№
Айырмашылық
белгілері
Ірі кәсіпкерлік
Шағын кәсіпкерлік
1 Өндіріс жэне қызмет
көрсету саласы
Ірі өнеркэсіп салалары,
жылу-энергетикалық жэне
мұнай-газ кешендері
Өндіріс, сауда жэне
қызмет көрсету
2
Стратегияны өзгерту
3-5 жыл
6 айдан 1 жылга дейін
3
Қызмет сферасы
Ірі қалалар мен
өнеркәсіптік кешендер
Ірі жэне шагын қалалар
4
Бэсекелік ортаны күру Нарьпсгың белгілі
бір бөлігін жаулап
алғандықтан бәсеке шек-
теулі болады
Шагын кәсіпорындар
саны көп болгандықтан
бэсекелік орта күшті
болады
5
Кэсіпорынды құру
және тіркеу
Едәуір қаржылық
шыгындардың қажеттігі
жэне тіркеу тэртібінің
ұзактыгы
Бастапқы
шыгындардың аз бо-
луы және тіркеудің
оңайлыгы
6
Жаңа жұмыс
орындарын құру
Жаңа жұмыс орнын құру
қарқыны едэуір төмен
Жаңа жұмыс орын-
дары едәуір жогары
қарқынмен құрылады
7
Басқару құрылымы
Күрделі
Қарапайым
8
Шешім қабылдау
Үзақуақытты қажет
етеді
Аз уақытта және
үтымды шешім
қабылдау мүмкіндігі
9
Басқару жүйесіндегі
мүдделердің үйлесуі
Құрылтайшылар
мен басқарушылар
мүдделерінің арасында
қайшылықтың туындау
мүмкіндігі
Басқарушы жэне
қүрылтайшы бір
адам болуы мүмкін,
басқару жүйесіндегі
мүдде қайшылыгының
жоқтығы
6
-
3
/
51-04
82
Кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру
Екінші кестеден байқағанымыздай ірі кәсіпкерлікке қарағанда
шағын кәсіпкерліктің негізгі айырмашылықтары барлық жағынан
басымдыкқа ие болып отыр. Өйткені қазіргі қатаң бэсеке
жағдайында кәсіпорынды басқару, оның даму стратегияла-
рын жақсарту, дұрыс шешім қабылдау және басқару жүйесінде
мүдделердің қайшылықсыз үйлесім табуының маңыздылығы
жоғары.
Шағын кәсіпкерліктің экономикадағы рөлін қарастырғанда
біз олардың жоғарыда аталған артықшылықтары мен басым-
дылықтарын негізге ала отырып анықтауымыз қажет. Шағын кә-
сіпкерлік нарықтың өзгермелі қажеттіліктеріне тез бейімделетін-
діктен, құрылымдық өзгерістердің салдарларын азайтатындықтан,
саяси және элеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ететіндіктен,
сондай-ак техникалық жэне үйымдастырушылық жаңашылдық-
тарды пайдаланатындықтан, аймақтық дамуға елеулі үлес қоса-
тындықтан маңызды әлеуметтік-экономикалық мэнге ие болады.
Шағын кәсіпкерліктің ел экономикасындағы рөлін келесі фак-
торлармен де анықтауға болады:
1) дара кәсіпкерлер мен шағын кәсіпорындардың нарықтық
экономика субъектілерінің жалпы санындағы үлесімен;
2) өнім өндіруде (жүмыс орындау, қызмет корсету), жал
пы ішкі өнімді қүрудағы шағын кәсіпорындардың қосқан
үлестерімен;
3) республикалық жэне жергілікті бюджеттерді қалып-
тастыруда шағын бизнес субъектілерінің салған салымдарымен
немесе үлестерімен;
4) еңбекке жарамды халықтың шағын кәсіпорындарда
жұмыспен қамтылғандарының санының өсуімен, жүмыссыздар
санын қысқартуға қосқан үлестерімен;
5) нарықтың түтыну тауарларымен (жүмыстармен, кызмет
көрсетулермен) толығуымен, халықтың қажеттіліктерін қанағат-
тандыруды жақсартумен;
6) кәсіпорынды басқару тэжірибесін жинақтаумен, өзінің
жеке ісін бастауды жүзеге асырумен жэне тағы басқаларымен.
|