63
Жұмыстың орындалу реті
Физико-химиялық әдіспен бағалау
Ылғалдылық
Уыттың ылғалдылығы орташа үлгіден алынған таңқурайдың белгілі бір
үлгісін кептірудің стандартты әдісімен анықталады.
Сондықтан, жоғары ылғалдылықпен және уытпен, бактериялық процестер
малттың сапасы үшін барлық жағымсыз салдарлармен оңай басталады.
Электрометрлік титрлеу. Егер концентрациясы бірдей емес сутегі
иондарының екі ерітіндісін гальваникалық тізбек арқылы қосатын болсақ,
гальванометрияның сезімталдығының арқасында бұндай жағдайда ток
көзін алуға болады(12 сурет). Гальванометрияның көрсеткіші нөлден
қаншалықты ауытқыса, ерітінділердің потенциалдарындағы айырмашылық
неғұрлым көп болады, бұл өз кезегінде осы ерітіндідегі H-иондарының
концентрациясының айырмашылығына байланысты. Концентрацияны
бірқалыпқа келтірген кезде ток күштерінің тізбегі азаятын болады; сондай-
ақ нөлге тең болатын жағдай болады (гальванометрия көрсеткіші беріліс
кезінде қозғалыссыз қалады.)
Нейтрализация процесі титрленетін қышқылдылық анықтау кезінде
теңестірудің соңына дейін
ерітінді сынамасын және электродтың теңесуі.
Бұл жағдайда сыналатын рН 8,2-ге тең болған кезде титрлеу
аяқталады. Сутегі иондарының концентрациясы кезінде стандартты әдіспен
қолданылатын фенолфталеин индикаторы оның бояуын өзгертеді.
Осы әдіспен титрлеу кезінде келесі қиындықтар кездеседі.
Тізбекте пайда болған мәнді емес,
гальванометр
жеткілікті
сезімтал
емес;
сондықтан титрлеу кезінде гальванометр
көрсеткіші жеткілікті ауытқымайды, әсіресе
титрлеудің соңында рН айырмашылығы 0-ге
жақындаған
кезде.
Керісінше,
сутектік
иондардың
концентрациясының
айырмашылығы пайда болған кезде, гальванометрия көрсеткіші төмен
бағытқа ауытқымайды. Сілтінің әрбір бөлігін титрлеу кезінде, сыналатын
ерітіндінің рН көрсеткіші өзгереді. рН-ың өзгеруіне байланысты, тиісінше
электродтың ертіндідегі потенциалы өзгеруі тиіс. Дегенмен, рН сәйкес
келетін
потенциал
тек
бірнеше
минуттан
соң
қалпына
келтіріледі.Сондықтан титрлеу процесі ұзағырақ болады, тіпті 25-30
минутқа созылуы мүмкін.
Ерітіндінің көрсетілген кемшіліктерін жою үшін (сынақ және
анықтамалық электрод) гингхидронмен қанықтырады. Бір жағынан,
гинхидронның қатысуымен бірдей рН айырмашылығымен потенциалды
айырмашылық артып,көбейеді, демек, гальванометрдің көрсеткіші
күшейіп кетеді. Екінші жағынан, гингхидронның қатысуымен, ортаны
рН өзгерткеннен кейін потенциал бірден дерлік өзгереді. Сондықтан,
64
титрлеуді жылдамдатады және тек 2-3 минутты алады. Электрометрлік
титрлеуге арналған құрылғы екі химиялық шыны аяқ, агар сифоны, екі
пластикалық
табақша,
электрод,
сезімтал
гальванометр,
кілт
ажыратқыш және қоңырау сақинасынан тұрады.
Электротитрлеу анықтау техникасы. Стаканға тамшуырмен 50 мл
уыттың сүзіндісін құяды және платина электродын салады. Басқа
стаканға калий хлоридімен қаныққан ерітіндіні құяды және 0,02 н.
көлемде рН мөлшері 8,2-дейінгі сілтінің 2-3 тамшысын тамызады. Бұл
ерітіндіге де дәл сондай платинді элетрод жібереді. Екі стаканды калий
хлориді ерітіндісімен қанықтырылған, 3%-ті агар ерітіндісімен
толтырылған агарлы сифонмен біріктіреді. элетронды екі стаканды да
гальванометриядан ажыратады ( арнайы кілт өшіргіш арқылы). Әрбір
стаканға хенгидрон пышағының ұшын салады, және сол сәтте қайталап
араластыру арқылы 0,1н. көлемде сілтімен титрлейді.Сілтінің артық
тамшысы көрсеткішке әсерін тигізеді, бұл жағдайда керісінше басқа
бағытқа.
Өнімділік
10г уытты нақты өлшемі 0,05г тығын жақсы жабдықталған (ол үшін
сүттің бөтелкесін қолдануға болады) дөңгелек түбі тегіс колбаға саламыз
(150-200 мл). Оның буының көмегімен 100А>/> дистилденген суды қосамыз
және 15 минутқа қалдырамыз.1минуттан үш рет нитерпалодпен шайқаймыз
және 5 минут құрғақ сүзгі арқылы құрғақ колбаға сүзгілейміз. Сүзгіде
өнімдік заттар құрамын анықтайды: құрғақ қалдық бойынша немесе
|>с:фрукти.\и*т-ри.чески (при 20°С). Өнімділік уыттың құрғақ заттарының
абсолютті есептелген пайызымен көрсетіледі.
Құрғақ қалдық арқылы өнімділікті анықтау. 2 шамамен
құрғатылған және аналитикалық таразыда әйнекті бюксаларға
пипеткамен уыттың өнімдерін саламыз. Бюксаны қайнаған суға салып,
суды буландырамыз (шамамен 20 мин). Содан соң кептіреміз (100-
105
0
С-ға 1сағ көлемінде). Кепкен бюксаларды эксикаторда (20пик)
мұздатамыз және аналитикалық таразыда 3 өлшемін аламыз.
ВТУ нормаларына сәйкес өнімділік 8% кем болмау керек.
Лабораториялық журналды жазу үлгісі.
Бюкса массасы құрғақ экстрактпен ............... г.
Құрғақ бюкса массасы ...................г.
Құрғақ қалдық массасы..................г.
Уыттың құрғақ абсолютті заттарының өнімділік көрсеткіші пайызбен .....
Рефрактометр арқылы өнімділікті анықтау. Уыттың өнімділік заттарын
анықтау үрдісін жылдамдату үшін прецизионды рефрактометрді қолдануға
болады. Дистилденген сумен тексерілген құрылғыға уыттан алынған 2-3
тамшыны енгіземіз. Құрылғы көрсеткіштік орта шамамен 2-3 өлшеммен алу
керек. Құрылғы кестесіне сай рефрактометр экстрактивті заттарды пайызбен
анықтайды. Алынған қорытындыны 100г абсолютті құрғақ уытпен есептейді.
