340
- зиянды әдеттерге үйірсектік;
- әлеуметтік жағдайы төмен отбасылардың балаларымен жұмыс;
- дене белсенділігінің шектеулігі.
Бала денсаулығы басты мақсат, сондықтан баланың денсаулығын нығайту, жетілдіру
үшін аянбай еңбек ету керек. Әрқашан жан- жақты ізденісте болып, баланың мінез – құлығына
аса назар аудару керек. Оқушылардың бойы әрдайым шынығып тұруы керек. Сабақтарда
қанша отырып жұмыс істесе, соншалықты қозғалыста болуы керек.
Шынығу – ағзаның қорғаныш механизмін жоғарлатады:
- әр түрлі ауруларға қарсы тұру қабілеттерін тұрақтандырады;
- жұмыс істеу қабілеттерін жоғарлатады;
- көңіл күйлерін жақсартады;
- сергек сезінуге көмектеседі;
- адамның жігерлі қабілетін дамытады;
- мақсатқа жету мен дегеніне ұмтылуын қалыптастырады;
- ағзаның зат алмасу процесін жақсартады.
Сабақтарда денсаулық сақтау әдістерін қолдану – оқушылардың денсаулығын сақтау
мен нығайту шараларының жүйесі болып табылады.
Ұстаз оқушының денсаулығын сақтай отырып білім беруде ең алдымен оқушының
диагнозын, әлеуметтік жағдайын жақсы білу керек. Ол үшін мектеп дәрігерімен, мектеп
мамандарымен, сынып жетекшісі және тәрбиешісімен қарым – қатынас өте тығыз болуы тиіс.
Олармен кеңесе отырып және әр оқушыны жеке зерттей отырып түзете білім беру жоспарын
құру қажет деп ойлаймын.
Мектепке дейінгі балалардың белсенді қозғалыс қажеттлігі соншалықты маңызды ,
дәргерлер мен физиологтардың айтуынша бұл — «ысырапшылдық қозғалыс кезеңі». Уақыт
келе белсенді қозғалыс кажеттілігі олардың эмоционалдық жағдайы мен уәжіне байланысты
белгілі мақсатқа бағынады. Қозғалыс әрекет үдерісінде балалар өзін,өзінің денесін біліп,оның
құрылысымен,қасиетімен, мүмкіншілігімен танысып , кеңістік ортасында дұрыс бағдарлау
тәсілдердің игереді.
5-6 жастағы баланың қозғалыс белсенділігі саналы және әр түрлі болады. Қозғалыс
дағдылары мен іскерліктерінің қалыптасуының шамасына қарай оларды спорттық ойындарға
және жаттығуларға деген айтарлықтай анағұрлым қызығушылық пайда болады. Осы жастағы
балалардың көбісінде жүру және кеңістікті дұрыс бағдарлау байқалады.Сергіту
сәттері,жаттығулар, «шығармашылық миниатюрлер» тек қана әрекет түрлерін ауыстыруға
ғана көмектесіп қоймай, сонымен бірге олардың барлығы, ең бастысы, шығармашылық
елестетуді дамытуға бағытталған.«Сиқырға айналдыру», «ертегі терапия» — бұл балалардың
өздерінің үйренген, бақылағандарының нәтижелерін қозғалыс және танымдық әрекеттерінде
көрсетуге көмектесетін ойындық тәсілдер. Ойын дегеніміз – ұшқын, білімге құмарлық пен
еліктеудің маздап жанар оты. Ойын баланың алдынан есік ашып, оның шығармашылық
қабілетін оятып, танымдық қасиеттерін дамытады. Дене қозғалысы мен танымдық
байланысты,баланың ой – өрісін дамытады , сөздік қорын молайтады, адамгершілік
қаситтерін қалыптастырады, қиялдау , ойлау , есте сақтау кабілеттерін жетілдіреді. Олар
баланың сол және басқа да кейікерлерді көз алдына елестетуге , олардың әрекетін өздерінің
қимыл – қозғалысы , дыбыс және кейіптендіру арқылы «сипаттауға» көмектеседі. «Сиқырға
айналу», «ертегі терапия»- бұл әдіс балалардың ертегі кейіпкерлердің эмоциясы мен тебіреніс
сезімін , сонымен бірге өзін көнілді көжек , епсіз қонжық , желдің ұйытқуынан ағаштар сияқты
және жапырақтарға ұқсап жеңіл айналуы , шуылдаған және тез жаңбыр тамшылары сияқты
және т.б. сезінуіне мүмкіндік береді. Сондықтан да, сабақтарда сергіту сәттерін дене
қимылдарын пайдалана отырып ұйымдастыру әр тәрбиешінің, мұғалімнің іскерлігі мен
шеберлігінде деп білемін.
341
Қолданылған әдебиеттер:
1. Назарбаев Н.Ә // Егемен Қазақстан , 2 наурыз, 2006 ж
2.«Бала мен балабақша» журналы №6,7 2012ж.
3.«Бала тәрбиесі» журналы №12, 2009 ж
4. «Отбасы және балабақша» №2,3 ,2011ж.
5. «Мектепке дейінгі балалардың психологиясы» В.С.Мухина 1975,9
6.«Мектепке дейінгі білім» №1(7) қаңтар/ақпан 2007ж
7.«Мектепке дейінгі білім» №5(17) қыркүйек/қазан 2008ж
8.Концепция развития образования Республики Казахстан до 2015 года - Астана,2004
ВОСПИТАНИЕ КУЛЬТУРЫ ПОВЕДЕНИЯ У ДЕТЕЙ ДОШКОЛЬНОГО
ВОЗРАСТА
Коробкова С.П., Лобова Л.А.
КГКП я/сад № 6 «Алданыш»
«Культурное воспитание ребенка должно начинаться очень рано, когда ребенку еще
очень далеко до грамотности, когда он только научился хорошо видеть, слышать и кое-как
говорить». А.С.Макаренко
Дошкольный возраст - это период первоначального становления личности.
Многочисленные психологические и педагогические исследования подтверждают, что
именно в эти годы при условии целенаправленного воспитания закладываются основы
моральных качеств личности.
Одной из основных задач нравственного воспитания детей дошкольного возраста
является воспитание культуры поведения.
В педагогическом словаре культура поведения определяется как совокупность
сформированных, социально значимых качеств личности, повседневных поступков человека
в обществе, основанных на нормах нравственности, этики, эстетической культуре.
Мы взяли за основу определение «культура поведения» данное С.В. Петериной.
Культура поведения – совокупность полезных для общества устойчивых форм повседневного
поведения в быту, в общении, в различных видах деятельности.
В содержании культуры поведения дошкольников можно условно выделить следующие
компоненты: культура деятельности, культура общения, культурно-гигиенические навыки и
привычки
КУЛЬТУРА
ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
КУЛЬТУРНО-
ГИГИЕНИЧЕСКИЕ
НАВЫКИ
КУЛЬТУРА
ОБЩЕНИЯ
ВОСПИТАНИЕ
КУЛЬТУРЫ
ПОВЕДЕНИЯ
