Салада көрсетілетін қолдау
Қазақстан Республикасында тоқыма бұйымдары мен теріден жасалған бұйымдарды жуу және химиялық тазалау
43
әлеуметтік жұмыс орындарын құру;
жастар тәжірибесін ұйымдастыру;
қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру.
Жұмыс іздеп жүрген адамдар, жұмыссыздар және Заңға сәйкес
басым құқықты пайдаланатын өзге де адамдар жұмыспен қамтуды
қамтамасыз етуде қолдау алатын бағдарламаға қатысушылар болып
табылады.
2) Еңбек ресурстарының ұтқырлығын арттыру.
Еңбек тапшы өңірлерді жұмыс күшімен қамтамасыз ету, өңірлік
сәйкессіздіктерді және демографиялық теңгерімсіздіктерді жою
мақсатында Бағдарлама шеңберінде ерікті қоныс аударуға жәрдемдесу
есебінен еңбек ресурстарының аумақтық ұтқырлығы ынталандырылады.
Ерікті бағдарламаға қатысушылардың қоныс аударуы жүзеге
асырылады қамтылмаған облыстардың трудодефицитные.
Бағдарламаға қатысушыларды мемлекеттік қолдау көшуге
субсидиялар беруді және тұрғын үй жалдау (жалға алу) бойынша
шығыстарды өтеуді және коммуналдық қызметтерге ақы төлеуді
қамтиды.
Қазақстан Республикасының азаматтары, оралмандар және
олардың отбасы мүшелері жаңа тұрғылықты жерге ерікті түрде қоныс
аудару жөніндегі Бағдарламаға қатысушылар болып табылады.
3) Жұмысқа орналастыру бойынша бірыңғай сандық алаң құру.
Бағдарламаның осы бағыты Жұмыс іздеу және персоналды
іріктеуге жәрдемдесу үшін еңбек нарығының бірыңғай ақпараттық
базасын – "Еңбек биржасын" құруды көздейді.
3
3
Өнімді жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған бағдарламасын
бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 29 желтоқсандағы № 919 қаулысы
Автомобиль көлігімен жүк тасымалын дамытудың мәселелері мен болашағы
Қазақстан Республикасында тоқыма бұйымдары мен теріден жасалған бұйымдарды жуу және химиялық тазалау
44
5 НАРЫҚ ДАМУЫНЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН БОЛАШАҒЫ
Кір жуу және киімді химиялық тазалау саласының қазіргі дағдарыстық
жағдайын тудырған себептер субъективті және объективті факторлар болып
табылады:
Жабдықтар, қосалқы бөлшектер, химиялық материалдар бағасының тез өсуі;
Энергия ресурстарының, судың, жалдау ақысының, көліктің, байланыстың
құнын арттыру;
Әртүрлі қосымша шығындардың пайда болуы: рұқсат алу, Салықтар, барлық
мүмкін айыппұлдар, өсімақылар;
Қолданыстағы технологиялық жабдықтар паркінің моральдық және
физикалық қартаюы, жабдықпен және қосалқы бөлшектермен қамтамасыз
ету жүйесінің бұзылуы;
Қалалар мен өңірлерге тұрмыстық және коммуналдық қызмет көрсетуді
басқару аппаратын бірнеше рет қысқарту.
Қазіргі уақытта кір жуу қызметтері мен химиялық тазартулардың кіші
саласының алдында тұрған мақсаттар мен міндеттер:
Ұзақ мерзімді инвестициялық кредиттер және технологиялық жабдықтар
лизингі есебінен кәсіпорындарды қайта жаңарту және техникалық қайта
жарақтандыру;
Кәсіпорындардың жылжымайтын мүлкін неғұрлым тиімді пайдалану;
Прогрессивті технологияларды, қызмет көрсетудің жаңа түрлері мен
нысандарын енгізу;
Бір килограмм (бірлік) киім мен киім-кешекті өңдеуге жұмсалған
шығындарды қысқарту.
Бүгінгі күні химиялық тазалау саласында да, кір жуу саласында да
тапсырыстардың едәуір бөлігі корпоративтік клиенттерге тиесілі. Бұл кеңес
заманынан ерекшеленеді, тапсырыстардың көпшілігі (97% дейін) ел халқына
келеді. Сақтандыру тәжірибесінің болмауы нарықта үлкен проблема болып
табылады. Тұтынушылар өз киімдерін химиялық тазалауға қорқынышпен береді.
