Көзі
2016 жыл
2017 жыл
2018 жыл
Өзгеріс
2017-2016
Өзгеріс
2018-2017
Жер үсті сулары
1 249 917
1 200 372
951,1
–4%
–99,9%
Жер асты сулары
14 659
14 806
9 955,4
1%
–33%
Муниципалдық және басқа да сумен жабдықтау жүйелері
1 521
1 330
1 311,5
–13%
–1%
АЛЫНАТЫН СУДЫҢ ЖАЛПЫ САНЫ
1 266 097
1 216 508
12 217, 95
–4%
–99%
Көрсеткіш
2016 жыл
2017 жыл
2018 жыл
Өзгеріс
2017-2016
Өзгеріс
2018-2017
Бірнеше рет және қайта пайдаланылатын судың жалпы көлемі
19 774
20 447
19 840
3%
–3%
Ағынды қабылдағыш, мың м
3
2016 жыл
2017 жыл
2018 жыл
Өзгеріс
2017-2016
Өзгеріс
2018-2017
Каспий теңізі
1 202 440
1 154 910
0
–4%
–100%
Үлбі өзені
1 461
1 353
1 671
–7%
23%
Жинақтаушы тоған
1 307
1 663
3 167,5
27%
90%
Жинақтаушы тоған
1 281
1 279
410,9
–0,2%
–68%
ЖИЫНЫ
1 206 489
1 159 205
5 249,9
–4%
–99,5%
Алынатын судың олардың көздері бойынша бөлініп көрсетілген жалпы мөлшері, мың м
3
Бірнеше рет және қайта пайдаланылатын судың жалпы көлемі, мың м
3
Суды бұрудың су көздері бойынша бөлініп көрсетілген жалпы мөлшері, мың м
3
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ өндіріс үшін алынатын су мөлшерін қысқартуға
ұмтылады. Осыған байланысты бірқатар кәсіпорындарда тұйық су айналымы
циклдары қолданылады.
Жер асты суларының ластануы
Жерасты суларын бақылау уран өндіру
процесінде ЖСШ әдісін пайдалана оты-
рып ең маңызды экологиялық қызмет
болып табылады.
Жерасты суларының
ластануын бақылау үшін қажетті өлшеу-
лер жүргізу үшін ұңғымалардан үлгілер
алынады. Жерасты суларын қорғау үшін
кенорнының аймағы кен шоғырла-
рынан радиусы 500 метр болатын са-
нитарлық аймақты қоршайды. Бақылау
ұңғымаларынан алынған су үлгілерінде
радионуклидтермен ластану РҚҚСЭТ
белгілеген нормадан аспауы тиіс.
ҮМЗ-ны қоспағанда, уран өндіру
жөніндегі Компанияның барлық қыз-
меті Қазақстанның шөлді облыстарын-
да өндіріледі және халық қоныстанған
аудандардан едәуір алыстатылған.
303-5
303-2
303-2
303-3
ЯДРОЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІК
Өз қызметінде ядролық материалдар-
ды
пайдаланатын кәсіпорындарда
ядролық қауіпсіздік жөніндегі іс-шара-
лар (ЯҚ) жүргізіледі.
Қазіргі уақытта ядролық материал-
дарға «ҮМЗ» АҚ ие. Ядролық бөлінетін
материалмен (ЯБМ) жұмыстарды
қадағалау мен бақылауды бас физик
қызметі жүзеге асырады. 2018 жылы
қызмет келесі іс-шараларды жүзеге
асырды:
«ҮМЗ» АҚ көмекші бөлімшелер
мамандарының ядролық қа-
уіпсіздік жөніндегі білімдерінің
кезекті тексеруі жүргізілді;
ЯБМ-мен жұмыс жүргізетін
«ҮМЗ» АҚ бөлімшелерінің
жобалау және конструкторлық,
жұмыс және технологиялық құ-
жаттамасын
ядролық қауіпсіздік
бөлігінде қарау және келісу
бойынша жұмыс жүргізілді;
2018 жылдың 2 тоқсанында
СМФ «ҮМЗ» АҚ барлық ядролық
қауіпті қондырғыларында өзді-
гінен тізбекті реакцияның СЦР
туындауы туралы САС дабыл
сигналдары бойынша персонал
1
2
3
бас физиктің төрағалығымен
комиссияда дайын өнім қой-
масы (ДӨҚ), уран өндірісі (УӨ)
және УП корпустарындағы ЯБМ-
мен жұмыстарды жүргізетін
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ |
89
Радиациялық қауіпсіздік
2018
жылы компания кәсіпорындары
жұмыс орындарында, үй-жайларда,
өндірістік аумақтарда және бақы-
ланатын аймақтарда радиациялық
жағдайды жүйелі өндірістік бақылау
бойынша жұмыстар жүргізді.
