С т а н р е с п у б л и ка г к г м Х л у л а т и э н е ъ1лы м м ™ с т р л п бұзаубақова К. Ж. Ойлайық та ойнайық Тараз 2003

жүктеу 9,25 Mb. Pdf просмотр бет 162/181 Дата 14.04.2022 өлшемі 9,25 Mb. #38132

қ о й ы і і   шығу.  Ел-жүртынан  безінуге  бел буған адам ортадан төбесіне екі қолын қойып шығады. Бүл  сирек  көрініс  «енді  сендерді  желкемнің  шүңқыры  көрсін»,  «көрмеймін»,  «келмеймін»  деген  ауыр  кесім.  Мысалы,  Шәкәрімнің  «Қалқаман-Мамыр»  дастандығы  Қалқаман  өзін  оққа  байлаған  ел-жүртынан  осылай  кеткен.  «Төбеңе  қолыңды  қойма» деген тыйым осындай әдетген сақтандырады. Тізе  бүгу.  Халық  әдетінде  мүның  бірнеше  жолы  бар.  Біріншісі  -  бір  үйге  келген  адамның  отырмаса  да,  шаңыраққа  қүрмет  көрсетіп  тізе  бүгуі.  Екіншісі  -   бүрынғы  дәстүрде  бата  тілегенде,  батырдан  мүраға  қару-жарақ  алғанда  тізе  бүгуі.  Үшіншісі -  үрыста, айқаста жеңілген дүшпанның тізе бүгуі. Тістену,  тіс  кайрау  -  ашу-ыза,  өштесуден  туған  іс-  қимыл.  Ашулы  адамды  «тістеніп  отыр  екен»  немесе  «пәленшеге түгенше тісін қайрап отыр екен» дейді. Шашын  жүлу  -   долы,  ашулы  әйелдердін  ашуланған  кезінде  өз  шашын  өзі  жүлып  бүлінетін  әдеті  болады.  Қайғы-  қасіретке тап болған әйелдер де шашын жүлып зар шегеді. Шашын  жаю  -   қайғылы,  шерлі,  күйікті,  мүңды,  зарлы,  азапты,  бақытсыз  әйелдің  ісі.  Мүндайда  әйелдер  «қара  бір  шашым  жаяйын,  жаяйын  да  жылайын»  деп  жылаған  кездер  болған.  Бүл  әдет  дауыс  қылу,  жоқтау  кезінде  жасалады.  Кешегі  өткен  зүлмат  заманда  -  соғыс,  аштық,  тәркілеу,  апат,  жүт  кезінде  әйелдердің  шашын  жайып  жылауы  кеп  болды.  Әйелдер  мүң,  шер  жырларын  да  шығарады.  Мүндай  кезде  ақсақалдар,  әйелдер  келіп,  мүңды  адамға  тоқтам,  басу  айтып  жүбатуы  керек.  Қазак  қыздарына  «шашыңды  жайма»  деген  тыйым сөз төркіні осындайдан шыққан. 293 жүктеу 9,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз