Қазақстан республикасы білім жəНЕ



жүктеу 7,08 Mb.
Pdf просмотр
бет29/64
Дата06.01.2022
өлшемі7,08 Mb.
#36786
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   64
ҚАЗАҚСТАН-РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ-ЭКОЛОГИЯЛЫҚ-ПРОБЛЕМАЛАРЫ-2

Үстірт  қорығы 
Ақсу-Жабағалы 
мемлекеттік 
қорығы. 
Республикамыздағы  ең  ежелгі  қорықтарының  бірі-  Ақсу-
Жабағылы.  Бұл  қорықтың  аты  қазір  дүние  жүзіне  әйгілі. 
Қорық  1926  жылы  құрылған  Ол  Шымкент  пен  Жамбыл 
облыстарының  шекарасына  орналасқан,  жер  көлемі  74 416 
гектар.  Қорық  Талас  Алатауы  мен  Угам  жоталарының  ең 
бір шұрайлы, табиғаты көркем жерінде жатыр. Ұшар басын 
қар  басқан  тау  шыңдарының  биік-  тігі  4  мың метрге  дейін 
жетеді. Оның етегінде әдетте шалғынды шөптер болмайтын 
тундралық  аймақ  болып  келедіде,  одан  төменіректе  альпі 
белдеуі  басталады.  Бұл  белдеудің  негізгі  өсімдігі  аршалар. 
Қорықтың  аты  Арыс  өзенінің  салалары-  Ақсу  және 
Жабағылының  атына  байланысты  қойылған.  Ағысы  қатты 
бұл  тау  өзендерінің  қос  аңғары  жарқабақты  тік  келеді.   
Ақсу-Жабағылы  қорығы  өсімдіктер  дүниесіне  бай,  онда 


 
68
 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ 
ПРОБЛЕМАЛАРЫ
  
Оқу құралы
 
мүктердің  61,  қына-  ның  58,  жоғары  сатыдағы 
өсімдіктердің  1336  түрі  өседі.  Мұнда  әртүллі  экологиялық 
аймақтарға  тән  өсімдіктер  өседі.  Мысалы,  Талдыбұлақ, 
Жабағылы, Ақсу өзендерінің аңғарында қоңырбас, арпабас, 
қияқ,  қозықұлақ,  шоңайна  сияқты  жартылай  шөлейтті 
аймаққа  тән  өсімдіктер  кездеседі.  Қорық  орманында  ағаш 
және  бұта  тектес  өсімдіктерден  аршаның  үш  түрі  (  қара, 
балғын,  сауыр  арша  ),  талас  терегі,  тал  мен  қайыңның 
бірнеше  түрлері,  жеміс-жидекті  өсімдіктерден-  жабайы 
алма,  түркістан  доланасы,  мойыл  бар.  Ал  алтай  доланасы 
мен  регель  алмұрты  тек  10-20  түптен  ғана  қалған  ( 
Қаршыбаев, 1973 ). Бұталардан: ұшқат ( 8 түр ), итмұрын ( 
10 түр ), тобылғы ( 2 түр ), шие ( 3 түр ) кездеседі. Қарақат 
бұталары көбірек таралған.
 
Қорықта  өсімдіктердің  438  тұқымдасына  жататын 
көптеген өсімдіктер туысы кездеседі. Оның ішінде күрделі 
гүлділер  тұқымдасына  жататын  69  туыс,  бұршақ 
тұқымдастарына  14,  астық  тұқымдасы  41,  ерін  гүлділерге 
24,  қалампыр  тұқымдасына  11,  сарғалдақтар  тұқымдасына 
12,  айлық  тұқымдасына  21,  айқыш  гүлдерге  21  туыс 
жатады.  Ал  басқа  тұқымдастарға  жататын  өсімдіктер  саны 
1-ден  8-ге  дейін  ғана.Ақсу-Жабағылы  қорығының  таулы 
және ауа райының құбылмалы болып келуі сан алуан аңдар 
мен құстардың осында жинақталуына жағдай туғызған. Бір 
қызығы  қорықтың  қорықтың  шағын  аймағынан  Европаға, 
Оңтүстік  Африкаға,  Англияға  және  Орта  Азияның  әртүрлі 
экологиялық аймақтарына тән хайуанат- тарды кездестіруге 
болады.  Соңғы  деректерге  қарағанда,  қорық  аймағында 
және  оған  жақын  тау  сілемдерінде  құстардың  238,  сүт 
қоректілердің  42,  бауырымен  жорғалаушылардың  9,  қос 
мекенділердің  2  және  балықтың  2  түрі  мекендейді. 
Насекомдардың да алуан түрлері бар. 


 
 
69 
 
 
 

жүктеу 7,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   64




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау