Сөйлемнің түрлаусыз мүшелері

He bought a radio-set yesterday. Кеше ол радио қабылдағыш сатып 
алды.
Жанама толыктауыш (The Indirect object).
Жанама толықгауыш көмекші сөздер жэне көмекші сөздерсіз болып 
бөлінеді. Көмекші сездерсіз жанама толықгауыш кімге деген сұраққа, 
көмекші сөздер жанама толықтауыш кім іуралы? about whom? about 
what? не туралы? with whom? кіммен? for whom? кім үшін? Деген 
сұрақтарға жауап береді.
Мысалы: Не gave the boy a book. Ол балаға кітап берді.
We spoke about our work. 
Біз өз жұмысымыз туралы 
сөйлестік.
Анықтауыш (The attribute).
Анықтауыш қандай? кімдікі? неше? қанша? деген сұрақтарға 
жауап береді. Анықтауыш сөйлемдерде сын есім, есімше, сан есім, 
есімдік жэне зат есіманықтауыш болады.
I received on important letter yesterday. Мен кеше маңызды хат алдым. 
The second lesson begins at eleven o'clock. Екінші сабақ сағат 11-де 
басталады.
Пысықтауыш (Adverbial Modifiers).
Пысықтауыш қалай? қашан? неге? не үшін?деген сұрақгарға 
жауап береді.
Пысықтауыш сөйлемдерде көрсетеді:
1) Мезгіл.
She will come soon. Ол жақын арада келді.
2) Мекен.
I found him in the garden. Мен оны бақган таптым.
3) Қимыл-сын.
He spoke slowly. Ол жай сөйледі.
4) Себеп-салдар.
I came back because of the rain. Жаңбыр жауғандыкган мен каитып 
келдім.
49

5) М ақсат.
I have come to discuss the matter. Мен бұл сұракты талқылауға келдім.
6) Ж алғас жағдайын
He sat at the table reading a newspaper. Ол үстелдің қасында газет оқып 
отырды.
7) Дәрежесін
I quite agree with her. Мен онымен толық келісемін.
Ж ай сөйлемдер.
Ж ай ж алаң сөйлемдер.
Жалаң сөйлемдер негізгі тұрлаулы мүшелерден тұрады 
The girl stopped. Қыз тоқтап қалды.
Ж ай жайылма сөйлемдер.
Сөйлемде тұрлаулы мүшелерден басқа бір немесе бірнеше 
тұрлаусыз мүшелер болған жағдайда сөйлем жай жайылма сөйлем 
деп аталады.
The girl stopped at the gate. Қыз қақпаның касына тоқталды.
The little girl took the book. Кіппсентай кыз кітапты алды.
Хабарлы сөйлем.

жүктеу 3,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: