярлардың эндотериясы, фиброзды ткань, сҥйек тканы, шеміршек жҽне т.б.)
калогеннің қалыпты пайда болуын қамтамасыз етеді деп есептеледі. Кортикостероидтар
мен катехоламиндердің пайда болуын стимулдейтін болғандықтан, бҥйрек ҥсті безі
қалыпты қызмет істеу ҥшін С витамині ҿте қажет. Аскорбин қышқылы қан жасауға
қатысады, ол жетіспегенде гипохромды анемия байқалады. С витамині иммундық денелер
пайда болу ҥшін де қажет деп есептелінеді.
Цинга.
Тістің қызыл етінің босауы мен қанталауы, шаш тҥбінің петехийлері,
эхкимоздар байқалады. Фолликулярлық гиперкератоз (ІІ типі), анемия, бозғылттық, ерін,
мҧрын, қҧлақ, тырнақ цианозы, табан ісіңкілігі , тістің тҥсуі, аяқ, ҽсіресе, табанның ауруы
байқалады. Гиповитаминоздың жеңіл тҥрлерінде суыққа сезімталдықтық, ҧйқышылдық,
ашушаңдық, тез шаршау, аяқтардың талуы, жҥректің соғуы білінеді.
Скорбут.
Ызақорлық, ентігу, тҽбеті тҿмендеу, апатия, анорексия, субфибрилетет,
субпериостальдық гематомалар, эпифиздің ҿсуі, рахитке қарағанда, ҥшкірлеу қабырға
«таспихтары» байқалады. Аяқтарының алшақтап, қозғалуының шектелуі (жалған сал),
«қҧрбақа» кейпіне ҧқсау кҿрініс береді. Гиперстезия пайда болып, қозғалғанда, қол
тигізгенде ауырсынады. Диафиздер ауырсынады жҽне ісінеді. Темір мен фолаттар
тапшылығынан анемия дамиды. Ҥлкен балалардың аяғы қҧрысады, жаралар ҧзақ
жазылмайды. Егер балада тіс болмаса, қызыл иек қанталамайды, бірақ гингивит болады.
Аяқта, арқада петехийлер, гематурия, мелена болады. Субфибрилитет, балтырдың ісінуі
байқалады. Гипотрофия кҿрініс береді.
С витаминінің қандағы мҿлшері 0,006 г/л-ден аз. А.И. Нестеров бойынша,
капилярлар резистентігі 15 петехийден кҿп. Тҥтікше сҥйектердің R-граммасында (тізе
буынында жақсы білінеді) кҥнгірттік пайда болады, сҥйектің арқауы жҧқарып, ҽйнек
тҽрізденеді, деструкция аумағы, периостальдық кальцификаттар, метафизде кҿптеген
сынықтар анықталады.
С витаминіне бай тағамдар: жаңа кҿкҿністер, жемістер, цитрустар (қара мойыл,
мҥкжидек).
Достарыңызбен бөлісу: |