main()  { int i,b[3][4]={

 
110 
main() 
{ int i,b[3][4]={  
{6,4,3,3}, 
 
  
 
{7,5,3,3}, 
 
  
 
{8,4,2,6} 
                };  
  clrscr();  
  for(i=0;i<3;i++)  
     printf("%d жолының орташа мәні: %f\n", f1(b[i],4)); 
  getch(); 
} 
Бақылау сұрақтары 
1.  Екі  ӛлшемді  жиымды  –  матрицаны  сипаттау,  бастапқы  мәндерді  тағайындау 
тәсілдері. 
2.  Екі ӛлшемді жиымды инициалдауды қабаттасқан циклдер арқылы орындау. 
3.  Матрица элементтерін толық ӛңдейтін алгоритмдер. 
4.  Матрицалардың кӛрсетілген элементтерін ӛңдеу тәсілдері. 
5.  Матрицалардың диагоналына байланысты орналасқан элементтерін ӛңдеу 
жолдары. 
6.  Матрицалардың жолдарының және бағаналарының ең үлкен (кіші) элементтерін, 
қосындыларын, кӛбейтінділерін  табу. 
7.  Матрицалардың жолдарында және бағаналарында орналасқан элементтерді ӛсуі 
(кемуі) бойынша реттеу алгоритмдері. 
Тапсырмалар       
1.  Екiӛлшемдi  А(10,10)  жиымда  әрбiр  жол  ҥшiн  оң  элементтердiң  қосындысын 
есептеп шығарыңдар. 
2. Екiӛлшемдi А(10,10) жиымындағы оң элементтердiң санын есептеп шығарыңдар. 
3. Екiӛлшемдi А(10,10) жиымындағы ең ҥлкен элементтi анықтаңдар. 
4.  Екiӛлшемдi  А(10,10)  жиымы  берiлген.  А  жиымының  әрбiр  жолындағы  элемент-
тердiң кӛбейтiндiсiне тең болатын бiрӛлшемдi В жиымын алыңдар. 
5.  Екiӛлшемдi  А(10,10)  жиымы  берiлген.  А  жиымының  әрбiр  жолындағы  ең  ҥлкен 
элементтiң мәндерiне тең болатын бiрӛлшемдi В жиымын алыңдар.  
6.  Екiӛлшемдi  А(10,10)  жиымы  берiлген.  А  жиымының  әрбiр  жолындағы  терiс 
элементтiң мәндерiне тең болатын бiрӛлшемдi В жиымын алыңдар.  
7.  Екiӛлшемдi  А(10,10)  жиымында  терiс  элементтерi  бар  жолдардың  санын  есептеп 
шығарыңдар. 
8.  Екiӛлшемдi  жиым  жолдарындағы  ең  ҥлкен  элементтердiң  қосындысын  есептеп 
шығарыңдар. 
9.  Екiӛлшемдi  жиым  әрбiр  бағанадағы  (тiк  жолдағы)  элементтердiң  қосындысын 
есептеп шығарыңдар. 
10.  Екiӛлшемдi  жиымның  әрбiр  жолындағы  терiс  сандардың  санын,  қосындысын 
және арифметикалық ортасын есептеп шығарыңдар. 
11.  Екiӛлшемдi  А(4,4)  жиымындағы  индекстерiнiң  қосындысы  4-ке  тең  болатын 
элементтерiнiң қосындысын есептеп шығарыңдар. 
12.  Екiӛлшемдi  А(4,7)  жиымындағы  оң  элементтердiң  арифметикалық  ортасын  және 
нӛлге тең элементтердiң санын есептеп шығарыңдар. 

