7
К І Р І С П Е
Сіздер – елдің болашағысыздар. Сіздер мен
біздің ұлы мақсатымыз бар. Армандар
ұмтылған кезде ғана орындалады. Қазақстан
ХХІ ғасырда қуатты әрі өздеріңмен бірге
өркендейтін ел болуы үшін сіздердің күш-
жігерлеріңіз,
ынтымақтарыңыз,
табандылықтарыңыз бен таланттарыңыз
жеткілікті екеніне сенемін.
Н.Ә. Назарбаевтың «Жастық! Жігер!
Еңбек!» республикалық жастар форумында
айтылған жолдауынан
Бүгінгі
күні
Қазақстанның
жастар
саясатында
қажетті
ұйымдастырушылық және функционалдық институттар құрылды, тиісті
заңнама қабылданды және осы саладағы өз дамуында тәжірибе жинақталды,
бұл болса жастар саясатының қазақстандық моделін талқылауға мүмкіндік
береді. Мемлекеттік жастар саясатын (бұдан әрі - МЖС) қалыптастыру кезеңі
жүйелеу және интеграция, үздік әлемдік тәжірибелермен, сонымен қатар
қазақстандық жастарды біріктірудің қолайлы тетіктерін дамытумен
сипатталады. Жастар жағдайын жасау үшін функционалды мүмкіндіктерді
жинайтын негізгі қайнар көз - мемлекет пен оның жас азаматтары арасындағы
қатынастарды реттейтін құқықтық негіз. Үкіметтің қаулылары және
мемлекеттік нормативтік актілер, атап айтқанда, жастардың әлеуетін дамыту
және олардың елдің әлеуметтік-экономикалық қызметіне тартуға бағытталған.
МЖС моделі мемлекет тарапынан жүзеге асырылып, жастарды қолдауға
бағытталған әлеуметтік-экономикалық, саяси және құқықтық шараларға
негізделген.
Жас ұрпаққа ерекше қарым-қатынас мемлекет басшысы Н.Ә.
Назарбаевтың Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауда және
бағдарламалық құжаттарында көрініс табады. Елбасының «Болашаққа бағдар:
рухани жаңғыру» соңғы бағдарламалық мақаласында жастар өкілдері ел үшін
жаңа тағдыр құруға мүмкіндік беретін бастамашыл және азаматтық қоғамның
толыққанды мүшелері ретінде қарастырылады. Президент Тәуелсіздік
жылдарында білім беру, әлеуметтік инфрақұрылым және инновациялық
технологиялар саласындағы адам әлеуетін іске асыру үшін еліміздің жастары
үшін барлық қажетті жағдайлар жасалғанын атап өтті. Бірақ материалдық-
техникалық базаның болуы тек қоғамның толық жұмыс істеуі үшін
жеткіліксіз. Азаматтардың өзін-өзі елімен теңдестіруі және патриотизмін
нақтылауы әлеуметтік дамудың маңызды компоненті болып табылады.
Осыған байланысты Елбасымен жалпыұлттық отансүйгіштікке тәрбиелеуге
бағытталатын «Туған жер» бағдарламасы ұсынылды. Бұл бағдарлама көп
жағдайда жастарға бағытталған.
8
«Туған жер» бағдарламасы - саясат пен экономикадағы ауқымды
өзгерістердің негізіне айналған «Рухани жаңғыру» бағдарламасының алты
жобаларының бірі.
Халық және жастар арасында мемлекеттік бағдарламаларды тарату
барысында жастар мемлекеттік жобалардың күрделі академиялық тіліне
байланысты осы жобаларды іске асырудың негізгі мақсаттары мен тәсілдері
туралы сұрақтарға тап болулары мүмкін. Осыған байланысты жастардың
әртүрлі топтары үшін қолжетімді түрде қабылданатын Қазақстан
Республикасының жастар саясаты саласындағы нормативтік және
бағдарламалық құжаттар бойынша ақпараттық-түсіндірме материалдарын
жариялау маңызды болып табылады.
