Ар­тық­бол­мас­біл­ге­нің

78
ау­да­рыл­ған­ шы­ғар­ма­ла­ры­ ен­гі­зіл­ді.­ Еура­зия­лық­ жа­зу­шы­лар­ ода­ғы­ның­ тө­ра­ға­сы­ Якуп­
Өмер­оғ­лу­кі­тап­қа:­«Ақын­ның­шы­ғар­ма­шы­лы­ғын­да­­пай­да­ла­ныл­ған­сөз­дер­дің­тү­рік­лек­си­
ка­сы­мен­ұқ­сас­тығы­бар.­Тү­рік­лек­си­ка­сын­да­ғы­сөз­дер­за­ман­өте­ке­ле­түр­ле­ніп,­өз­ге­ру­де.­
Сүй­ін­бай­Аро­нұлы­кі­тап­та­ры­ның­тү­рік­ті­лін­де­гі­ба­сы­лы­мы­оқыр­ман­дар­ға­түр­кі­мә­де­ние­
ті­мен­ жа­қын­да­су­ға­ көп­те­ген­ мүм­кін­дік­тер­ бе­ре­ді»,­ –­ деп­ пі­кі­р­ жаз­ған.­ Ба­сы­лым­дар­дың­
ара­сын­да­ Еура­зия­ ке­ңіс­ті­гі­нің­ «­Бау­ыр­лас­ қыл­ қа­лам­дар»­
(Kardeş Kalemler) 
ат­ты­ ай­лық­
әде­би­ет­жур­на­лы­ның­ар­найы­шы­ға­ры­лы­мы­жа­рық­көр­ді.­Оған­ақын­ның­таң­дау­лы­шы­ғар­
ма­ла­ры­ен­ді.­Жур­нал­да­Түр­кия­ас­та­на­сы­ның­ең­ірі­ау­дан­да­ры­ның­бі­рі­Ке­чиөрен­де­Сүйін­
­бай­Аро­нұлы­атын­да­ғы­сая­бақ­тың­ашы­лу­сал­та­на­ты­өт­ке­ні­ту­ра­лы­ба­ян­дал­ды.
«Ақиық»,­«Сүй­ін­бай­ақын­өлең­де­рі­нің­жи­на­ғы»­жә­не­т.б.­жыр­жи­нақ­та­ры­нан­ақын­ның­
өлең­тол­ғау­ла­ры,­ай­тыс­та­ры­ның­маз­мұ­ны­мен­та­ны­сың­дар.
Әде­би­ет­тео­рия­сы
Ай­тыс­ту­ра­лы­түсінік
Ай­тыс­ –­ ау­ыз­ әде­бие­тін­де­ ежел­ден­ қа­лып­тас­қан­ поэ­зия­лық­ жанр,­ топ­ ал­дын­да­ қол­
ма­қол­суы­рып­са­лып­ай­ты­ла­тын­сөз­сай­ысы,­жыр­жа­ры­сы.­М.Әуе­зов­тің­сө­зі­мен­айт­қан­да,­
«Ай­тыс­–­сөз­ба­рым­та­сы».
«Ай­тыс­–­уәж,­дә­лел­ге­құ­рыл­ған­екі­қар­сы­лас­тың­ақын­дық­сөз­сай­ысы,­өнер­бә­се­ке­сі.­
Қа­зақ­ай­тыс­та­рын­жік­теп,­топ­тас­ты­ру­да­ғы­мә­се­ле­лер­М.О.Әуе­зов­зерт­теу­ле­рін­де­ғы­лы­ми­
дұ­рыс­ ше­ші­мін­ тап­ты.­ Ол­ өзі­нің­ «Қа­зақ­ әде­бие­ті­ та­ри­хы»­ ең­бе­гін­де­ ай­тыс­ өлең­де­рін:­
әдет­ғұ­рып­ай­ты­сы­жә­не­ақын­дар­ай­ты­сы­деп­ірі­екі­топ­қа­бө­ліп­қа­рас­тыр­ған.­Әдет­ғұ­рып­
ай­ты­сы­на­бә­дік­пен­жар­жар­ды,­ал­ақын­дар­ай­ты­сы­на­ру­шыл­дық,­жұм­бақ,­дін­ай­тыс­та­рын­
жат­қыз­ды.­­
(«Қа зақ әде бие ті нің та ри хы». Он том дық. V том)
«Ай­тыс­де­ген­атау­–­
ай ты су, тар ты су, дау ла су 
не­ме­се­
жа ры су, сы на су
­де­ген­ма­ғы­
на­да­қол­да­ны­ла­ды.­Сырт­қы­кө­ле­мі­мен­түр­ерек­ше­лі­гі­не­қа­рай­бар­лық­ақын­дар­ай­ты­сы­
тү­ре­ай­тыс,­сү­ре­ай­тыс­де­ген­екі­жік­ке­бө­лі­не­ді.­
Тү­ре­ай­тыс­–­бір­бір­ау­ыз­өлең­мен­қыс­қа­да­шап­шаң­қай­та­ры­лып­оты­ра­тын­жау­ап­та­су­
үл­гі­сі.­Тү­ре­ай­тыс­ты­атақ­ты­ақын­дар­мен­қа­тар­жа­ңа­ма­шық­та­нып­жүр­ген­көп­ші­лік­те­қол­
да­на­ды.­Тү­ре­ай­тыс­
қай ым өлең, қа ра өлең 
де­ген­екі­түр­ге­бө­лі­не­ді.­Қай­ым­өлең­мен­ай­ты­
су­ды­кей­де­«қай­ым­да­су»­деп­ата­ған.

жүктеу 7,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: