З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

  жылы Риддер мен Зыряндаѕы аса бай тљстi металл кен орындарын австриялыћ кќсiпкерлер сатып алды.  1906

жүктеу 44,75 Mb. Pdf просмотр бет 323/481 Дата 04.01.2022 өлшемі 44,75 Mb. #36216

Навигация по данной странице:

• 2. Тџз, мџнай жќне алтын Hндiру.

1904  жылы Риддер мен Зыряндаѕы аса бай тљстi металл кен орындарын австриялыћ кќсiпкерлер сатып алды.  1906  жылы таѕы да сол Лондонда «Атбасар мыс кен орындарыныѓ акционерлiк ћо- ѕамы» пайда болды. Бџл ћоѕам Жезћазѕан аймаѕындаѕы мыс кенiш- терiн тљгел сатып алды. Олар тез арада Байћоѓыр аймаѕындаѕы темiр кен орындарын да, ќк карьерлерiн де иемденiп шыѕа келдi. 2. Тџз, мџнай жќне алтын Hндiру.  Тџз Батыс Ћазаћстанныѓ Басћџн- шаћ, Елтон жќне Елек кќсiпшiлiктерiнде, Ћазаћстанныѓ солтљстiк- шыѕысындаѕы Коряков клдерiнде ндiрiлдi. Ол лкенiѓ зiнде тџ- тыну љшiн, Ћазаћстаннан тыс жерлерге шыѕарып сату љшiн де ндi- рiлдi. Мќселен, 1909 жылы Коряков кќсiпшiлiгiнiѓ зiнде ѕана 4 миллион пџтћа жуыћ тџз ндiрiлдi. Онда 10 мыѓнан астам адам жџмыс iстедi. Олардыѓ басым кпшiлiгi ћазаћтар болды. Коряков кќсiп- шiлiгiнде ндiрiлген тџз негiзiнен Батыс жќне Шыѕыс Сiбiрге, сон- дай-аћ Обь зенiндегi балыћ кќсiпшiлiктерiне жнелтiлiп отырды. Мџнай ндiру iсi шетелдiк кќсiпкерлердiѓ, еѓ алдымен аѕыл- шындардыѓ ћолында болды. Олар 1911 жылы Доссор кќсiпшiлiгiнде, Жем зенiнiѓ бойында мџнайды кп млшерде ндiре бастады. Ше- телдiк компаниялар орасан зор клемде пайда тапты.  Бiрiншiден, олармен баћталас бќсекелестер болѕан жоћ.  Екiншiден,  жергiлiктi ћазаћ халћын арзан жџмыс ћолы ретiнде пайдаланды.  Љшiншiден, аѕылшындар мџнай кздерiн барлау жќне нiм ндiру кезiнде елеулi жеѓiлдiктердi пайдаланды. Ал жергiлiктi халыћћа ешћандай да аћы тленген жоћ. Осы себептерден шетелдiк компаниялар тез арада байып алды. Тау-кен неркќсiбiндегi пайдалы саланыѓ бiрi алтын ндiру бол- ды. Алтын ндiрушiлердiѓ арасында орыс жќне татар кќсiпкерлерi басым едi. ХХ ѕасырдыѓ бас кезiнде Gскемен уезiнде алтын кенi ћазылатын 50 кенiш болды. Алтын ндiруден тљскен табыс iс жљ- 236 зiнде тљгелдей шетке кетiп жатты. Ол Ћазаћстаннан ѕана емес, соны- мен ћатар Ресейден де тысћары, негiзiнен Еуропаѕа жнелтiлдi. жүктеу 44,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз