«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»

 «ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»               

Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды  72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы               

Сәуір, 2019 

 

396 

наиболее  эффективными  в  методике  воспитания  трудных  детей.  Государство  предоставило  клубам 

хорошие, благоустроенные здания и свободу выбора форм деятельности. [1, с.75-78] 

Специфика развития сеттльментов в Великобритании сказалась на возникновении отдельных 

женских организаций. Женские сеттльменты возникли позже, но стали быстро развиваться и обошли 

по  количеству  мужские.  И  если  мужчины  работали  в  сеттльментах  временно,  на  начальном  этапе 

карьеры,  то  для  женщин  эта  работа  зачастую  становилась  основной.  При  сеттльментах  молодые 

женщины  получали  навыки  социальной  работы,  которая  давала  более  высокий  статус  и 

оплачиваемую  профессию.  Много  внимания  в  сеттльментах  уделялось  проблемам  детей,  их 

обучению и организации досуга. Особенно ценным в опыте организации сеттльментов нам видится 

внимание и целенаправленная работа по организации культурного досуга среди тех слоев населения, 

которые не могли позволить себе оплачивать внешкольные занятия детей. Формы работы отличались 

преимущественно  групповой  и  коллективной  деятельностью,  что  способствовало  формированию 

навыков  взаимопомощи,    сотрудничества,  коллективизма.  Постепенно  сеттльменты  стали 

небольшими  городками,  где  дети  могли  посетить  библиотеку,  спортивный  зал,  купальню. 

производились  продажи  необходимых  вещей  и  одежды  по  сниженным  ценам,  устраивались 

экскурсии,  лекции  и  концерты.  Таким  образом  сеттльменты  стали  центрами  культурно-досуговой 

работы  среди  небогатых  граждан.  Практика  организации  сеттльментов  была  признана  успешной,  и 

многие страны переняли опыт. Сеттльменты существовали во многих странах Европы, среди которых 

– Германия, Франция, Швеция и Норвегия. Кроме того, подобные организации появились в Японии, 

Индии и Австралии.  

Опыт сеттльментов был изучен и освоен в России. Известный педагог-экспериментатор, автор 

трудов по педагогике Станислав Теофилович Шацкий в 1906 году создал общество «Сетлемент» на 

базе им же организованного первого в России детского клуба. Было построено уникальное здание по 

проекту известного архитектора А.Зеленко. Это здание сохранилось в Москве по сей день. Снаружи 

оно напоминает сказочный рыцарский замок с башнями и окнами в средневековом стиле. В стенах 

«замка»  были  организованы    детский  сад,  клубы  по  интересам  и  мастерские.    К  сожалению 

российский  сеттльмент  просуществовал  недолго.  Шацкого  обвинили  в  пропаганде  социализма  и 

арестовали, а клуб был закрыт полицией. [2,с.13] 

 

В США сеттльменты популярны и в наши дни. Они финансируются частично государством,  

частично  за  счет  пожертвований,  контрактов,  проектной  деятельности  и  гонораров.  На  базе 

сеттльментов  решаются  проблемы  иммигрантов,  выходцев  из  стран  «третьего  мира»,  а  также 

специфических  возрастных  групп:  детей,  подростков,  пожилых  людей.    Программы  сеттльментов 

направлены  на  укрепление  семьи,  помощь  родителям,  охрану  здоровья. Много  внимания  уделяется 

работе  с  подростками.  Волонтеры  и  сотрудники  центров  организуют  спортивные  соревнования, 

театральные  постановки,  концерты.  Взрослые  могут  в  стенах  сеттльмента  получить  образование  и 

приобрести  профессиональные  навыки  по  различным  направлениям  на  курсах  и  тренингах, 

проконсультироваться  по  юридическим  или  психологическим  проблемам.    Для  пожилых  людей 

организуются медицинские консультации, доставка питания на дом, организация досуга. [3] 

 

Более  чем  вековой  опыт  организации  социальной  помощи  и  культурно-досуговой 

деятельности  на  основе  сеттльментов  достоин  внимательного  изучения  и  заимствования 

апробированных идей.  

 

Литература: 

1. Davis A.F. (1977).  Settlments: History. Encyclopedia of Social Work, 17

th

 edn, vol 2, New York: 

National Association of Social Workers 

2. Малинин Г.А., Фрадкин Ф.А. Воспитательная система С.Т.Шацкого. – М.: Прометей, 1993. 

3.  Henry Street Settlment  //  

https://www.henrystreet.org/

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 «ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»               

Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды  72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы               

Сәуір, 2019 

 

397 

Жұмабек Назерке 

5B010600-Музыкалық білім  

Ғылыми жетекшісі: магистр, аға оқытушы Н.Т.Айнабекова   

ҚазМемҚызПУ 

 

 

МУЗЫКАНЫҢ ӨРКЕНИЕТ ҚАЛЫПТАСУЫНДАҒЫ  АЛАТЫН ОРНЫ 

 

Аннотация.  В  статье    рассматривается  роль  музыки  в  жизни  человека.  О  влиянии 

музыкальных течений, стиле   и  направлений  на  становление  личности  подрастающего  поколения. 

Какой  смысловой  вклад  несут  ритуальные  музыкальные  произведения  на  формирование  культур  и 

национальных ценностей. 

Abstract. In article the music role in human life is considered. About influence of music styles, style 

and the directions on formation of the identity of younger generation. What semantic contribution is born by 

ritual pieces of music on formation of cultures and national values. 

