Энергожүйедегі  зақымдалу  мен  қалыпты  емес  жұмыс

а)  қысқа  тұйықталу  зақымдалудың  өте  қауіпті  және  ауыр  түрі  болып 

табылады. 

Электр  тораптарындағы,  машиналардағы,  аппараттардағы  қысқа 

тұйықталу түрі және зақымдалу сипаттамасына байланысты әртүрлі болады. 

Есептеулерді жеңілдету үшін және зақымдалу кезіндегі релелік қорғаныстың 

жұмысын  талдау  үшін  ток  пен  кернеудің  шамасына  аса  көп  әсер  етпейтін 

жекелеген  жағдайлар  алынбайды.  Мысалы,  әдетте  ҚТ  орнындағы  өтпелі 

кедергілер  есепке  алынбайды.  Үш  фазаның  да  кедергісі  бірдей  есептеледі.  

Фаза  аралық–екі  фазалық  және  үш  фазалық  ҚТ  –  жерлендірілген,  және  де 

бейтарабы  оқшауланған  тораптарда  болады.  Бір  фазалық  ҚТ  тек  қана 

бейтарабы жерлендірілген тораптарда ғана болады.  

Электр  жеткізу  желісіндегі  зақымдалудың  негізгі  себебі,  найзағай 

кезіндегі  оқшауламаның  жабылып  қалуы,  мұз  кезінде  сымдардың  айқасуы 

және  үзілуі,  лақтырулар,  ластанған  және  ылғал  оқшауламаның  жабылуы, 

қызметкерлердің қателігі және т.б.; 

б)  қалыпты  емес  режімдер.  Қалыпты  емес  режімдерге  қондырғыларға 

немесе  энергожүйенің  тұрақты  жұмыс  жасауына  қауіп  төндіретін  токтың 

рұқсат етілген шамасынан ауытқуына байланысты режімдерді жатқызамыз. 

Қалыпты  емес  режімдермен  көп  сипатталатындардың  бірі  тоқтың 

номиналды  мәнінен  жоғарылағанда  пайда  болатын  асқын  тоқтан  пайда 

болатын  асқын  жүктеме.  Номиналды  дегеніміз  тоқтың  сол  қондырғыға 

шексіз  уақыт  аралығында  рұқсат  етілген  тоқтың  максималды  шамасын 

айтамыз. Қондырғыдан өтетін тоқтың шамасы номиналды мәнінен асса, онда 

біраз  уақыттан  кейін  қосымша  жылудың  әсерінен  оқшаулама  мен  тоқ 

өткізетін  бөліктердің  температурасы  рұқсат  етілген  шамадан  асады,  ал  ол  

оқшаулама  мен  тоқ  өткізетін  бөліктердің  ескіруіне  алып  келеді.  Асқын 

тоқтың  себебі  жүктеме  жоғарылауынан  немесе  қорғалатын  элменттен  тыс 

жерде  (сыртқы  ҚТ)  ҚТ  пайда  болуынан  да  болады.  Қондырғының 

зақымдалуынан сақтану үшін асқын жүктеме кезінде оның жүктелуін азайту 

немесе ажырату қажет.