Бағдарламалық компоненттің салыстырмалы қиындығы кемшілік болып табылады: кросс-
компиляторлар, жойылған тиеушілер және жөндеулер және т.б.
1.2.3 Шығу тегіне байланысты
Шығу тегіне байланысты НУОЖ келесі топтарға бөлінеді:
1. НУОЖ ретінде қолданылатын кәдімгі ОЖ
2. Меншікті НУОЖ. Нақты уақыттағы есептерді қолдануға арналған мамандандырылған
операциялық жүйелер. Олар self-hosted, host/target түрінде болады, кейбір НУОЖ 2
модельді де қолданады.
3. Мамандандырылған (жеке меншік) НУОЖ. Бұл өндірушінің нақты микроконтролері
үшін жетілдірілген НУОЖ. ОЖ көптеген жағдайда сапалы болмайды, ол қосымшасы бар
бірлік модульді береді және қажетті минимум қызметті ғана қамтамасыздандырады.
Мұндай жүйелер host/target сатысына жатады.
1.2.4 Жүйелік бағдарламалық орта бойынша
Нақты уақыт міндеттерін ерекше жүйелік бағдарламалық орта шеңберінде іске асыру
керек екені анық болып отыр. Нақты уақыт жүйелерін 4 класқа бөлуге болады:
1-нші класс: микропроцессорлар деңгейінде бағдарламалау
2-нші класс: Нақты уақыт жүйесінің ең аз ЯДРОСЫ???
3-нші класс: Нақты уақыт жүйесінің ядросы және аспапты орта
4-нші класс: Толық сервисті ОЖ
2-нші және 3-нші кластағы жүйелерді «қатты» деп, ал 4 классты – «жұмсақ» нақты уақыт
жүйелері деп атайды.
1.2.5 Ішкі құрылысы бойынша
Бөлінеді:
1. Классикалық
2. Объекті-бағытталған жүйелер. Олардың қатарына объекті-бағытталған тілге арналған
зерттеме құралдары мен кітапхана қоры ғана емес, осы тілде өздерінің жазылған жүйелері
жатады.
1.3 НУОЖ-ге қойылатын талаптар мен ерекшеліктер
НУОЖ-ге қойылатын басты талаптар төмендегідей:
- уақыт бойынша талаптар
- бірнеше міндеттің қатар (паралельді) орындалу мүмкіндігі
- алдын-ала болжау мүмкіндігі
- оқиғаға үндеудің орташа ғана емес, барынша маңыздылығы
- қауіпсіздік мәселелеріндегі басты талаптар
- ұзақ уақыт мезетінде сапалы жұмыс мүмкіндігі
НУОЖ жалпы сипаттамасы:
- үлкен және күрделі жүйелер
- реттелген жүйелер
- аппаратурамен қатал байланыс
- міндеттің орындалуы уақытқа тәуелді
- тестілеудегі күрделілік
1.4. НУОЖ мен жалпы қолданыстағы ОЖ айырмашылықтары.
1. Жалпы қолданыстағы ОЖ, әсіресе UNIX сияқты көп қолданылатын, тұтынушы
мен орындалатын процестер арасындағы компьютердің қолайлы реттелген қорларына
бағытталған. НУОЖ-де осындай міндеттер екінші қатарға қалады, барлығы басты
мақсатқа шегінеді-объекте болатын оқиғаларға төтеп беріп үлгеру.
2. Келесі айырмашылығы НУОЖ қолданылуы объекте болатын оқиғалар мен мен
аспаптармен әрқашан байланысты болуы. Нақты уақыт жүйесі аппаратты-бағдарламалық
кешен сияқты төмендегілерден тұрады:
- Көрсеткіштер, объектілерде тіркелетін оқиғалар
- компьютерде өңдеуге жарамды көрсеткіштерді сандық түрге келтірілетін енгізу-шығару
модулі
- объектідегі оқиғаларға көңіл бөлетін бағдарламасы бар компьютер
НУОЖ ішкі оқиғаларды өңдеуге негізделген. Атап айтқанда, бұл жалпы қолданыстағы
ОЖ негізгі айырмашылығына себепті болатын:
- құрылымы бойынша
- ядроның қызметі бойынша
- ендіру-шығару жүйесінің құрылу бойынша
3. Бұдан басқа, НУОЖ қолданылуы әрқашан нақты. Егер жалпы қолданыстағы ОЖ
дайын қосымша жиынтығы тұтынушылармен қолданылса, онда НУОЖ нақты уақыттағы
аппараты- бағдарламалық кешенді құру үшін тек құрал ретінде қызмет етеді.
Белгісіз ішкі оқиғалар ағынына белгілі уақыт кезеңінде әсер ететін аппаратты –
программалық кешенді нақты уақыт жүйесі деп атаймыз.
Бұл анықтама келесіні түсіндіреді:
1. Біріншіден, жүйе осы оқиғаға дағдарыс уақыт аралығында осы объектіде болған
оқиғаларға қарсы тұрып үлгеру керек. (meet deadline)
2. Екіншіден, жүйе бір мезгілде болатын оқиғаларға көңіл бөліп үлгеру керек.
СДЖ арналған бақылау жұмыстары:
1 Терминалдар дегеніміз не? Мысал келтір
2 Нақты уақытта жұмыс атқаратын жүйелер өзіндік байланысы бар жүйелер арасында
қандай айырмашылық бар?
3 Нақты уақыт жүйесін қолданудың қандай 2 тобы (категориясы) бар?
4 Нақты уақыт жүйесінің мақсаты не болып табылады?
5 Нақты уақыт жүйесіне бірнеше анықтама бер. Олардың қайсысы нақтырақ? Не
себепті?
6 Жұмсақ нақты уақыт жүйесі деген не?
7 Қатты нақты уақыт жүйесі деген не?
8 Қатты және жұмсақ нақты уақыт жүйелері арасында қандай айырмашылықтар мен
ұқсастықтар бар?
9 Self-Hosted НУОЖ. Оның артықшылықтары мен кемшіліктері.
10 Host/Target НУОЖ. Оның артықшылықтары мен кемшіліктері.
11 Шығу тегіне байланысты НУОЖ қандай түрлері болады? Олар қандай түрге жатады
және неліктен?
12 Жүйелік бағдарламалық ортаға байланысты НУОЖ қандай кластарға бөлінеді?
13 Ішкі құрылымы бойынша НУОЖ қандай болады?
14 НУОЖ мен жалпы қолданыстағы ОЖ негізгі айырмашылықтары
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Мартин ДЖ. Программирование для вычислительных систем реального времени.
Пер. с англ. Изд-во "Наука", 1975.- 360с.
2. Тенанбаум Э. Современные операционные системы. пер. с англ. 2-е изд. – М.:
СПБ.: Нижний Новгород: Питер, 2005. – 1037с.
3. Олифер В.Г. Олифер Н.А. Сетевые операционные системы. М.: СПБ.: Нижний
Новгород: Питер, 2006. – 538с.
4. Грибанов В.П., Дробин С.В., Медведев В.Д. Операционные системы. - М.:
Финансы и статистика, 1990. - 239 с.
