3.1.2. Негізгі слесарлық операциялар.
Құралдар
Таңбалау
– өңдеуге арналған дайындауға арналған сызық пен
нүктелерді қолдану операциясы.
Шектер мен нүктелер өңдеу шекараларын білдіреді. Жазудың екі
түрі бар: жазық және кеңістік. Жазықтық жазықтықта сызықтар мен
нүктелер орналастырылған кезде түзу деп аталады; кеңістікте, кез
келген конфигурацияның геометриялық корпусында таңбалау сы-
зықтары мен нүктелері орналастырылған кезде кеңістіктік орналасу
маркировкалық белгісімен, призмалармен және гондтармен орын-
далуы мүмкін. Кеңістіктік таңбалау кезінде призмалар таңбаланған
дайындаманы айналдыру үшін қолданылады. Тегіс және кеңістікте
таңбалауға арналған бөліктің және оның дайындамасының сызба-
сы, таңбалау табақшасы, таңбалау құралы және әмбебап таңбалау
құрылғылары, өлшеу құралдары мен қосалқы материалдар талап
етіледі. Таңбалау құралына құрамында күлімсіруші, маркер, таңба-
лаушы компас, соққы, конустық снаряды бар калибр, балға, орталық
компас, тікбұрыш, призмасы бар маркер жатады. Таңбалау құралда-
рына таңбалау табақшасы, бұрыштар мен жолақтар, тірек, қалың-
дығы бар хатшы, қозғалатын масштабты қалыңдығы, орталықтан-
дырғыш құрылғы, бөлгіш басы мен әмбебап скрипкалық грифтер,
айналмалы магниттік пластина, қос қысқыштар, реттелетін сыналар,
призмалар, бұрандалы тіректер кіреді.
Таңбалауға арналған өлшеу құралдары – бөлімшелері бар сы-
72
зғыш, қозғалатын шкаласы бар штангенрейсмус, рейсмус, штан-
генциркуль, бұрыштама, бұрыш өлшегіш, кронциркуль, деңгей,
беткі бетке арналған бақылау сызғышы, қуыс бұрғы және эталон-
ды тақтайша. Белгілеуге арналған қосалқы материалдар бормен, ақ
және қызыл бояумен, маймен, жуу және төсеніш материалдарымен,
ағаш тақтайшалармен және бөренелермен, бояулар мен қылшықтар
үшін шағын қалбырдағы банктерден тұрады. Тегіс немесе кеңістік-
тегі таңбалар сызба негізінде жасалады.
Бөлімді таңбалаудың типтік технологиялық процесі келесі қа-
дамдарды қамтиды:
1)
бөлшектерді балшық мен коррозиядан тазарту;
2)
ақауларды анықтау үшін бөлікті тексеру (жарықтар, қапсыр-
малар, қисықтар);
3)
жалпы өлшемдерді, сондай–ақ өңдеуге арналған шығыстарды
тексеру;
4)
таңбалау базасын айқындау;
5)
белгiсi бар беткi жағы бар белгiлердi жабу және олар үшiн сы-
зықтар мен нүктелердi қолдану;
6)
симметрия осін анықтау,
7)
бөлшектерді кірден және коррозиядан тазалау;
Егер таңбалау негізі үшін тесік алынса, онда оған ағаш шанышқы-
ны салу керек.
Белгілеу тақтасына ауыр бөлшектерді орнату үшін аспаларды,
жүк көтергіштерді немесе крандарды пайдаланыңыз.
Табақ материалдардан бөлшектерді материалдан кесу және бей-
інді кесу. Металл кескіш (3.1–сурет) тік бұрышты немесе дөңгелек
профильдің U7A немесе U8A сынып оқшауланған көміртекті болат-
тан құрастырылған құралы болып табылады, оның бір ұшы сына
тәрізді.
Өлшеуіш өлшемдері, мм: ұзындығы 100 ... 200, қалыңдығы 8 ...
20, ені 12.30. Металл кескіш нақты өңдеуді қажет етпеген кезде ме-
талл қабатын кесу немесе алып тастауға қызмет етеді.
Оларды кесуге, қиюға және оюға болады.
Крейцмейсель – бұл бұрғылауға ұқсас металл құралы, бірақ тар
немесе пішінделген (ойық) кескіш бөлігі бар.
Крейцмейсель тікбұрышты немесе пішінделген ойықтарды кесу-
ге арналған. Ол U7A немесе U8A көміртекті болаттың сыныбынан
құрастырылған.
Кесу үшін кескіш, кесіп алу үшін крейцмейсель пайдаланады.
Жұмыс аяқталғаннан кейін ол кірден тазарып, маймен қапталған
73
3.1-сурет. Слесарлық кескіш
3.2-сурет. Металдарды кесуге
арналған қол қайшысы
тазалағыш шүберекпен сүртілу керек. Егер кесу және қию кезінде
қауіпсіздік талаптары сақталмаса, слесарь жиі өңделетін матери-
алдардың немесе құралдардың сынықтарынан немесе қолдарынан
жарақат алады. Шұқығышпен немесе креузмейсельмен жұмыс істеу
көзілдіріктер мен қолдарда болуы керек. Шпильмен жұмыс істейтін
слесардың жұмыс орны міндетті түрде қорғаныс торымен қорғалуы
керек.
Достарыңызбен бөлісу: |