 
111 
13.  Екiӛлшемдi  А(10,10)  жиымының  бас  диагоналы  бойындағы  элементтердiң  ең 
ҥлкенiн табыңдар. 
14.  Екiӛлшемдi  А(10,10)  жиымының  қосымша  диагоналы  бойындағы  ең  ҥлкен  эле-
менттi табыңдар. 
15.  Екiӛлшемдi  А(10,10)  жиымының  қосымша  диагоналы  бойындағы  ең  ҥлкен 
элементтi табыңдар. 
16.  Екiӛлшемдi  А(4,7)  жиымының  әрбiр  жолындағы  берiлген  диапазонда  (а;b) 
жататын элементтердiң арифметикалық ортасын есептеп шығарыңдар. 
17. Екiӛлшемдi А(10,10) жиымында элементтердiң арифметикалық ортасы жиымның 
барлық  элементтерiнiң  арифметикалық  ортасынан  кем  болатын  бағанның  нӛмiр-
лерiн анықтаңдар. 
18. Екiӛлшемдi А(10,10) жиымында 3- және 1-жолдардың орындарын ауыстырыңдар. 
19.  Екiӛлшемдi  А(7,7)  жиымында  бас  диагоналдағы  элементтердi  әрбiр  жолдың  ең 
ҥлкен мәнiмен алмастырыңдар. 
20. Екiӛлшемдi А(10,10) жиымында бас диагоналдан жоғары  және тӛмен орналасқан 
элементтердiң қосындысын есептеп шығарыңдар. 
21.  Екiӛлшемдi  жиымда  берiлген  жолдың  ең  ҥлкен  элементiнiң  мәнiн  және  нӛмiрiн 
анықтаңдар. 
22.  Екiӛлшемдi  жиымда  әр  баған  ҥшiн  берiлген  бағанның  мәнiнен  кiшi  болатын 
элементтердiң арифметикалық ортасын есептеп шығарыңдар. 
23.  Бҥтiн  сандардан  қҧралған  10Х10  матрицасының  ең  ҥлкен  элементiнiң  жолы  мен 
баған нӛмiрiн шығарып беретiн программа жазыңдар. 
24. А(5,5) жиымы және k саны берiлген. Әрбiр жолдың элементтерiн осы жолдағы бас 
диагоналда орналасқан диагоналдық элементке бӛлiңдер. 
25.  А(10,10)  жиымы  берiлген.  Осы  жиымның  бас  диагоналының  элементтерiнен 
тҧратын бiрӛлшемдi жиым қҧрыңдар. 
26. А(10,10) жиымы берiлген. k- және 1-жолдардың орындарын ауыстырыңдар. 
27. А(10,10) жиымы берiлген. Одан бiрӛлшемдi жиым қҧрастырыңдар. 
28. Бҥтiн санды х [0...5, 0...4] жиымы берiлген. Оның 5-тен кiшi барлық элементтерiн 
111 санымен ауыстырыңдар. 
29.  Бҥтiн  санды  В  [0...4,  0...3]  жиымы  берiлген.  Оның  элементтерiн  олардың 
квадраттарымен ауыстырыңдар. 
30.  Нақты  сандар  жиымы  А[0...5,  0...3]  берiлген.  Оның  терiс  элементтерiнiң 
индекстерiн басып шығарыңдар. 
31. Екiӛлшемдi бҥтiн санды А[0..10, 0..7] жиымын қҧрыңдар және оның екi тақ санды 
индекстерiнiң барлық элементтерiнiң қосындысын табыңдар. 
32. Бҥтiн санды  А  [0..10, 0..7] жиымы берiлген.  Жиымның  5-ке қалдықсыз бӛлінетін 
элементтерiнiң қосындысын табыңдар. 
33. 3х3 матрицаның  бҥтiн сандық элементтерiн  пернетақтадан енгiзiңдер  және  әрбiр 
баған элементтерiнiң қосындысын есептеп шығарыңдар. 
34.  Бҥтiн  санды  В[0..5,0..5]  жиымы  берiлген.  Оның  диагоналдарынан  сол  және  оң 
жақта орналасқан элементтерiн анықтаңдар. 
35.  Бҥтiн  санды  В  [0..5,  0..5]  жиымы  берiлген.  Диагоналдың  оң  жақтағы  элемент-
терiнiң қосындысын, сол жақтағы элементтерiнiң кӛбейтiндiсiн табыңдар. 
36. Бҥтiн санды В [0..5, 0..5] жиымы берiлген. Жиымның ең ҥлкен элементiн табыңдар 
және  оның  диагоналының  қай  жағында  орналасқаны  туралы  хабарды  экранға 
шығарыңдар.