Өндірістік аумақтағы, санитар-
лық-қорғау және селитебтік аймақ
аумақтарындағы радиациялық фак-
торлардың мәндері өзгерген жоқ және
2017 жылдың деңгейінде қалды. 2018
жыл ішінде Компанияның кәсіпорын-
дарында радиациялық апаттар мен
инциденттер болған жоқ.
Қазақстан
Республикасы Ұлттық экономика
министрінің міндетін атқарушы-
ның 27.03.2015 № 155 бұйрығымен
бекітілген «Радиациялық қауіпсіздікке
қойылатын санитариялық-эпидемио-
логиялық талаптар» гигиеналық нор-
мативтерінде (бұдан әрі — РҚҚСЭТ)
белгіленген жылдық сәулелену
дозаларының негізгі шектерінің артуы
тіркелген жоқ.
2018 жылы радиациялық жағдайды
жақсарту үшін іс-шаралар өткізіл-
ді: үй-жайлар мен жабдықтардағы
жөндеу
жұмыстары, бүлінген немесе
ескірген жабдықтарды ауыстыру, жел-
дету жүйелерін жөндеу және жаңғыр-
ту, төмен радиоактивті қалдықтарды
көму пункттеріне шығару, радиаци-
ялық бақылаудың жаңа құралдары
сатып алынды, кәсіпорын қызметкер-
лері радиациялық қауіпсіздік және
еңбекті қорғау бойынша курстарда
оқыды.Есептік жылы төмен радиоак-
тивті
қалдықтарды көму пункттеріне
(РҚКП) кәсіпорындардан 2900 тонна
төмен радиоактивті қалдықтар шыға-
рылды, 31 бірлік жаңа радиациялық
бақылау аспаптары сатып алынды,
радиациялық қорғау және қауіпсіздік
жөніндегі курстарда лицензияланған
ұйымдарда 464 кәсіпорын қызметкері
оқытылды.
Персоналға радиациялық әсердің
орташа мөлшері табиғи радиациялық
фонды қоса алғанда, 1,55 мЗв құрады.
Рұқсат етілген деңгей — жылына 20
мЗв. Бұл ретте 2018 жылы Компания
кәсіпорындарының қызметін жүзеге
асыру орындарындағы табиғи радиа-
циялық
фонның көрсеткіштері жылы-
на 0,3-тен 1,2 мЗв/ж құрады. Табиғи
радиациялық фонды шегергендегі
орташа доза 2018 жылы 0,76 мЗв/жыл
болды. Салыстыру: халықтың табиғи
радиациялық фонынан сәулелену до-
засының типтік көрсеткіштері 1-3 мЗв/
жыл құрайды
Өткен жылы Компания кәсіпорын-
дарында А тобы персоналының ең
жоғары жылдық тиімді дозасы 4,97
мЗв/жыл құрады. 2017 жылмен салы-
стырғанда ең жоғары дозаның 10%-ға
төмендеуі байқалады.
Ядролық қауіпсіздікті қамтамасыз ету
мақсатында Топ кәсіпорындарында
ядролық материалдарды түгендеу,
ядролық қауіпсіздіктің жай-күйін тек-
серу уақтылы жүргізіледі. Қабылдана-
тын шаралар тиімділігінің көрсеткіші
есепті жыл ішінде әртүрлі сынулар
мен
бұзушылықтардың болмауы бо-
лып табылады.
мен қызметтерге аварияға
қарсы жаттығулар ұйымдасты-
рылды және өткізілді;
2018 жылғы қарашада «ҮМЗ»
АҚ-да ядролық қауіпсіздік
жағдайына комиссиялық тексе-
ру жүргізілді.
4
90 | Жылдық есеп. 2018
3. Орнықты даму
