3. Стресс – шеленісу, күштену, зорлау ұғымын білдірелі.
Сыртқы немесе ішкі ортаның қолайсыз факторларының əсеріне
организмнің физиологиялық реакцтясы.
Кез келген жағдай стресске əкелуі мүмкін.
Стресстік жағдай моделі.
Қоршаған ортаға деген қажеттілік
Қимылы (қажеттілікке) реакциясы
Кері жағдайлар
Стресс
Физиологиялық реакциялар Психологиялық реакциялар
Стресс себептері
Ұйымдық факторлар:
1. Шектен тыс жұмыс бастылық немесе қолы бостылық.
2. Рөлдердегі келіспеушілік.
3. Жұмыста қойылған міндеттің нақты еместігі.
4. Қызықсыз, болашақсыз жұмыс.
5. Жұмысқа денсаулық жағдайының төмендігі.
Жеке тұлғалық факторлар:
- жеке сипаттағы құбылыстар;
- ағзаға зиян келу;
- жұмыстан шығару;
- зейнеткерлікке шығу т.б.
Дау-жанжалды шешудегі адам аралық əдістер
Жалтару
Үйлестіру
Мəжбүр ету
Ымыраға келу
Проблеманы шешу
Достасу
Стрессті болдыртпау факторлары:
- өмірдегі жетістік жəне оған қанағаттану;
- өмірдегі өзіңнің орныңды түсіну;
- өзінің мүмкіндігінің мен қабілетіне қарай адыңа мақсат қою;
- белсенді демалыс;
- жақсы тамақтану жəне тұнбалы ішімдік ішу;
- ыңғайлы дене шынықтыру;
- демалу, буын босатудың бір тиімді əдісін тұрақты пайдалану.
Өзін-өзі тексеру сұрақтары:
1.Дау-жанжалдар типтерін ата?
2.Стресс дегеніміз не?
3.Ұйымдық факторларды ата?
4.Жеке тұлғалық факторларды ата?
5.стрессті болдырпау факторларды ата?
Əдебиеттер : 1,3,5.
Тақырып: Менеджменттегі коммуникация
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Басқарудағы коммуникацияның ролі жəне оның түрлері
2. Коммуникация процесі
3. Қарым-қатынас кедергісі жəне оны жою əдістері
4. Ұйымдық қарым-қатынас кедергілері жəне оны жою əдістері
3.Дəрістің мақсаты: Дəріс бойынша берілген тақырыпты толықтай
қарастырып, студенттерге түсінікті етіп мəлімет беру.
4.Дəріс мазмұны:
I. Коммуникация дегеніміз қарым-қатынас, екі жəне одан да көп адамдардың
өзара түсінісуге негізделген байланысы: бір-бірінен ақпарат,мəліметтер
алмасуы.
Басшы өзінің көпшілік уақытын мəліметтер алу жəне шешім қабылдау
үшін,
біреулермен
байланысуға,
қарым-қатынас
орнатуға
арнайды.
Басқарудың жоспарлау, ұйымдастыру, мотивация жəне бақылау қызметтерін
орындау да қарым-қатынас орнатуға байланысты. Коммуникация-басшылық
етудің байланыстырушы процесі болып табылады.
Менеджерлер өз жұмысын ойдағыдай орындау үшін тиімді қарым-қатынас
орнатуы қажет.
Шетел зерттеушілерінің пікірінше, тиімсіз қарым-қатынас –мəселелерлің
туындауының басты себептерінің бірі. Тиімді жұмыс істейтін басшылар –
бұлар тиімді қарым-қатынас орната білетіндер. Ұйым ішінде де, одан
тысқары жерде де тиімді қарым-қатынас ұйым аралықтары үшін де аса
қажетті, сол мақсатта олар түрлі амалдарды пайдаланады.
Олар тұтынушыларға жарнама арқылы жəне басқалай жолдармен
байланысады. Қоғамдық ұйымдармен қарым-қатынас орнатуда жергілікті
ұйымдармен жалпыұлттық немесе халықаралық деңгейде байланыс жасауға
ерекше көңіл бөледі. Ұйым мемлекеттік реттеу тəртібіне бағынуына тура
келеді, сол себептен де есеп беріп, онда қаржы жəне маркетинг туралы
мəлімет береді, сондай-ақ өзінің орналасуы мүмкіндіктері, жеңілдіктері
туралы деректер келтіреді. Ұйымның сыртқы ортадағы оқиғалар мен
факторларға қатысуының басқа да толып жатқан əдістері бар.
Сыртқы орта арқылы пайда болатын алуан түрлі мəселелерге байланысты
ұйым ішінде əр түрлі талқылаулар, жиналыстар, телефон арқылы келісімдер
жүргізіліп, қызмет жазбалары, есептері, бейнетаспалар т.б жасалады.
Ұйымда мəліметтер бірінен бірі беріліп, алмасып отырады. Жоғарғы
басшылықтан төменгі басшылыққа күнделікті міндеттер, нақты тапсырмалар,
ұсыныстар беріледі. Төменгі деңгейдегі басшылықтан жоғарғы деңгейдегі
басшылыққа берілетін мəліметтер еңбек өнімділігіне айтарлықтай ықпал
етеді.
Төменгі деңгейден жоғарғы деңгейдегі басшылыққа берілетін мəліметте
не істеп жатқандығы айтылады. Басшы осындай жолмен ағымдағы
мəліметтерді біліп отырады, істі оңға бастырудың мүмкін варианттарын
ұсынады. Жоғарғы басшылармен төменгі басшылардың мəлімет алысуы
əдетте есеп беру, ұсыныс айту жəне жазбаша түсініктеме нышанында
болады.
Əртүрлі бөлімшелер арасындағы коммуникация көлбеу коммуникацияға
жатады. Кез-келген ұйым мұндай коммуникацияны қажет етеді, өйткені оның
өзі өзара байланысты элементтерден тұратындықтан, басшы мақсатқа жетуі
үшін біркелкі жолға қойылған жұмысқа қол жеткізуі тиіс.
Басшы мен бағыныштылар коммуникация компоненттері болып саналады.
Басшы мен жұмысшы топтарының арасындағы коммуникация, басшы мен
бағыныштылар арасындағы қосымша мəлімет алу болып саналады, əрі
басшыға топтың іс-əрекетінің тиімділігін арттыруға ықпал етеді.
II. Коммуникациялық процесс- бұл екі немесе одан да көп адамдар
арасындағы мəлімет алмасу, əрі оның негізгі мақсаты мəліметтің түсінікті
болуын қамтамасыз ету. Коммуникация- бұл күрделі процесс жəне де оны
жақсы түсіну үшін процесс сатыларын білу қажет.
Мəлімет алмасу процесінің элементтері мыналар болып саналады:
- мəліметті жіберуші идеяны қорытушы немесе мəліметті жинаушы жəне
оны таратып беруші болып саналады;
- символдар көмегімен кодталған мəліметтің өзін хабарлау;
- канал, мəліметті беру құралы;
- алушы, бұл мəліметті қажет ететін адам.
Мəліметті алмасу барысында жөнелтуші мен алушы белсенді роль
атқарады, əрі мұның өзі бір-біріне қатысты бірнеше кезеңде өтеді.
Бұлардың міндеті хабарды дайындау жəне каналды пайдалана отырып
екі жаққа да түсінікті болуын қарастыру. Мəлімет алу кезеңдері
мынадай: а) идеяның пайда болуы; ə) кодтау жəне канал таңдау; б)
беру; в) декодтау.
Достарыңызбен бөлісу: |
