Пунктуациясы

жүктеу 1,36 Mb.

Pdf просмотр

бет	85/173
Дата	21.01.2022
өлшемі	1,36 Mb.
	#34411

1 ... 81 82 83 84 85 86 87 88 ... 173

767f84253bd59368c0d3f8a69b50ecc0 (1)

155-жаттығу.
156-жаттығу.

153-жаттығу.
Көркем шығармалардан көп нүктенің әр түріне екі мысалдан
теріп жазыңыздар.

154-жаттығу.
  Мәтінді  көшіріп  жазып,  көп  нүктенің  қойылу  себебін
түсіндіріңіздер.

Жолда
(үзінді)
...  Ауылда  жүргенде  қысы-жазы  дөң  басында  өтетін  кеш,  қазір
тағы да бір өзгеше боп серпілтіп, өз қуатын айрықша білдіріп, Абайға
қатты әсер етеді...
Өзі  салмаса  да,  Абай  қаршыға  салған  үлкендердің  қасына  өткен
жазда көп еріп еді. Сонда ымырт жабыла бергенде, апақ-сапақта, кеш
қараңғылығы  қоюланған  сайын,  көк  қаршыға,  өрттей  қаршыға,
секунд санап жалындай шалқып, жайнай беруші еді... Абай өз ойын,
өз  көңілінің  күйін  мына  кеште  дәл  сол  шабыттағы  беті  қайтпас
қаршығадай сезді. Бүгін бір түрлі сергектік, сезімділік бар...
Өзге  күндерден  дәл  бүгінгі  күннің  уақиғалары  әлдеқайда  бөлек.
Күндізгі  әкелер,  әлгі  Шөже,  жаңағы  Бөжейлер...  Бір  Қарқаралы
қаласының алақандай аясының ішінде болғанмен, осы адамдар арасы
соншалық  кереғар.  Тіпті  дүниенің  төрт  бұрышындай  алшақ  жатыр.
Бір  жерде  күш,  бір  жерде  өнер,  бір  жерде  мінез...  Аралары  және
бітімсіз  боп,  әр  салада  жатқаны  несі!..  Бәрі  бір  орынға  жиылып,
ынтымақпен бір арадан табылса не етер еді?..
Бұл  ой  Абайға  ең  алғаш  келген  ой  еді  де...  және  тіпті  өз  ойы
сияқты  көрінді.  Анығында:  «ақыл,  қайрат...»,  «ақыл  мен  бақыт,
байлық»  дегендердің  өзара  дауы,  таласы  деген  «парсы,  түрік»
тіліндегі кітаптардан былтырлар бір оқыған нақыл әңгімесі бар-ды.
(М.Әуезов «Абай жолы»)

155-жаттығу.
Тыныс  белгілерінің  қойылуы  мен  қандай  қызмет  атқарып
тұрғанын талдап айтып беріңіздер.
Жер  үстінде  адам  баласы  болудан  қасиетті  не  бар  дейсің.  Тек
қандай адамның баласы болу керек, соны айт. Бұған қосатын бір сөз –

99
адамды  езетін  адамның  баласы  болма,  адамды  езетін  адамды  адамға
да санама...
Әрине,  адам  өмірінде  көп  қиындықтар  ұшырасады.  Онсыз
өмірдің өзі де өлімтікпен тең, сұр көлеңке болар еді. Күрес пен күлкі,
қайғы мен шаттық,  алыс пен жақын,  жеңіс  пен  жетіліс болмаса, бұл
шіркіннің  өзі  де  тоңған  мұз,  ұйыған  айран  емес  пе?  Әңгіме  таудай
қиындықты тымақтай сілетін заман жасауда ғой. Жасаймыз да ондай
заманды!
–  Иә,  адам  баласы  болуға  не  жетеді  дейсің:  не  көрмейсің,  не
білмейсің,  істегің  келсе,  не  істемейсің.  Тек  істемесең  ғана  еш  нәрсе
қызықтырмайды,  не  қинамайды,  не  қуандырмайды.  Қуаныш-
шаттыққа  да  бейжай,  шақырылмаған  қонақтай  ығысып  қарап,
орныңда таба алмай, кездескен бұтаққа іліге кетесің.
(Ғ.Мүсірепов «Адамның анасы»)

156-жаттығу.
  Көп  нүкте  қойылған  сөйлемдерді  қатыстыра  отырып
мамандығыңызға байланысты шағын әңгіме жазыңыздар.

жүктеу 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 81 82 83 84 85 86 87 88 ... 173