55
Алматыдағы жас көшіп-қонушыларды ең алдымен тұ р ғын ү й, жұ мыс және білім алу
мәселелері толғандырады.
3.7.
Әлеуметтік және саяси белсенділік
Сауалнама шеңберінде респонденттерге ұйымдардың берілген тізімінен олар өздерінің
қызметіне қатысып отыратын ұйымдарды таңдау ұсынылды . Азаматтардың
мешіт/шіркеудің, сондай-ақ спорттық, көркемдік, музыкалық, білім беру, гуманитарлық,
бос уақытын өткізу не қайырымдылық ұйымдарына қатысуы «қоғамдық қатысу» деп
қаралған болатын. Қоғамдық қатысуға қатысты келесідегідей екі көрсеткіш таңдалды :
азаматтардың осындай ұйымдарға қатысу ауқымын бағалауға мүмкіндік беретін дәреже,
және тереңдігі – ол біреуден артық ұйымның қызметіне қатысуын көрсетеді . Сонымен
қатар, респонденттердің кәсіподақтардың, саяси партиялардың, кәсіби бірлестіктердің,
тұтынушы және экологиялық ұйымдардың қызметіне қатысуы туралы деректер
жинақталды. Мұндай қатысу «саяси қатысу! ретінде бағаланған болатын және мұнда да
ұйымдардың қызметіне қатысу дәрежесі мен тереңдігі айқындалды.
Қоғамдық қатысудың дәрежесі мен тереңдігі
Респонденттердің 22,7%-ы мешіт/шіркеу, спорттық, рекреациялық, көркемдік, музыкалық,
білім беру, гуманитарлық не қайырымдылық ұйымдары тәрізді әлеуметтік бағытталған
ұйымдардың қызметіне «белсенді» түрде қатысып отырады . Респонденттердің 6.3%-ы
саны біреуден асатын әлеуметтік бағытталған ұйымдарда «белсенді» (негізінен бұл спорт
пен музыкамен айланысатын студенттер).
23.5%-
ы мерзімді түрде (апта сайын, айына бір/екі рет не жылына бірнеше рет) спорттық
клубтардағы адамдардың арасында, волонтерлік ұйымда не қызмет көрсету ұйымында
(
ойындарда жанкүйер болу үшін стадионға барып отырады , футбол ойнайды) уақыт
өткізеді.
Респонденттердің 11,7%-ы тым болма
ғанда бір әлеуметтік -бағытталған ұйымның
жұмысына қатысатынын айтты. Мұндай респонденттердің арасында 1,7%-ы саны
біреуден асатын әлеуметтік бағытталған ұйымның қызметіне қатысады (негізінен бұл
спорттық, музыкалық, гуманитарлық не қайырымдылық ұйымдарының жұмысына
қатысатын студенттер).
Жас көшіп -қонушылардың 9,6%-ы айына кемінде бір рет спортты
қ не волонтерлік
қызметке уақытын бөледі.
10-
кесте. Қоғамдық қатысудың дәрежесі мен тереңдігі
1.1
Қоғамдық қатысудың дәрежесі
19.3
1.1.1
Әлеуметтік бағытталған ұйымдардың қызметіне қатысу
22.7
1.1.2
Әлеуметтік бағытталған ұйымдардағы волонтерлік қызмет
11.7
1.1.3
Жергілікті қауымдастықтың өміріне қатысу
23.5
1.2
Қоғамдық қатысудың тереңдігі
5.9
1.2.1
Саны біреуден асатын әлеуметтік бағытталған ұйымның
қызметіне қатысуы
6.3
1.2.2
Саны біреуден асатын әлеуметтік бағытталған ұйым
волонтерлік қызмет
1.7
1.2.3
Жергілікті қауымдастықтың шараларына кем дегенде айына
бір рет қатысу
9.6
Дереккөзі: жастаркөші-қоныбойыншадеректерқоры
56
Саяси қатысудың дәрежесі мен тереңдігі
Бұл көрсеткіш азаматтардың саяси белсенділігінің деңгейін (үндеулерге қол қою,
көтерілістерге қатысу, митингілерге бару), сондай-ақ олардың кәсіподақтар, саяси
партиялар мен кәсіби бірлестіктер, сондай-ақ тұтынушылық не экологиялық ұйымдар
тәрізді саяси бағытталған ұйымдардың қызметіне қатысуын айқындайды.
