85
Қазақстандағы клиникалық онкологияның негізгі проблемалары –
жалпы практикада дәрігерлердің онкологиялық ауруларға жіті алаңдау-
шылық білдірмеуі, осының салдарынан аурудың кең таралған кезеңінде
обырдың анықталу дәрежесі жоғары (46%) болып отыр, онкологияда
профилактикалық бағыттылықтың болмауы, қатерлі ісікпен ауырғандардың
паллиативті және реабилитациялық терапиядан өту деңгейінің төмендігі.
Онкологиялық қызметті дамытудың әлеуметтік маңызын ескере отырып,
«Қазақстан Республикасының тұрғындарына көрсетілетін онкологиялық
көмекті дамытудың» 2012-2016 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарла-
масы қабылданды. Бұл Бағдарлама қатерлі ісіктің алдын алуға және ертерек
анықтауға, онкологияда паллиативті көмек пен реабилитацияны дамыту
бойынша жоғарытехнологиялы орталықтар құру, алдын алу, емдеу және
диагностикалаудың жоғары тиімді әдістерін әзірлеу мен ендіруге
бағатталған.
Қазақ онкология және радиология ғылыми зерттеу институты басқарып
отырған республиканың онкологиялық қызметінің ғылыми бағыты
онкологиялық науқастарды емдеудің, ауруды ерте анықтаудың, скринингтік
зерттеулерді ұйымдастырудың жоғарытехнологиялық тиімді әдістерін іздеу
мен әзірлеуге, обырдың алдын алу мен емдеудің жаңа әдістерін енгізуге,
республиканың әртүрлі облыстарының тұрғындарындағы онкологиялық
жаңатүзілімдердің, олардың негізгі түрлерінің таралу динамикасын зерттеу
және Қазақстанның әртүрлі өңірлерінде қоршаған ортаның уыттармен және
канцерогендермен ластану деңгейін анықтау бойынша эпидемиологиялық
зерттеулерге бағытталған.
Онкологиялық емдеуде қолданылатын ғылыми түрде негізделген
мультимодальды тәсіл және дербестендірілген терапияның замануи қағидат-
тарын сақтау иммуногистохимиялық (ИГХ), иммуноцитохимиялық (ИЦХ)
және молекулалық-генетикалық зерттеулер жүргізуге қажетті жағдайлар
жасалғанда ғана мүмкін болмақ. ИГХ және ИЦХ емдеу тактикасын, ауру
болжамын және дәрі-дәрмек терапиясына сезімталдықты анықтауға
мүмкіндік беретін бірқатар молекулалық маркерлердің экспрессиясын
анықтауға мүмкіндік береді.
Қазақ онкология және радиология ғылыми зерттеу институтында
НЦПФЗОЖ НТП-мен бірлестікте «Темекі шегудің өкпе обырынан сырқатқа
шалдығуға және өлім-жітімге әсерін әлеуметтік-гигиеналық, морфологиялық
және молекулалық-биологиялық бағалау» НТП аясында зерттеу жалғасуда.
Ғылыми зерттеулер темекі шегудің Қазақстанда өкпе обыры науқастарының
аурушаңдығына және өлім-жітімге әсер ету факторын темекі шегушілер мен
темекі шекпейтіндердің өкпе обыры кезінде ісік тінін молекулалық-биоло-
гиялық (иммуногистохимиялық, цитогенетикалық, ДНК-плоидиялығын
анықтау) жолмен салыстыру негізінде бағалауға бағытталған.
Қазақ онкология және радиология ғылыми зерттеу институты
базасында дәрі-дәрмек терапиясына арналған шетелдік және қазақстандық
ғалымдар әзірлеген препараттармен клиникалық зерттеулер жүргізіледі:
86
- «Бұрын доцетаксел негізінде режім алғандарға қуықасты безінің
метастатикалық гормонды-рефрактерлі обырымен ауырғандарға Каба-
зитаксел препаратына ертерек қол жеткізуді қамтамсыз етуге бағытталған
көпорталықты ашық клиникалық зерттеу» (2012-2014 жж.).
- «ТМД елдерінде Her-2-оң мРМЖ РН-оеВЕ емдеу әдістері: Ресей
Федерациясында, Украинада және Қазақстан Республикасында репрезента-
тивті, ретроспективті зерттеу» (2013-2014 жж.).
Сондай-ақ радиофармпрепараттарға (Ядролық физика институтымен
бірлесіп), ісікке қарсы терапия жүргізуге арналған реагенттер мен ерітін-
ділерге клиникалық емдеуге дейінгі зерттеу жүргізілуде: «Натрия йодид
131I, терапияға арналған ерітінді» (2012-2013 жж.); «153Sm-ЭДТМФ,
терапияға арналған ерітінді» (2012-2013 жж.); «МДФ-99mTc, реагент» (2013-
2014 жж.); «Фитат-99mТс, реагент» (2013-2014 жж.); «Натрий о-йодгиппурат
1311, егуге арналған ерітінді және ДТПА-99mTc, препарат».
Буындар, көмей және сүт безі қатерлі ісікке шалдыққанда эндопротез-
деудің замануи технологияларын ендіру, соңғы 2 жыл ішінде сүйек
патологиясы кезінде буындарға 81 протез, 24 маммологиялық эндопротез,
көмей қатерлі ісігіне шалдыққандарға 29 дауыстық протез жасалды.
2013 жылдан бастап гематологиялық науқастарға сүйек кемігіне
трансплантация жасау енгізілді, сүйек кемігін аутопластикалау бойынша 3
операция жасалды.
М.А. Айтхожин атындағы Молекулалық биология институтының
қызметкерлерімен бірге қазақ және орыс этностық топтарының РМЖ
науқастары мен бақылау топтары арасындағы төмендегі гендердің
аллельдерінің генотиптері мен жиіліктерін үлестіруге салыстыру жүргізілді:
TP53 (экзон 4, интрон 3, интрон 6), ERBB2, MTUS1, FGFR2 (rs2420946,
rs2981578,rs1219648 бөліктері).
Қазақстанда алғаш рет Қазақстанның екі этностық тобында FGFR2,
TP53, ERBB2, MTUS1 гендері үшін генетиптер мен аллельдерін тарату
бойынша деректер алынды, ауруды ерте диагностикалау және болжау үшін
РМЖ-ның пайда болу қаупі ретінде ықтимал геномды маркерлер де,
протективті полиморфизді нұсқалар маркерлері де анықталды. ПДРФ
әдісімен РМЖ-ден зерттелген гендердің тестіленетін бөліктерінің
полиморфизмдердің төмендегі статикалық дәйекті (р<0,05) тәуекелді
ассациациялары анықталды: орыс этностық тобында TP53 генінің 3
интронында қауіпті нұсқа D (OR=2,358 при CI: 1,178…4,720, (p=0,013;
χ
2
=6,155 аллельдік нұсқасы болып табылады, орыс этностық тобында TP53
генінің 6 интронында протективті фактор А (OR=2,923 CI: 1,551…5,509,
(p=0,0006; χ
2
=11,771) аллельдік нұсқасы болып табылады. Орыс этникалық
тобында РМЖ қаупіне қатысты протективті сипатқа ие ТР53 және ERBB2
гендерінің вариабельді бөліктерінің аллельдер мен генотиптердің сегіз
комбинаторлық ассаоциациясы анықталды. Қазақ этностық тобында РМЖ
қаупіне қатысты протективті сипатқа ие FGFR2 генінің вариабельді үш
Достарыңызбен бөлісу: |