Клиенттердің сенімсіздігінің жоғары деңгейі осы нарық үшін негізгі проблема
болып табылады. Химиялық тазалау жиі өте жаман беделге ие және жалпы оларды
заттарды бүлдіретін ұйым ретінде қабылдайды. Осы себепті көптеген адамдар
химиялық тазалау мен кір жуу орындарында қызмет көрсетуді кейінге қалдыруды
қалайды немесе олардан бас тартады. Кәдімгі тұтынушылар үшін нарықтағы
заттарды сақтандыру сенімсіздік деңгейін төмендетіп, жаңа клиенттерді тарта алар
еді.
Кеңестік дәуірде кір жуу индустриясы заманауи жабдықтармен
жабдықталған қуатты жүйе болып табылады. Алайда, елдің ыдырауы көптеген
Автомобиль көлігімен жүк тасымалын дамытудың мәселелері мен болашағы
Қазақстан Республикасында тоқыма бұйымдары мен теріден жасалған бұйымдарды жуу және химиялық тазалау
45
салалардың, соның ішінде кір жуу орындарының құлдырауына алып келді. Соңғы
20-25 жылда химиялық тазалау және кір жуу кәсіпорындарының саны орташа
есеппен 6 есе қысқарды,бұл тапсырыстар санының күрт төмендеуінен туындады.
Тіпті бүгін кейбір аймақтарда, әдетте, тереңірек кір жуу бизнесі төмен рентабельді
болып саналады.
Алайда, даму болашағы айқын деп аталады. Соңғы уақытта жеке клиенттерге
де, қоғамдық тамақтану орындарына да қызмет көрсете алатын жеке химиялық
тазалау және кір жуу орындары кеңінен танымал. Бүгінде өз кір жуу орындарын
ашу, яғни қаржы жұмсауға тиімді. Өйткені, жүргізілген зерттеулерге сүйене
отырып, халықтың кір жуу кәсіпорындарымен қамтамасыз етілуі 50-60% - ды
құрайды, бұл ретте сұраныс үнемі өсуде.
Шағын кір жуу орындары өзін жақсы көрсетті. Мұндай кәсіпорындарда
міндетті түрде кір жуатын орындарға арналған кәсіптік технологиялық жабдық
орнатылады, ол ауысым ішінде 150-200 кг киім-кешек өңделеді. Осындай шағын
кәсіпорын сіздің аудандарыңыздың тұрғындарына қызмет көрсете алады және
барлығына қоғамдық тамақтану орындарының тапсырыстарын орындауға
мүмкіндік береді.
Алайда кір жуу орындарының басқа түрі бар-бұл кір жуу орны. Мұндай
кәсіпорынды ұйымдастыру үшін монеталар қабылдағыштармен жабдықталған
арнайы агрегаттарды орнату қажет. Жұмыс істеу принципі қарапайым, барлық кір
жуғыш машиналар судың және жуу құралдарының шығынын тіркейтін
компьютерге қосылады, жабдықтың жұмысын қадағалайды, сондай-ақ ақшаның
түсуін бақылайды. Бір қызығы, машиналарды әр түрлі жетондарды қабылдауға
бағдарламалауға болады. Мысалы, клиенттер ағыны ең төменгі бір баға орнатылса,
ал келушілер көп болса – екіншісі. Егер сіз кір жуу жұмысын ұйымдастырудың
осындай қағидатына бейім болсаңыз, онда шағын кафені ашу туралы ойланудың
мағынасы бар, өйткені адамдар төсек жуылғанша күте алады, ал сіз тұрақты
клиенттермен қамтамасыз етесіз. Өзіне-өзі қызмет көрсететін кір жуу
орындарының маңызды артықшылығы-қызмет көрсететін қызметкерлерді көп
мөлшерде жалдаудың қажеті жоқ, себебі клиенттер өздері жуу процесін
қадағалайды. Бұдан басқа, клиент өзіне-өзі қызмет көрсететін кір жуу орнында кір
жуғаннан кейін бірден алып кете алады.
Орталықтандырылған кір жуу орнының да бірқатар оң сәттері бар.
Біріншіден, кір жуу және кептіру бір бөлмеде жүргізіледі, ал бұл жабдықтарды
сауатты таңдау және өндірістік процесті дұрыс ұйымдастыру жағдайында техника
мен жұмысшылардың жалақысын едәуір дәрежеде үнемдеуге мүмкіндік береді.
Бұдан басқа, үлкен жүктемеге ие кәсіби кір жуғыш агрегаттар, егер тұрмыстық кір
жуғыш машиналармен салыстырсақ, жуу құралдарының, судың, электр
энергиясының шығынын үнемдеуге мүмкіндік береді. Көптеген клиенттерге