Респонденттердің 9,7%-ы саяси ба
ғытталған бір ұйымның қызметіне қатысады және
респонденттердің небәрі 2,2%-ы ғана мұндай біреу ден көп ұйымдардың қызметіне
тартылған.
Жауап бергендердің 3,9%-ы саяси ба
ғытталған бір ұйымда волонтерлік қызметті н
атқарады, ал 0,5%-ы саяси бағытталған біреуден көп ұйымдарда волонтер болып жұмыс
атқарады (мысалы, студентердің кәсіподақ комитеті және «Нұр Отан» партиясының
жастар қанаты).
Кейінгі бес жыл ішінде респонденттердің 7,0%-ы үндеулерге қол қою, және/не
көтерілістерге қатысу және/не митингілерге бару тәрізді шараларға қатысқан болатын.
Олардың небәрі 0,3%-ы ғана кейінгі бес жыл ішінде барлы қ аталған категориядағы
шараларға қатысқан. Бұл жағдайда жас көшіп-қонушылардың 54,7%-ы үндеулерге
ешқашан қол қоймайтынын, 64,4% - ешқашан көтерілістерге қатыспайтынын, ал 63% -
митингілерге қатыспайтынын атап өтті . Мысалы, Азаматтық қоғам индексін бағалау
кезінде халықтың арасында жүргізілген сауалнамада, «қоғамдық қатысуға» қатысты
жауаптар мынадай болды: 63,8%-ы ешқашан үндеулерге қол қоймай тынын, 74,8% -
ешқашан көтерілістерге қатыспайтынын, және 58,1% - митингілерге қатыспайтынын атап
өтті
58
Жастар өзге тұрғын халыққа қарағанда тек үндеулерге қол қою мәселесінде ғана
анағұрлым белсенді болуда. Азаматтық қоғам индексін бағалау кезіндегідей «қоғамдық
қатысу» деңгейі «саяси қатысу» деңгейінен жоғары.
.
Мұндай жауаптарды жиналыстар мен митингілер
өткізуге қатысты заң
дық
тұрғыдан шектеумен түсіндіруге болады.
Барынша жо
ғары белсенділікті негізінен студент жастар танытуда, олар :
жатақханалардағы топ басшылары, студенттік к
әсіподақтардың не мәслихаттардың,
экологиялық ұйымдардың мүшелері, сондай-ақ «ЖасОтан» партиясының мүшелері.
Респонденттердің 3,1%-ы (студенттер) экологиялық ұйымдардың қызметіне қатысады.
Оның 2,5%-ы (25 ад.) қоршаған ортаны қорғау ұйымдарының волонтері.
Студент емес респонденттерді
ң саяси қатысуы негізінен «НұрОтан» партиясындағы
мүшелігімен шектеліп отырады. Бұл респонденттер оларды партияға оқып жүрген кезде
жазып алғандарын атап өтті . Жауап бергендердің жалпы санының небәрі 5,0%-ы ғана
саяси партияның мүшелері, қалған 95,0% - партияда жоқ
.
11-
кесте.Саяси қатысудың дәрежесі мен тереңдігі
1.4
Саяси қатысудың дәрежесі
6.9
1.4.1
Саяси бағытты ұстанатын ұйымдардың қызметіне қатысуы
9.7
1.4.2
Саяси бағытты ұстанатын ұйымдардағы волонтерлік қызмет
3.9
1.4.3
Азаматтық белсенділік
7.0
1.5
Саяси қатысудың тереңдігі
1.0
1.5.1
Саяси бағытты ұстанатын саны біреуден асатын ұйымның
қызметіне қатысу
2.2
1.5.2
Саяси бағытты ұстанатын саны біреуден асатын ұйымдағы
волонтерлік қызмет
0.5
1.5.3
Әртүрлі саяси қызметтегі жеке белсенділігі
0.3
58
Meruert Makhmutova, Aitzhan Akhmetova (2011). CivilSocietyIndexinKazakhstan. StrengtheningCivilSociety.
CIVICUS Civil Society Index 2008-2010. Analytical country report. Public Policy Research Center. Almaty.
