234
проявления и стимулирования личностного потенциала всех участников
образовательного взаимодействия; стремление к более гибкому и
эффективному, стимулирующему «количественному измерению» качества
знаний учащихся - рейтинговая система оценки знаний.
Литературы:
1.
Государственная программа развития образования в Республике
Казахстан на2011 -2020 гг.
2.
Руководство для учителя. Первый (продвинутый) и третий (базовый)
уровень. - Программа курсов повышения квалификации педагогов
общеобразовательных школ Республики Казахстан, 2012 г./ www. cpm. kz.
3.
Формативное оценивание в начальной школе. Практическое пособие для
учителя / Сост. О. И. Дудкина, А. А. Буркитова, Р. Х. Шакиров./ - Бишкек:
«Билим», 2012. - 89 с.
4. Формативное (формирующее) оценивание: методическое пособие / Е.Н.
Кохаева. - Астана: АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы» Центр
педагогического мастерства, 2014. - 66 с.
МЕКТЕПАЛДЫ ДАЙЫНДЫҚТЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ
ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Қапсытбаева А. К.,
академиялық бӛлімнін жетекші маманы
«Ӛрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы» АҚ филиалы
Солтүстік Қазақстан облысы бойынша ПК БАИ,
Петропавл қаласы
kapsytbayeva.a@orleu-edu.kz
Қазақстан Республикасындағы білім беруді дамытудың 2011-2020
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында мектепке дейінгі тәрбиелеу
мен оқыту 1 жастан 6 жасқа дейінгі жастағы балаларды сапалы мектепке
дейінгі тәрбиелеумен және оқытумен толық қамтуды, балаларды мектепке
даярлау үшін олардың мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың әр түрлі
бағдарламаларына тең қол жеткізуін қамтамасыз ету қажеттігі атап кӛрсетілді
[1].
Баланың болашақта тәрбиелі, білімді болу мәселесі балаларының бақытты
болуын қалайтын барлық ата-аналар қауымы мен қоғамды толғандырады.
Сондықтан да мектепке дейінгі ұйымдар оқу және тәрбие негізін қалаушы
болып табылады. Мектепке дейінгі тәрбиені екі жақты үрдіс деп қарастыруға
болады. Біріншіден, алдағы дамуы үшін қажет болатын жеке тұлғалық
сапаларға тәрбиелеу болса, екіншіден, баланы мектепке дайындау болып
табылады деуге болады.
Мектеп табалдырығын алғаш рет аттау - бала ӛміріне үлкен жаңалық,
ӛзгеріс енгізеді, қоғамдағы жаңа орынға кӛшуі мен ӛсіп-жетілуінің бір
бастамасы ретінде қарастырылады. Баланы мектепке дайындау дегенде
кӛптеген ата-аналар балаға әріптерді және санауды үйретумен ғана шектеледі.
235
Әрине баланың оқуға дайындығын әріптерді және санауды үйретумен ғана
шектеліп қоймай, оны оқуға психологиялық жағынан даярлауды қарастыру
қажет. Ӛйткені баланың мектепке дайындығы бала дамуының қызметтік және
психологиялық деңгейлері арқылы байқалады. Осы деңгейлер жүйесі ӛз
ретімен, ӛзіндік даму заңдылықтарымен жүзеге асқан жағдайда бала
денсаулығының бұзылуына әкелмейді. Балалар денсаулығы жағынан
толыққанды дамыған жағдайда ғана біздің қоғамымызда ақылды, білімді,
шыншыл, ӛздігінен жұмыс істей алатын жауапкершілігі мол, шығармашыл
тұлғалар қатары кӛбейеді [2]. Сондықтан баланы мектепке дайындауда баланы
мектепте дайындаудың негізгі психологиялық құрылымдық компоненттеріне
ерекше назар аударылуы қажет. Олар: баланың дене дамуы, жеке тұлғалық
дамуы, интеллектуалды дайындығы. Баланың мектепте табысқа жетуіндегі бұл
дайындықтардың маңызды зор.
ДЕНЕ ДАМУЫ - мектептегі оқу әрекеті ағзаның барлық жүйелерінің
жұмыс істеуін қажет ететін үрдіс. Баланың ағзасында жаңа ережелер мен іс-
әрекеттерге үйрену ӛзгерістерді туғызады. Оқушы мектеп ережесіне
дағдылануы қажет. Алайда кез келген баланың денсаулық жағдайы мұндай
ӛзгерістерге бірден бейімделе алмайды. Сондықтан баланың денсаулық
жағдайы (дене салмағы, бойының ұзындығы т.б.) нормадағы 6-7 жасар баланың
дене кӛрсеткіштеріне сәйкес болуы тиіс. Сонымен бірге кӛру,есту,
моторикасының дамуы және жүйке жүесінің физиологиялық жағдайын
жатқызуға болады.
ЖЕКЕ ТҰЛАҒАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҒЫ- бала оқу үрдісіне ӛзіндік
қызығушылық
таныту
қажет.
Сонда
ғана
бұл
баланың
таным
қызығушылықтарының дамуына, жаңа білім алуына мүмкіндік жасайды.
ИНТЕЛЛЕКТУАДЫ ДАЙЫНДЫҒЫ - бұл мектепке дейінгі баланың білімі
және біліктілігі. Кез келген бала ең маңыздысы ӛздігінен салыстыра білуді,
талдауды, ойлай білуді, қорытынды жасай білуі тиіс. Қойылған міндеттерді
шешуде тиімді әрекеттердің барлық түрін орындап шығады. Баланың таным
үрдістерінің даму деңгейі, логикалық операцияларды орындай алуы, баланың
оқуда білімді табысты меңгеруінің негізі болып табылады. Бұл
дайындықтардың бастамасы әрине отбасынан, мектепке дейінгі мекемелерден
басталып, бастауыш буында жалғасын табуы тиіс. Бұл тұста мектепке дейінгі
ұйымдарда - баланың дүниетанымын дамытуға, жеке тұлға ретінде
қалыптастыруға, сәбилік шақтан бастап толық жағдай жасауды, тәрбиелеумен
білім беруге аса жауапты қарауды басты міндет етіп қойса, бастауыш буында -
мектепке дейінгі шақтағы жетістіктерінің барлық деңгейіне тірек болуды,
қарқынды даму жағдайында жеке жұмыстарды, мектепке дейінгі қалыптасып
болмаған қасиеттерін жетілдіруге арнайы ӛзара қарым-қатынас жасау
формаларын дамытуды кӛздеуі тиіс. Бұның ӛзі жеке тұлғаның даму кезеңінің
үздіксіз білім беру деңгейлері мен сатылары нақты мақсаттарды іске асыру
жағдайлары мен талаптарының іске асырылуымен анықталады. Осыны ескере
отыра мектепалды дайындықтың негізгі мақсаты - 5-6 жастағы балалардың
Достарыңызбен бөлісу: |
