1. Адамдардың физиологиялық жəне сексуалдық қажеттіліктерін
ұдайы өндірудегі тамағы, тынысы, физикалық қозғалысы, киімі,үйлер
болмауы жəне т.б.
2. Экзистенциалдық қажеттіліктер өзінің өмір сүруіндегі
қорғанысқа қажеттілік ертеңгі күнге сенімділік, өмір сүрудегі
тұрақтылық шарттары белгілі бір тұрақтылық жəне қоршаған адамның
социумының жүйелігінің қажеттілігі, ал еңбек сферасында жұмыс
басты
болудың
кепілдемесінің
кездейсоқ
жағдайлардан
сақтандырудың қажеттілігі жəне т.б.
3. Еңбекте бірлесіп қатысудың өзіне назардың, басқаларға
көмектесудің болуы қарым-қатынас жасаудың т.б. Ұжымға деген
тиесіліліктің əлеуметтік қажеттілігі.
4. Өзін силаудың, беделдің қажеттілігі ол жетістіктің мойындалуы
қызметте өсудің, мəртебенің, беделдің, жоғары баға берудің
мойындалуының қажеттілігі.
5. Өнер арқылы жекелік жəне рухани қажеттіліктер пайда болады.
А. Маслоу бірінші, екінші типтік қажеттіліктерді бірінші (туа пайда
болатын), ал қалған үшеуі екінші (жүре пайда болатын) деп аталады.
Менеджерлер үшін адамдық қажеттіліктерді иерархиялық тəртіпте
қоюы үлкен роль атқарады. Біріншіден қажеттілігі істердің төменгі
деңгейлері ең бірінші қанағаттандырылуы керек. Содан кейін жоғарғы
деңгейдегі қажеттіліктерге назар аударса болады.
Екіншіден төменгі
деңгейдегі
қажеттіліктер
жоғары
деңгейдегі
қажеттіліктерді
қалыптастырады. Үшіншіден əр адам төменгі деңгейлі қажеттіліктің
мотивациясынан жоғарғы деңгейлі мотивацияға прогресс жасайды.
Төртіншіден адам ешқашан қажеттіліктің толық қанағаттылығының
сезімін білдірмейді.
Ф. Херцбергтің жұмыс мотивациясының теориясы адамдық
қажеттілікті екі топқа бөледі. Гигиеналық факторлармен шарттар. Егер
осы шарттың бірі болмаса қызметкерлер жұмысынан қанағат алмайды;
бірақ шарттың өзі болғанда да қанағаттың бары да білінбейді,
мотивацияда жұмыстан қанағаттылықта компаниямен əкімшіліктің
саясаты,
басшылықпен
қатынас
еңбек
шарты
жалақының
мөлшері,қызметтестермен қарым-қатынас, жеке өмірі, мəртебе,
қорғаныс өспейді. Бұл факторлардың бағалылығы қызметкер жұмысты
аяқтағаннан кейін қосымша алғыс алады. Факторлардың екінші тобын
Ф. Херцберг мотиватор немесе қанағаттанушылар деп атады.
Қызметкерлердің мотивациясының жоғарғы деңгейге жетуінің,
жұмыстан
қанағаттанушылықтың
мақсатқа
жету,
мойындау,
жауапкершілік қызмет бойынша алға жылжу жəне жекелік өсудің
мүмкіндігі бар болуын қалайды. Мотивация облысындағы теоретик Д.
29