Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» «біліктілікті арттыру ұлттық орталығЫ»

Жаңартылған оқу бағдарламасы аясында тек өз пәнін, өз мамандығын шексіз 
сүйетін, бала үшін ұстаз ғұмырын құдіретті деп санайтын білімді мұғалімдер 
ғана жұмыс істей алады. 
      
 
             
ЖАҢА  БАҒДАРЛАМА - ЖАҢАЛЫҚҚА  БАСТАР  ТУРА  ЖОЛ 
 
Байболатова Гульнара Избасаровна 
Алматы облысы, Қаратал ауданы, Бастөбе ауылы, М.Горький атындағы 
МДШО бар орта мектебінің І (ілгерінді) деңгейлі қазақ тілі мен әдебиеті  пәні 
мұғалімі, мектеп тренері 
 
 
                                              
«Біз осы заманғы білім беру жүйесісіз, әрі 
алысты  барлап, кең ауқымды ойлай білетін  
осы заманғы  мұғалімдерсіз инновациялық 
 
экономика құра алмаймыз» 
                                                                           
Елбасы   Н.Ә. Назарбаев 
 
Жаңа  ғасыр  әр  адамның  күнделікті  тіршілігіне  ерекше  өзгеріс  енгізе 
қоймаған  қоғамнан  кетіп,  өз  өмірімізде  жаңа  бір  дәуірдің  басталғанын 
мойындатуда.  Көкжиегімізде  көрініп  тұрған  нұрлы  болашағымызға  жету 
жолдарының жақсы нышандары әлеуметтік орны мен ақпараттар қызметінің 
салмағы  жағынан  ерекше  болып  табылатын  білім  беру  жүйесінде  көрініс 
табуда. Олай дейтініміз - бұл саладағы әрекет қоғамның бір жеке мүшесінің 
тағдырына қатысты емес, еліміздің ертеңгі күнгі әлеуметтік күшіне, тұрмыс 
деңгейіне,  өркениеттілігіне  әсер  ететін  кешенділігімен  сипатталады. 
Сондықтан  білім  беру  саласында  қоғамның  әрбір  мүшесінің  назарынан  тыс 
қалмайтын  мәселелер  төңірегінде  түбегейлі  өзгерістерді  мәдениетті, 
шығармашыл, жаңашыл, инновациялық тұрғыда ойлап, қызмет жасай білетін 
ұстаз  ғана  мүлтіксіз  енгізе  алады  деп  ойлаймын.  Деңгейлік  бағдарламалар 
бойынша  біліктілігін  арттырған  мұғалімдердің  «Тәжірибедегі  рефлексия» 
жалпы білім беретін педагог кадрлардың кәсіби даму бағдарламасы аясында 
мектеп  тренерінің  курсы  дәл  осындай  мұғалімдерді  дайындаудың  мектебі 
екендігіне курс барысында көзім жетті.  
      
Өз  кәсібін,  өз  пәнін,  барлық    шәкіртін,  мектебін  шексіз  құрметтейтін  
маман  ретінде  мен  де  іске  деген  қызығушылықпен,  сүйіспеншілікпен    бұл 
курсты  бітіріп,  І  (ілгері)  деңгей  бойынша  курстан  өткен  кезде  әлі  де 
ойландырып  жүрген,  түсінбей  жүрген  сұрақтарымның  жауабын    осы  курс 
кезінде  тапқандай  болдым.  Мектепке  оралып  жұмысқа  кірістім.  Мектеп 
тренері  ретінде  алғашқы  күннен  бағдарламаның  мақсатын,  міндетін, 
қойылатын талаптарын әкімшілікпен талдап түсінідіруден бастадым.  Келесі 
қадам  бұйрық  бойынша  топ  құру  болды.  Мектептің  деңгейлік  курстан 
өтпеген  мұғалімдерінен  құрылған  топпен  бірлесіп  жұмыс  жасау  арқылы 
табысқа жету жолындағы бір-бірін үлкен асуларға жетеледі, жаңа іске деген  
75 
 

