137
Бақылау сұрақтары
1. Тұтынушы функциясын сипаттау дегеніміз не?
2. Егер функцияның параметрлері жоқ болса, ол қалай сипатталады?
3. Тұтынушы функциясы мен стандартты функциялардың айырмашылығы неде?
4. Функция аргументтерін беру жолдарын атаңыз?
5. Return
операторының қолданылуы және атқаратын қызметі.
6. ―Жергілікті‖ және ―ауқымды‖ айнымалылардың айырмашылығы.
7. ―Жергілікті‖ айнымалылардың әрекет ету аймағы ұғымы.
8. ―Ауқымды‖ айнымалылардың әрекет ету аймағын түсіндіріңіз.
9. Жады класы деген не? С тілінде қандай жады кластары бар? Әртүрлі кластағы
айнымалыларды жариялау мен анықтауға мысалдар келтіріңдер.
10. Жады класы айнымалының қолданылу мерзімі мен кӛріну аймағы түсінігі.
ТАПСЫРМАЛАР
1. Ҥш натурал сандар берілген. Олардың ең ҥлкен ортақ бӛлгішін (ЕҤОБ) анықтайтын
функцияны қҧру керек.
2.
а,b,c,d кесінділері берілген. Осы кесінділердің кез келген ҥшеуін қарастыра
отырып, олардан ҥшбҧрыш тҧрғызуға болатын/болмайтынын анықтап, ҥшбҧрыш
тҧрғызылатын жағдайда, оның ауданын табу керек. Ҥшбҧрыштың ауданы
)
)(
)(
(
z
p
y
p
x
p
p
S
, мҧндағы
p=(x+y+z)/2.
3. Натурал N саны берілген. Ол екі
x және
y бҥтін сандарының квадраттарының
қосындысына тең болатын болса
N=x
2
+y
2
, онда
x, y сандарын анықтайтын
функцияны қҧру керек.
4. Нақты
x, y (
x>0,
y>1) сандары берілген,
y
k-1
x <
y
k
шартын қанағаттандыратындай k
бҥтін санын (оң, теріс немесе нӛлге тең) табу керек.
5. Натурал
N саны берілген (
N > 99). Ондағы жҥздіктер санын анықтаңдар.
6. Натурал
N саны берілген (
N
99).
N
2
саны
N санының цифрларының
қосындысының кубына тең екендігін тексеру керек.
7. Натурал
N саны берілген (
N > 10000).
N санының алғашқы
K разрядтарының
қосындысын анықтаңдар (
K
4).
8. Натурал
n, m сандары берілген,
n санының соңғы
m цифрларының кӛбейтіндісін
табу керек.
9. Натурал
N саны берілген.
N санының жазбасынан басқа цифрлардың ретін
ӛзгертпей 0 және 5 цифрларын алып тастау керек. Мысалы, 59015509 санынан 919
саны шығады.
10. Натурал
N саны берілген.
K
2
-қа бӛлінетін және
K
3
-қа бӛлінбейтін барлық натурал
K-ларды табу керек.
11. Натурал
n және
m сандары берілген, A(
n,
m)
мәнін есептеу керек, мҧндағы
0
,
0
)),
1
,
(
,
1
(
0
,
0
),
1
,
1
(
0
,
1
)
,
(
m
n
егер
m
n
A
n
A
m
n
егер
n
A
n
егер
m
m
n
A
12. Егер
N цифрдан тҧратын натурал санның цифрларының қосындысын
n-ші
дәрежеге шығарғанда, сол санның ӛзіне тең болатын болса, ондай сан Армстронг
саны деп аталады (мысалы, 153=1
3
+5
3
+3
3
). Екі, ҥш және тӛрт цифрдан тҧратын
барлық Армстронг сандарын табу керек.
13. 1-ден
n-ға дейін нӛмірленген (
n=10)
n елді мекен бар. Кейбір қос елді мекендер
жолдармен қосылған. Осы жолдар арқылы бірінші елді мекеннен
n-шісіне жетуге
болатынын немесе болмайтынын анықтау керек. Жолдар туралы ақпарат i-ші және ј-
138
ші елді мекендердің жолдармен қосылғанын білдіретін i және j ( i
тізбегі тҥрінде берілген. Ол тізбектің аяқталғанының белгісі – қос нӛл (00).
14. Екі ҧшбҧрыштың тӛбелерінің координаталары берілген. Олардың қайсысының
ауданы ҥлкен екенін анықтау керек.
15. Жазықтықтағы ҥш тҥзу
a
k
x+b
k
y=c
k
(
k = 1,2,3) теңдеулерімен берілген. Егер ол
тҥзулер қос-қостан қиылысып, ҥшбҧрыш қҧрайтын болса, сол ҥшбҧрыштың ауданын
табу керек.
16. Екі жай санның бір-бірінен айырмашылығы 2-ге тең болса, олар
“егіздер” деп
аталады (мысалы, 41 және 43 сандары).
[n,
2n
] аралығындағы барлық ―егіздерді‖
анықтау керек, мҧндағы
n – 2-ден ҥлкен бҥтін сан.
17. Натурал
N санын енгізіңіз. Келесі алгоритм бойынша Паскаль ҥшбҧрышын қҧру
керек:
C
0
0
C
1
0
C
1
1
C
2
0
C
2
1
C
2
2
C
3
0
C
3
1
C
3
2
C
3
3
C
4
0
C
4
1
C
4
2
C
4
3
C
4
4
………………………......................
18.
анықтау керек, мҧндағы
n!=1·2·3·….·
n – бҧл
n – санының
факториалы.
19.
“8 ферзі туралы есеп”. Шахмат тақтасында 8 ферзіні олар бір-бірін
―жемейтіндей‖ етіп орналастыру керек (барлығы 92 орналастыру бар).
20.
“фон Нейман әдісі”. Нақты N саны берілген. Оларды кемімейтіндей етіп
тӛмендегідей тҥрде реттеу керек. А және В екі жиымын қҧрып, бастапқы сандарды А-
ға жазу керек; кӛрші екі санды реттеп (А
1
және
А
2
, А
3
және А
4
және т.с.с.) оларды В-ға
жазу керек; В-дан екі-екіден реттелген кӛрші сандарды алып, оларды реттелген
тӛрттіктерге жинақтап, қайтадан А-ға жазу керек; одан кейін әрбір кӛрші реттелген
тӛрттіктерді В-дан алып, оларды реттелген сегіздіктерге жинақтап А-ға кӛшіру керек,
т.с.с.
21. Әрқайсысы 100 элементтен тҧратын X және Y жиымдары берілген. Осы екі
жиымның әрбір элементін бір-бірімен орын алмастыруды (х
k
у
k
) функция тҥрінде
ҧйымдастыратын программа қҧру керек, мҧндағы k=1,2,...,100. Аралық мәндерді
сақтайтын қосымша айнымалыларды қолдануға болмайды.
22. N саннан тҧратын бҥтін сандар тізбегі берілген. Олардың арасында бірдей екі сан
кездеспейді. Қалған сандар ӛсу ретімен орналасатындай етіп, сол реттілікке кӛнбейтін
сандарды ӛшіріп тастау керек.
23. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 цифрлары жазылған 9 кәртішке бар (әрбіреуіне бір цифрдан
жазылған). Осы кәртішкелерден екі сан қҧрылған. Бірінші сан бӛлшектің алымын, ал
екіншісі бӛлшектің бӛлімін қҧрайды. Әрбір кәртішке міндетті тҥрде пайдаланылуы
тиіс. Бӛлшектің бӛлімі 5 цифрдан тҧрады, олай болса бӛлшекті алымын қалған тӛрт
цифр қҧрайды. Бӛлшектің мәні дәл 1/2-ге тең болатындай барлық комбинацияларды
табыңдар. Мысалы, бӛлшектің алымы – 6729, бӛлімі – 13458 (барлық кәртішкелер
пайдаланылған), 6729/13458 =1/2.
24. 1,2,3,4,5,6,7,8,9 цифрлары жазылған 9 кәртішке бар (әрбіреуіне бір цифрдан
жазылған). Екі натурал N және M сандарын енгізіңіз. Мысалы, N=2, M=3. N/M
бӛлшегін (2/3) дәл қҧрайтын кәртішкелердің комбинацияларын қҧру керек, мысалы,
4/6, 12/36, 123/369, т.с.с. (сондайлар бар болатын болса). Егер ондай комбинация саны
бірден кӛп болса, олардың бәрін шығару қажет.
)!
(
!
!
m
n
m
n
C
m
n