 

 

Музыка  адам  өміріндегі  белгілі  бір  орын  алатын  өнер  түрі.  Музыка  -  өмірге  деген 

құштарлықты  оята  алатын,  өмірге  өзгеріс  енгізе  білетін,    керек  болса  тарихты  қалыптастыратын 

акустикалық  дыбыстар  жиынтығы  болып  табылады.  Музыканы  өнер  түрлерінің  патшайымы  деп 

атасақ  артық  болмайды.  Адамзат  баласының  сөзбен  жеткізе  алмайтын  ішкі  дүниесінің  тұңғиық 

сырларын  музыка  толық  жеткізе  біледі.  Ол  біздің  өміріміздің  бір  бөлігі  болып  табылады,  себебі, 

үйлесімді  гармониялық    дыбыстар,  біздің  ең  жақын  достарымыз  сияқты  қайғырғанда  қайғымызды 

жеңілдетіп,  қуанғанда  қуанышымызды    көбейте  түседі.  Музыка  –  адамзаттың  рухани  азығы,  жан 

серігі және өзінің көркемдігі, нәзіктігімен адам жанын баурап, олардың жақсы мінез–құлықтарының 

қалыптасуына  әсерін  тигізеді.  Өсіп  келе  жатқан  жас  буын,  жас  ұрпақтың  рухани  байлығының 

іргетасы қалай қаланса, мемлекеттің болашағы, өмірге деген ынта-жігері сондай болмақ. Қоғамның 

даму  үрдісі  қандай  болса,  мектептің  сана  деңгейі  де  сондай  болатыны  бесенеден  белгілі! 

Өркениеттілік мектеп балаға, бала-мектепке деген көзқараспен өлшенеді.[1] Жасөспірімдерді музыка 

әлемін түсініп қабылдауға, талғампаздығын тәрбиелеуге, эмоциялық сезімталдығын қалыптастыруда 

білімді, мәдениетті болып өсуіне әсер етуде мектептегі музыка тәрбиесінің алатын орны ерекше. 

Жеке  тұлғаны  жан-жақты  білімді,  өнерлі  етіп  тәрбиелеуде  адамгершілікке,  жоғарғы  сана- 

сезімді  етіп  тәрбиелеуде  ата-аналар,  мектеп  қауымы  арқылы  іске  асады.  Жастарды  өскен  ортасын 

сүюге,  халықтар  достығы  рухында  тәрбиелеу,  олардың  бойына  қазақ  халқының  дүниежүзілік  мәні 

бар тарихи жемісін, халықтар достығының саяси әдісін, өскелең күшін, халықаралық ынтымақтастық 

принциптерін  түсініп,  бойға  сіңіре  білу,  ұғындыра  білу  сияқты  саяси-педагогикалық  жайлар  мен 

әдістерге баулу керек. Бүгінгі өскелең өмірдің талабы оның көтеріп отырған проблема өзегі ата–ана 

қауымының  педагогика,  психология,  медицина,  этика,  эстетика,  ғылымының  салаларынан  дәйекті 

білім алып, болашақ қоғам мүшесі болатын, жан-жақты білімді, саяси сауатты, өнершіл тұлға болып 

тәрбиеленуінде ата-ана жоғарғы сатыда орындауға дайын болу керек. Адамды тәрбиелеу ілімі жеке 

адамды жан-жақты дамуымен қатар, оның дүние танымдылығын, жоғарғы идеялы салалығын еңбекке 

саналы көзқарастың, адамдық даму принциптеріне берілген. 

Қазақ халқы, музыканы өзінің тұрмыс - салттарында толығымен пайдаланады. Өмірде болып 

жатқан  оқиғалардың  бір  де  біреуі  музыканың  қатысуысыз  өтпейді.  Дүниеге  келген  нәрестенің 

тәрбиесі  «Бесік  жыры  »  арқылы  музыкалық  дыбыстарды  қабылдаудан  басталады.  Жаңа  отбасы 

құрылысымен  оны  ортаға  жар-жарлап  шақырса,  тойбастар  мен  тойға  шашу  әндері  той  тарқағанға 

дейін үзілмейді. Сөйтіп  сыңсу, беташар, той тарқарларсыз қазақтың тойлары өтіп көрген емес. Қазақ 

халқының  музыкаға  жақындығы,  қайтыс  болған  кісіні  жоқтау  айтып  шығарып  салатындығынан  да 

айқындалады.  Одүниеліктің  артында  қалған  туғандары,    жоқтаудың    мазмұнын  әлдеқайда  мән-

мағыналы,  әуенін    үйлесімдірек  айтса,  ол  адамның  арғы  дүниеге  армансыз  аттанады  деген  ұғым 

қалыптасқан.[3,36  б.]  Психолгиялық  тұрғыдан  алып  қарағанда  жоқтау  айтып,  ішіндегі  эмоциясын 

сыртқа  шығару  ,ішінденгі  ойларын  ашық,  дауысын  шығарып  жылау  ішкі  күйзеліске  ұшырамаудың 

бірден бір жолы болып келеді. Ал естірту салтының мақсаты қайғылы сәттерде отбасын сүйемелдеп , 

туыстық  жәрдем  беріп,адам  өмірінің  маңыздылығын  көрсету.      Естірту  жанры  домбыра  қобызда  

айтылатын  күйлерге  де  тән.  Сонымен  қатар  музыка  шығармашылығы  бірегей  жазылмаған  тарих