жауапкершілігін  арттырды.  Тренерлік  дағдыларымды  жетілдіруде  күнбе-
күнгі көп қырлы тренерлік еңбегінің мазмұны әр түрлі кездейсоқ жайттардың 
туындап отыратынын алдын ала сезіп, болжап және оның оң шешімін табуға 
әрдайым  дайын  болуды  талап  етуі  шыңдауға  көмегін  тигізуде.  Оқу  үдерісі 
барысында  белгіленген  топтағы  бірлескен  жұмыс  ережелерін  қадағалап, 
уақытты тиімді пайдалану, жоспарланған жұмысқа барлық тыңдаушылардың 
қатысуын  ынталандырып,  сенім  мен  қолдау  көрсетуге  негізделген  қарым-
қатынас  орнатуға  тырыстым.  Әрине,  тренеріміздің  бойындағы  дағдыларға 
үлкен  мән  беріп,  көру,  орындау  арқылы  мектеп  тренеріне  арналған  оқыту 
қағидаттары  мен  әдістерін  өз  бойымнан  орын  алуына    жұмыстанғаным 
қазіргі  кезде  өз  тыңдаушыларымның  жаңа  әдіс-тәсілдерді  игеруде  көп 
көмектеседі.  Мінсіз  тренердің  жұмыс  бағытын    (мұғалімдердің  кәсіби 
шеберлігі  мен  кәсіби  дамуына,  тиімді  оқытуға  арналған  жоспарлау, 
оқытудағы  уәждеу  тәсілдері,  барлық  мұғалімдерді  жұмысқа  тарту, 
мониторинг  және  бағалау,  кері  байланыс,  бағамдау  әдістері),  оқудағы 
стратегия  мен    тәсілдерді  қарастырдық.  Тренерлік  жұмыста  қиын 
қатысушымен жұмыс кезінде «қарсы шабуыл»,«ақтау»,«елемеу» секілді жиі 
кездесетін  қателер,  эмоцияны  қалай  бейтараптандыру  керектігін  бір-
бірімізбен талқылай алдық.  
«Қалай  оқу  керектігін  үйрену»  модулін  оқытуда  шеберлік  сабақ, 
тренинг,  семинар,  коучинг,  дөңгелек  үстел  секілді  оқыту  нысандары 
бойынша  миға  шабуыл  алгоритмін,  бейнеталдау  мен  кинометафораның 
айырмашылығын, проблемалық жағдаяттарды шешу әдістерін қолданамын. 
Сын  тұрғысынан  ойлау  модулін  талдауда    мағынаны  тану  әдістері, 
модерация, социометрия, тақырыптық жаттығулар әдістерін жұппен, топпен 
талдап,  қорытынлап,  қажетті  тұстарына  тұжырым  жасадық.  Тақырып 
бойынша  талдау  жұмыстарынан  кейін    топтарға  «Сын  тұрғысынан  ойлау» 
стратегияларын  жарнамалау  тапсырылды.  Топтар  жұмысқа  қызу  кірісті, 
осыған дейін өздеріз білетін әдістердің бәрін ыждағаттылықпен еске түсіріп, 
қабырғаны  толтыра  әдістерді    жарнама  жасады.  Топ  ішінен  модератор 
тағайындап  жәрмеңкеге  келгендерге  әдістердің  қолданылуын  түсіндіріп 
тұрды. Осылайша бір-бірінің жұмыстарын аралап, өзідеріне ұнаған, қажетті 
әдіс-тәсілдерді  жинау  арқылы  әдістемелік  қоржындарына  «ПОПС» 
формуласы,  «Сократтың  қос  сақинасы»,  «Ирек»  стратегиясы,  «5W», 
«Ақпараттағы  ақаулық»,  «Еркін  микрофон»,  «Балалар  философиясы», 
«Стикердегі  диалог»  әдістерін  жинады.  Бұл  сабақ  ерекше  әсер  қалдырды, 
себебі    бір  қырынан    білімдерін  толықтырса,  енді  бір  қырынан  өнерлі  де, 
іскер әріптестерін таныды.  
«Оқу  үшін  бағалау»  модулі  бойынша  жұмыс    рефлексия  және  кері 
байланыс әдістері арқылы жүзеге асты. Сабақта рефлексия ұғымының пайда 
болуы,  қызметтегі  ролі,  тілдік,  тұлғалық,  зияткерлік  және  эмоциялық 
түрлерін  ажыратты.  Бағалау  мақсаты  мен  оның  қолданылу  әдістемесін 
зерделеу  негізінде  оқу  үшін  бағалаудың  әртүрлі  әдістерін  әзірледі,топта 
талқылап,  қолданып  та  көрді.  Рефлексия  мен  кері  байланыстың 
76