С.Қ. Малыбаев, Н. А. Данияров, А. Ж. Қарсақова

 
 
есептелген  күні  болып,оның  тепловоздың  қорға  қойылуы  жөніндегі  акт 
толтырылған күн болып есептеледі.
 
Қордағы тепловоздың соңғы күні болып, 
оның жұмысқа рұқсатнама алған күні болып саналады.
 
 
Тепловоздар жарамсыз қатарынан шығаратын мыналар:
 
а) басқа орындарда өндірілген, деполық және зауыттық жөндеулерден қосып 
жазу депосына келуі бойынша;  
б)  деполық  жөндеуден  кейін  теловоздардың  дайындығы    кітабында 
белгіленетін  жөндеу  аяқталған  уақыттан  бастап  қосып  жазу  депосына 
өткендер; 
 в) тепловозды қорға дайындау бойынша актте көрсетілген уақыттан бастап, 
консервация мен дайындықтан кейін. 
 
Тепловоздардың  жөндеуде  немесе  оны  күтуінің  орташа  бос  тұруы 
белгіленген  периодта(ай,тоқсан,жыл)  жөнделген  тепловоздар  санын  
жөндеуде болған жалпы тепловоз-сағаттар(тәулік)бөлу арқылы анықтаймыз. 
Бұндай  тепловоздардың  қажеттңлңк  есебі  үлкен  және  орташа  локомотивтер 
паркі  бар  кәсіпорындарда  жүргізіледі.Егер  паркте 3-5 және  одан  да  аз 
тепловоздар болса, онда есеп соған сәйкес жеңілдетеді.  
 
3.3 Локомотивтерге бригадалармен қызмет көрсету 
 
Көп  жағдайларда  өнеркәсіптік  көлік  локомотивтеріне  машинист  және 
оның  көмекшісінен  тұратын  бригада  қызмет  көрсетеді.  Тек  кейбір  тұйық 
тасымалдарда  локомотивті  тек  қана  машинист  басқарады.Бұндай 
жағдайларда  машинисттің  поезды  жүргізу  мүмкін  жоғалтқан  жағдайда, 
локомотивте автоматты түрде тоқтау құрылғысы болуы керек. 
Локомотив  машинисттері  үшін  сыныптық  орнатылған (I, II, III, IV), I 
жоғарғы сынып.Машинист көмекшісіне де сыныптық орнатылған. I сыныпты 
көмекшілердің  локомотивті  басқаруға  құқығы  бар.Машинистке  келесі 
сыныптылық  машинист  қызметіндегі  екі  жыл  ішіеде  апат  болмаған 
жағдайда,теориялық  емтихан  тапсырғаннан  кейін  комиссиямен  беріледі.
 
Локомотив бригадасының мүшелері медециналық куәландіру мен білімдерін 
тексергеннен  кейін  локомотивті  басқаруға  рұқсат  береді:Теміржол  көлігін 
пайдаланудың  техникалық  ережелерін;
 
сигнал  беру,  пойыздар  қозғалысы 
және  айлалық  жұмыс  бойынша  нұсқаулық;кәсіптік  тазалық  сақтау  мен 
техникалық қауіпсіздік бойынша нұсқаулар және ережелер. 
Локомотивке тіркелетін машинисттер, кәсіпорын бұйрығы бойынша  ең 
жоғарғы  сыныпты  және  жұмыс  тәжірибесі  үлкен  аға  машинист 
тағайындалады. 
  
Локомотивті  басқару  құқығына  куәлікті  беру  және  сынау,  сәйкес 
министрлік  бұйрығымен  белгіленген  тәртіппен  орындалады.Локомотивтік 
бригадалардың  және  олардың  жұмысын,яғни  техникалық  пайдаланудың 
ережелерін,
 
сигнал беру, пойыздар қозғалысы және айлалық жұмыс бойынша 
нұсқаулықты  тұрақты  түрде  тексеретін  жүйелік  нұсқауды  қамтамасыз  ету 
үшін машинист-нұсқаушы (біреуі жұмысшы паркінің 12-15 локомотивтеріне) 
                                                                   66
                            

 
 
тағайындалады.15
 
локомотивтен  аз
 
депода  машинист-  нұсқаушысының 
міндеттері депо бастығына немесе оның орынбасарына жүктеледі
 
 
Өнеркәсіптік  көлікте  әр  локомотив  локомотивтің  тәуліктегі  ауысым 
жұмысының  санына  байланысты  оған  жүктелген  тұрақты  бригадалары 
қызмет көрсетеді.Локомотивтік бригада жұмысының ұзақтылығы 7-8
 
сағатты 
құрайды.Тек  қана  кәсіподақ  келісіміне  сәйкес  бір  бригаданың  локомотивке 
қызмет көрсету уақыты 
 
12
 
сағатқа дейін созылуы мүмкін.
 
Локомотивті  бригада  штаты  қатысу  және  тізімдік  болып  жіктеледі. 
Қатысу-бұл  жұмыстан  кейін  демалыстағы,  шақырмалы  және    айлалық 
локомотивтік  кәсіпорындарында  тұрақты  бос  емес  бригадалар.  Тізімдік 
құрам-демалыстағы,іссапардағы  және  т.б.  ауыстырады  және  қатысу 
жұмыскерлер санына қарағанда көп. 
Бригаданың қатысу саны мына формуламен анықталады: 
 
 
 
 
 
Ф
р
лок
яв
T
N
T
Б
4
,
30
=
 
, 
   
(3.1) 
мұндағы, 
      
  
 -тәуліктегі локомотивтің жұмыс ұзақтығы,сағат;  
лок
Т
       
- кәсіпорындағы жұмысшы паркіндегі локомотивтер саны; 
p
Т
       
   -  бір бригаданың жұмыс ұзақтылығының айлық саны,сағат; 
ф
T
Локомотивтік бригадалардың тізімдік саны: 
 
 
 
 
 
= (1,12+1,15)
,    (3.2) 
сп
Б
яв
Б
 
3.4 Тепловоздық депо 
 
 
Әр  негізгі  және  айнымалы  пункттер  тепловоздардың  тұруы  мен  қазіргі 
жөндеуі үшін арнайы бөлмелермен жабдықталуы қажет. 
Негізгі тепловоздық депо деп,белгіленген локомотивтер саны  тіркелген 
тепловоздар шаруашылығының сызықтық өндірісінің кәсіпорыны. 
Айнымалы  депо  деп,негізгі  депоға  қайта  жөнелту  үшін  локомотивтерді 
кері  бұру.  Айнымалы  депода  локомотивтерді  жабдықтау  және  техникалық 
қызмет  көрсету,  жабдықтау  құрылғылары  және  локомотив  бригадалары 
демалатын үйлерін орналастырады. 
Тепловоздық  шаруашылықтағы  өзіндік  шаруашылық  есепті  кәсіпорын 
негізгі тепловоздық депо деп аталады. 
Уақытында  локомотивтерді  поездарға  шығару,локомотивтерді  жөндеу 
мен  техникалық  қызмет  көрсету,  қалыпты  еңбек  пен  локомотивтік  және 
жөндеу бригадаларының демалысы оның тағайындалуы болып табылады. 
                                                                   67