Э. В. Фуфаев, Д. Э. Фуфаев

Осы  утилитаның  жҧмыс  істеу  негізінде  Performance  утилитасының 
жҧмыс  істеу  негізіндегі  сияқты  қағида  жатыр.  Пайдаланушылық 
сҧраныстарды,  сақталатын  рəсімдерді,  Transact-SQL  командаларын 
орындау кезінде, серверге қосылу жəне ажыратылу  кезінде, сондай-ақ 
көптеген  басқа  əрекеттер  кезінде  SQL  Server  2000  өзегі  жҥйелік 
кестелерде  операцияның  орындалу  барысы  туралы  əртҥрлі  ақпаратты 
сақтайды.  Бҧл  ақпарат  арнайы  сақталатын  рəсімдер  арқылы  алынуы 
мҥмкін.  SQL  Server  Profiler  утилитасы  осы  сақталатын  рəсімдерді 
қажетті ақпарат алу ҥшін пайдаланады. Содан кейін алынған деректер 
графикалық  интерфейс  арқылы  қолайлы  тҥрде  ҧсынылады.  Алайда 
пайдаланушылар  тікелей  сақталатын  рəсімдерге  жҥгіне  отырып,  SQL 
Server 2000 ҥрдістері туралы ақпараттарды ала алады. Осы сақталатын 
рəсімдер  негізінде  SQL  Server  2000-дің  қажетті  нысанда  жҧмыс істеуі 
туралы ақпаратты көрсететін меншік қосымшаны жазуға болады.  
QL  Server  2000  жҧмысының  мониторингі  оқиғаларды  (events) 
қадағалауға  негізделеді.  Оқиға  SQL  Server  2000  өзегімен 
генерацияланады  жəне  бақылауға  болатын  ең  аз  жҧмыс  көлемі  болып 
табылады.  Әрбір  оқиға  параметрлерін  жəне  қандай  да  бір  ақпараттың 
мəнін сипаттайтын, оқиғалардың (event classes) қандай да бір санатына 
жатады.  SQL  Server  Profiler  оқиғасы  мен  оқиғалар  класы  арасындағы 
айырмашылықты 
жақсы 
тҥсіну 
ҥшін 
Performance 
Monitor 
объекттерімен  жəне  объект  даналарымен  баламаны  жҥргізейік.  SQL 
Server  Profiler  оқиғалар  класы  Performance  Monitor  объектісі  сияқты 
абстрактілі  сипаттама  болып  табылады,  ал  оқиғаның  өзі  (объекттің 
данасы)  қандай  да  бір  объекттің  жҧмысы  туралы  ақпарат  болып 
табылады.  
SQL Server оқиғалар класының саны ҥлкен. Олармен жҧмыс істеуді 
жеңілдету ҥшін олар 12 санатқа (category) бөлінген. 
Query  Analyzer.  Осы  қҧрал-сайман  сҧратуларды  орындауға  жəне 
олардың  орындалуын  талдауға  арналған.  Query  Analyzer  пайдаланылу 
жиілігі 
мен 
маңыздығы 
бойынша 
Enterprise 
Manager-мен 
салыстырылады.  
Ерекшеліктерінің  бірі  сақталатын  рəсімдердің  орындалу  жолы 
тарту мҥмкіндігі болып табылады. Пайдаланушылар жол тарту кезінде  
(break points) тоқтау нҥктелерін пайдалана алады, сонымен қатар рəсім 
командаларының қадаммен орындалуын жҥзеге асыра алады.  
Query Analyzer көмегімен сҧратуларды жəне сақталатын рəсімдерді 
орындаудан  басқа  сҧратудың  орындалу  өнімділігін  бағалауға  болады. 
Ол  ҥшін  сҧратудың  орындалуының  бағалау  (estimated)  немесе  нəтиже 
беретін  жоспарын  (execution  plan)  көрсетуге  рҧқсат  еткен  жөн,  оны 
Query мәзірі арқылы орындауға, онда Display Estimated Execution Plan 
жəне Display Execution  Plan тармақтарын таңдау арқылы  орындауға 
болады. 

