90
ћолданылуына байланысты ортаћ тiл болып табылады.
30 млн-нан астам американдыћтар "з љйлерiнде ћандай да
бiр басћа тiлде с"йлеседi. Егер де сiз Нью-Мексико штатында
испанша с"йлейтiн американдыћты кездестiрсеѓiз, онда ол
АЋШ-ћа бiрнеше жыл бџрын келген иммигрант, АЋШ-ћа
ХIХ ѕасырда ћоныс аударушы испандыћтыѓ немесе мек-
сикалыћтыѓ џрпаѕы болуы мљмкiн. Дегенмен шетелдiк
акцент аталатын ерекшелiк ќрћашан да адамныѓ шетелдiк
(немесе бџрынѕы уаћытта шетелдiк болѕандыѕын) болып
табылатынын бiлдiрмейдi.
Стивенсон Д. К. Америка: народ и
страна. М., 1993.
ЏЛЫБРИТАНИЯ
ЛЕЙБОРИСТIК ПАРТИЯНЫЃ САЙЛАУ АЛДЫНДАЅЫ
“БОЛАШАЋЋА БЕТБЏРЫС” БАЅДАРЛАМАСЫНАН
1945 жыл.
Сайлауда не шешiлмекшi?
Лейбористiк партия дiни наным, с"з, баспас"з бостан-
дыћтарын жаћтайды. Ол бiзге осы бостандыћтарды саћтап
ћалуды жќне ќрi дамытуды, кезiнде соѕысћа ћџрбандыћћа
берген жекебас ћџћыћтарын ћайтадан пайдалануымызѕа
ћамћорлыћ жасайды. 1927 жылѕы "ндiрiстiк дау-жанжал-
дар мен тредюниондар туралы заѓмен бџзылѕан кќсiподаћ-
тардыѓ бостандыѕы ћайтадан ћалпына келтiрiлуi керек.
Елiмiз зауыттарды, машина жабдыћтарын, љйлердi,
мектептердi орасан зор кљрделi ж"ндеуден "ткiзуге, олар-
ды жаѓарту мен ћайта ћџру жоспарына мџћтаж. Лейбо-
ристiк партия не iстемекшi?
1. Бiздiѓ барлыћ џлттыћ ћорларымыз, жерiмiз, шикiзат
жќне жџмысшы кљшi толыћ пайдаланылуы ћажет. 5ндiрiс
жоѕары дќрежеде дамып, сатып алу ћабiлетiне теѓесуi керек.
2. Жоѕары жќне тџраћты сатып алушылыћ ћабiлетi
жаћсы жалаћымен, ќлеуметтiк ћамсыздандыру жќне ћауiп-
сiздендiрумен, халыћтыѓ табыс дќрежесi т"мен топтар љшiн
салыћ ауыртпалыћтарын жеѓiлдетумен сљйемелденуi
ћажет...
91
3. 5ндiрiстiѓ маѓызды салаларына тџрѕын љй, мектеп,
аурухана, ћоѕамдыћ мекемелер ћџрылыстарына жоспар-
лы тљрде iрi к"лемде ћаржы жџмсау.
4. Аѕылшын банкi мемлекет меншiгiне берiлуi ћажет,
ал басћа ћалѕан банктердiѓ ћызметi "неркќсiптiѓ ћажет-
терiмен љйлестiрiлуi керек.
Лейбористiк партия — социалистiк партия, оныѓ тљпкi
маћсаты — Англияда социалистiк ћоѕам, азат, демокра-
тиялыћ, жоѕары "нiмдi, прогрессивтiк, ћоѕамныѓ жалпы
ортаћ мљдделерiне ћамћорлыћ жасайтын, материалдыћ
ћорлары халыћћа ћызмет ететiн ћоѕам ћџру.
Притт Деннис Ноэль. Очерки внешней
и внутренней политики лейбористов
в 1945—1951 гг. М., 1964. С. 17—25.
КMМIР MНЕРКЌСIБIН МЕМЛЕКЕТ МЕНШIГIНЕ
АЛУ ТУРАЛЫ ЗАЃ
1945 жыл.
Шахталарын сатып алып, "неркќсiптiѓ осы саласын
басћару жќне оныѓ тиiмдi дамуын ћамтамасыз ету љшiн
ћџрамы тоѕыз кiсiден тџратын к"мiр "неркќсiбiнiѓ џлттыћ
басћармасы ћџрылады. Басћарма отын жќне энергетика
министрлiгiнiѓ жалпы басшылыѕына баѕынады.
Заѓныѓ ережелерi ћазiргi кезде дайындалып жатћан
к"мiр "ндiрiсiн ћайта ћџру жоспарыныѓ ћџрамды б"лiгi
болып табылады. Олар тек к"мiрдi "ндiру мен б"лудi
мемлекет меншiгiне алумен шектелмейдi, сонымен ћатар
к"мiр "ндiрiсiне байланысты кокстеу пештерi, жасанды
отын "ндiру зауыттарын, электрстансыларын, к"лiк кќсiп-
орындарын, жылжымайтын мљлiктермен сауда жасайтын
компанияларды жќне ќлеуметтiк ћамсыздандыру мекеме-
лерiн де мемлекет меншiгiне алуды к"здейдi...