Әдістемелік материалдар жастарға қатысты мемлекеттік саясат саласында
қалыптасатын қатынастардың жиынтығын реттейтін құқықтық құжаттарды
қамтиды. Авторлар жастарды мемлекеттік әлеуметтік қорғау мен қамқорлыққа
қатысты құқықтарын, заңдарды жүйелеуге тырысты. Сонымен қатар мәдениет
және өнер, білім және ғылым, кәсіпкерлік және бизнестегі жастар
бастамаларын іске асыруда мемлекеттік жастар саясатының басымдықтары
анық көрсетілген. Бүгінгі күннің негізгі міндеттерін жүзеге асыру шеңберінде
осы құжаттың құрылымында жастарды тәрбиелеуге және олардың рухани-
адамгершілік құндылықтарын қалыптастыруға бағытталған «Рухани
жаңғыру» бағдарламасы мен «Туған жер» бағдарламасының бағыттары мен
қолданыстағы жобалары туралы түсіндірме материалдар бар.
Бұл материалдар жастар қауымына жастар саясатына және Қазақстан
Республикасының жас азаматтарына мемлекеттік қолдау көрсету
мәселелеріне қатысты нормативтік актілерді түсіндіруге және бағдарламалық
құжаттардың негізгі идеяларын ұсынуға бағытталған.
9
1 ТАРАУ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК
ЖАСТАР САЯСАТЫ САЛАСЫНДАҒЫ НЕГІЗГІ НОРМАТИВТІК
ЖӘНЕ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ҚҰЖАТТАРҒА ШОЛУ
1.1 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жастар саясатын
реттейтін нормативтік-құқықтық құжаттар
Қазақстан қоғамының ұлттық құрылымының негізгі компоненттерін
қалыптастыру кезеңінде жас ұрпақтың әлеуеті елімізді рухани жаңғыртудың
негізгі ресурсы ретінде қарастырылады. Қазақстанның мемлекеттік
стратегиялық құжаттарындағы жастар Жаңа бағыттың қозғалтқышы рөлінде
ұсынылып, еліміздің лайықты болашағын құруға шақырылады. Қазақстан
тәуелсіздік алған күннен бастап, Н.Ә. Назарбаев жастардың құқықтық
мәртебесіне ерекше назар аударып, олардың нормативтік құжаттардағы өз
ұстанымын анықтайды.
Қазақстан Республикасының негізгі заңнамалық құжаты ретіндегі
Конституцияда бала мемлекеттің қорғауында, Балаларына қамқорлық жасау
және оларды тәрбиелеу - ата-ананың құқығы әрі міндеті болып табылады (27-
бап) делінген. Орта білім алу міндетті саналатын азаматтар үшін мемлекеттік
білім беру орындарында тегін орта білім алуға арналған конституциялық
құқықтар (30-бабы) бар. Отанымыздың қырағылығын сақтауға және қорғауға
шақыратын, мақсатты түрде жастарға мақала - Конституцияның 36-бабы. Көп
жағдайда жастық шақта атқарылатын әскери қызмет, белгіленген заңнамаға
сәйкес, еліміздің әрбір азаматының қасиетті борышы мен міндеті түрінде
ұсынылады (36-бап) [1].
Қазақстан Республикасындағы жастар мен мемлекет арасындағы қарым-
қатынас саласын реттейтін негізгі нормативтік-құқықтық құжат - 2015 жылғы
9 ақпандағы Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен ҚР
«Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Заңы. Мемлекеттік жастар саясаты
(бұдан әрі - МЖС) Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді
және нақты мақсаттарға, міндеттерге, іске асыру қағидаттарына және бірқатар
бағыттарға бөлінген (1-сурет).
• жастардың рухани, мәдени, білім алып, кәсіби және дене
бітімінің толыққанды дамуы, шешімдер қабылдау процесіне
қатысуы, ойдағыдай әлеуметтенуі және олардың әлеуетін елді одан
әрі дамытуға бағыттау үшін жағдайлар жасау
Мақсат
• жастардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау;
• жастарды елдің әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси
өміріне тарту;
• азаматтыққа тәрбиелеу және қазақстандық патриотизм сезімін
нығайту.
Міндеттер
Достарыңызбен бөлісу: | 
