Биология • Өсімдіктердің тіршілік циклі 1

1-бөлім: Өсімдіктердің көбеюі

• Өсімдіктер қалай көбейеді?

 Өсімдіктер жынысты және жыныссыз жолдармен көбейеді.  Жынысты жолмен көбейгенде гаметалар деп аталатын  

әр  түрлі  ағзалардың  жыныстық  жасушалары  қосылады.  Қосылу  нәтижесінде  эволюциялық  дамуда  өте  маңызды 

болатын    ұрпақтардың  генетикалық  әртүрлілігі  қамтамасыз  етіледі.  Ал  жыныссыз  көбеюге  тек  бір  ғана  ата-ана 

қатысып, генетикалық ұқсас тұқым шығарады. Бұл жағымды жағдайлар популяцияның тез көбеюіне пайдалы. 

 Қосымша сұрақ

С1. Бір ғана өсімдік түрі әрі жыныстық ,әрі жыныссыз жолмен көбейе ала ма?

Иә. Көптеген өсімдік түрлері жыныстық жолмен де, жыныссыз жолмен де көбейе алады. Мысалы, құлпынай 

өсімдігі  қылқандарын  өсіре  алады  (жыныссыз)  немесе  гүлдерін,  ұрықтарын  және  жемістерін  шығара  алады 

(жыныстық). 

• Өсімдіктер жыныссыз жолмен көбею үшін қандай тәсілдерді пайдаланады?

Әдетте, өсімдіктер аналық өсімдіктен қосымша өскіндер 

өсіре алады. Кейіннен олар бөлектеніп, өздігінен жаңа 

өсімдіктерге  айналады.  Мысалы,  құлпынай  сияқты 

өсімдіктерде  қылқандар  деп  аталатын  көлденең 

өскіндер өседі. Соның нәтижесінде әр қылқанда аналық 

өсімдіктен  едәуір  қашықта  тамырлар  пайда  болады. 

Нәтижесінде,  бұл  қылқан  бөлек,  бірақ,  аналыққа 

генетикалық жағынан ұқсас жеке өсімдікке айналады.