Хрестоматия по новейшей истории
(1945—1965 гг.). Документы и мате-
риалы. М., 1961. Т. 3. Ч. 1. С. 436-437.
92
ХАЛЫЋ MКIЛДIГI ТУРАЛЫ АКТ
1969 жыл.
1. (1) Халыћ "кiлдiгi туралы актiнiѓ маћсаттарын
iске асыру љшiн тџлѕа сайлауѕа ћатысуѕа байланысты
ћажет жасћа, егер ол 18 жќне одан љлкен жасћа толѕанда
ѕана жеттi деп есептелiнедi...
Хрестоматия по всеобщей истории
государства и права зарубежных стран.
М., 1984. С. 346-347.
ФРАНЦИЯ
РЕНО ЗАУЫТТАРЫН МЕМЛЕКЕТ МЕНШIГIНЕ
АЛУ ТУРАЛЫ ОРДОНАНС
16 ћаѓтар, 1945 жыл.
1-бап. Рено зауыттарыныѓ акционерлiк ћоѕамы тара-
тылады. Ол ћоѕамныѓ актив жќне пассив мына т"менгi
белгiленген жаѕдайлардыѓ негiзiнде осы жоѕарыдаѕы
ордонанс жарияланѕан кљннен бастап мемлекет ћарама-
ѕына алыну жолымен жойылады...
7-бап. Рено зауыттарын џлттыћ басћару деген атпен
азаматтыћ ћџћыћћабiлеттiлiгi бар жќне ћаржы дербес-
тiгiмен пайдаланатын, "неркќсiп "ндiрiсi министрiнiѓ бас-
шылыѕы жќне баћылауымен жџмыс iстейтiн индустрия-
лы-саудалыћ сипаттаѕы кќсiпорын џйымдастырылды.
Хрестоматия по всеобщей истории
государства и права зарубежных стран.
М., 1984. С. 376.
ЌУЕ КMЛIГIН МЕМЛЕКЕТ МЕНШIГIНЕ АЛУ ТУРАЛЫ
ОРДОНАНС
26 маусым, 1945 жыл.
1-бап. 1944 жылдыѓ 1 ћыркљйегiнен бастап “Эр-Франс”
компаниясы капиталыныѓ акциялары меншiк ћџћыѕы —
мемлекет иелiгiне "тедi. Сонымен бiрге осы ордонанстыѓ
3-бабында ћарастырылѕан декреттi жариялаѕан кљннен
бастап осы декрет жарияланѕан уаћытта мемлекетке де,
93
“Эр-Франс” компаниясына да тиiс емес “Эр-Блю” жќне
“Эр-Франс-Атлантик” компаниялары акцияларыныѓ мен-
шiк ћџћыѕы да мемлекет иелiгiне "тедi.
Хрестоматия по всеобщей истории
государства и права зарубежных
стран. М., 1984. С. 377.
ФРАНЦУЗ БАНКIН ЖЌНЕ IРI БАНКТЕР МЕН НЕСИЕ
ЋОЅАМДАРЫН МЕМЛЕКЕТ МЕНШIГIНЕ АЛУ ТУРАЛЫ ЗАЃ
2 желтоћсан, 1945 жыл.
1-титул.
1-бап. 1946 жылдыѓ 1 ћаѓтарынан бастап француз
банкi мемлекет ћарамаѕына алынды. Ол метрополияныѓ
барлыћ аумаѕында банк билеттерiн шыѕаруды жалѕас-
тыра бередi.
Банктiѓ акциялары мемлекетке "тедi де, ол акциялар
меншiк ћџћыѕына ие болады. Кеѓесшiлер мен регенттер
"з мiндеттерiн атћаруды 1945 жылдыѓ 31 желтоћсанында
тоћтатады...
Хрестоматия по всеобщей истории
государства и права зарубежных стран.
М., 1984. С. 377.
ФРАНЦУЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫЃ 1946 ЖЫЛЅЫ
КОНСТИТУЦИЯСЫ
Преамбула.
Азат халыћтардыѓ адамныѓ жекебасын ћорлап, оларды
ћџлдыћћа тљсiруге тырысћан режiмдердi жеѓгеннен кейiн
француз халћы ќр адам баласы нќсiлiне, дiнiне жќне сенiм-
дерiндегi айырмашылыћтарѕа ћарамастан одан ажыра-
тылмайтын жќне ћасиеттi ћџћыћтарѕа ие дегендi ћайталап
жариялайды. Ол таѕы да 1789 жылѕы ћџћыћтар Деклара-
циясында белгiленген адам мен азаматтыѓ ћџћыћтары
мен бостандыћтарын республика заѓдарында мойындалѕан
негiзгi принциптерiн салтанатты тљрде жариялайды.
Ол сонымен бiрге бiздiѓ заманымызда аса ћажет болып
отырѕан мынадай экономикалыћ, саяси жќне ќлеуметтiк
принциптердi жариялайды:
Достарыңызбен бөлісу: | 