Сҧранысты  орындаудың  бағалау  жоспары  сервердің  сҧраныстың 
жекелеген  қадамдарын  орындауға  шығындар  туралы  болжамдары 
негізінде қалыптастырылады.  
Сҧранысты  орындаудың  нəтиже  беретін  жоспары  сҧранысты 
орындағаннан  кейін  генерацияланады  жəне  істің  шынайы  жағдайын 
көрсетеді.  Мінсіз  жағдайда  бағалау  жəне  нəтиже  беретін  орындау 
жоспарларының  мəні  бірдей  болады.  Алайда  көп  пайдаланушылық 
жҥйелермен  жҧмыс  істеу  кезінде  сҧранысты  шынайы  орындау 
кҥтілгеннен артық уақытты алуы мҥмкін.  
Жиі  процессордың  басқа  пайдаланушылардың  сҧраныстарын 
орындаумен немесе басқа транзакциялармен сҧранысты орындау ҥшін 
қажетті ресурстарының бҧғатталуымен айналысуынан болады.  
Upgrade Wizard. Upgrade Wizard шебері SQL Server 6.5 бастап SQL 
Server 2000 дейін дерекқорларды жаңартуға арналған. 
Жаңарту  барысында  SQL  Server  2000-ге  деректер,  сонымен  қатар 
сақталатын  рəсімдер,  триггерлер,  ережелер,  бастапқы  дəлдеулер, 
біртҧтастығын  шектеу,  көріністерді  қоса  алғанда  жаңартылатын 
дерекқор  объекттерінің  барлық  жинағы  көшіріледі.  Бҧдан  басқа, 
дерекқор 
объекттеріне 
қолжетімдік 
қҧқықтары 
орнатылған 
дерекқорларды пайдаланушылар жəне т.б. көшірілген болып табылады. 
Бҧдан  басқа,  жаңарту  барысында  репликация  қосалқы  жҥйесінің 
барлық дəлдеулері көшіріледі.  
Import  and  Export  Data.  Осы  қҧрал-сайман  екі  дереккөз 
арасындағы  ақпараттың  көшірмесін  жасайтын,  DTS  пакетін  қҧруға 
арналған  деректерді  импорттау  (экспорттау)  шебері  болып  табылады. 
Шебердің  айрықша  белгісі  деректердің  көшірмесін  жасау  ҥрдісін 
конфигурациялау қарапайымдылығы болып табылады.  
Шебердің пайдалану кемшіліктеріне екіден астам дереккөзді өңдеу 
, сонымен қатар кҥрделі тҥрленуді жəне бҧдан бҧрынғы қатынастарды 
анықтау  мҥмкінсіздігі  жатады.  Бҧдан  басқа,  DTS  мҥмкіндіктерінің 
ҥлкен  бөлігі,  мысалы,  электронды  пошта  бойынша  хабарлама  жіберу 
қолжетімсіз  болады.  Шеберді  пайдаланудың  кҥмəнсіз  артықшылығы 
қарапайым  міндеттердің  жеңіл  шешілуі  болып  табылады.  Егер 
дерекқор  кестелеріне  MS  Excel  файлынан  ақпаратты  жҥктеу  қажет 
болса,  онда  шебердің  мҥмкіндіктері  жеткілікті  болады.  Сөйтіп, 
тəжірибесіз  пайдаланушылардың  өзі  ақпарат  алмасудың  негізгі 
операцияларын орындай алады.  
Client  Network  Utility  және  Server  Network  Utility.  SQL  Server 
2000  желімен  жҧмыс  істеуі  ҥшін  желілік  хаттаманың  болуы 
жеткіліксіз.  Клиенттер  серверде  жəне  клиентте  сервермен  қосылысты 
орната алу ҥшін, арнайы желілік кітапханаларды (Network Library) қосу 
керек. Осы кітапханалар динамикалық қосылатын кітапханалар тҥрінде 
іске  асырылған  (DLL,  dynamic  link  library)  жəне  операциялық  жҥйеге 
қосылады.