Бағдарламасын іске асыратын білім беру мекемелерінің оқыту үрдісінде оқу құралы ретінде қолдануға ұсынылады

327 
 
Дегенмен,  барлық  вирустар  қауіпті  болып  табылмайды. 
Dir 
вирусы 
каталогқа  (осы  жерден  оның  атауы)  кірген  кезде  файлдарды  жұқтырады. 
Файлдар  әдейі  бұзбайды,  бірақ  ол  каталог  құрылымын  бұзады.  Егер  сіз 
оның қатысуын білмей, ChkDisk немесе NDD іске қосыңыз – барлық вирус 
жұққан файлдар үмітсіз жоғалады
. 
Компьютерді  жұқтырудың  алдын  алу  жөніндегі  шараларды 
ұйымдастыру үшін төмендегілерді ескертулер қажет:
 
вирус  компьютерде  өздігінен  туындауы  мүмкін  емес.  Ол  тек  ақпарат 
тасымалдаушысы  арқылы  (әдетте  иілгіш  дискісі)  немесе  желі  арқылы 
тасымалдануы мүмкін
; 
вирус  компьютерде  неғұрлым  ұзақ  сақталса,  соғұрлым  оның  салдары 
күрделі болуы мүмкін.
 
Файлдық  вирустар  вирус  жұққан  файлдың  құрамына  енгізіледі  және 
оның ажырамас бөлігі болып табылады. Олар дискіде басқа  орындалатын 
файлдарды «іздейді» және оларды зақымдайды. Тіпті егер файлдарда 
Read 
only
  (Тек  оқу  үшін)  белгісі  болса,  вирус  зақымдау  алдында  жазудан 
қорғауды  жояды,  ал  содан  кейін  оны  құпиялылық  мақсатында  қалпына 
келтіреді.  Біз  жоғарыда  айтқандай, тек қана  орындалатын,  бағдарламалық 
файлдар  зақымданады.  Мәтіндік,  нақтырақ  деректер  файлдары  ешқандай 
вирустармен зақымдануы мүмкін емес (кем дегенде DOS ортасында). Бірақ 
вирустар бұл файлдарды үмітсіз бұзуы мүмкін.
 
Жүктелетін  вирустар  дискісінен  зардап  шегу  кезінде  компьютердің 
жадына  орнатылатын  болады.  Зақымдану  компьютерді  қосу  немесе  қайта 
жүктеу кезінде А дискжетгінде зақымданған дискета бар болған жағдайда 
пайда  болуы  мүмкін.  Компьютер  оны  жүктеуден  бас  тартса  да,  мына 
хабарды  шығарады: 
Non  system  disk  or  disk  error
,  вирус  компьютердің 
жадына  орнатылған.  Винчестерден  жүктеуді  жалғастырған  кезде,  ол 
дискілерге операциялық жүйенің жүгінуін іліп алады және олардың жүктеу 
секторларын  жұқтырады.  Жалпы,  жұқтыру  механизмдері  өте  ақылды 
болуы  мүмкін  және  «вирус  жазушыларынан»  жоғары  біліктілікті  талап 
етеді.
 
Жүктеу  файлдық  вирустарында  компьютерді  жұқтырудың  неғұрлым 
нақты  механизмдері  бар.  Және  олардың  қызметі  егер  пайдаланушы 
вирусты анықтап, қаттал қадамдар жасаған жағдайда ғана апатты салдары 
болуы мүмкін.
 
Компьютеріңізді  вирустық  зақымданудан  қорғауға  кепілдік  беретін 
жалғыз  шара  –  ақпаратты  бір  компьютерден  екіншісіне  тасымалдайтын 
барлық  ақпарат  тасымалдауыштардың  барлығын  вирусқа  тексеру  болып 
табылады.  Бірақ  бәрібір  сізде  вирустың  күдігі  бар  болса,  онда  арнайы 
құралдарды пайдалануыңыз керек.
 

328 
 
Вирустармен 
күресу 
үшін 
көптеген 
арнайы 
антивирустық 
бағдарламалар әзірленген. Шартты түрде оларды екі үлкен санатқа бөлуге 
болады: 
 
мониторинг-бағдарламалары  –  бұл  бағдарламалар  компьютерді 
қосқанда  автоматты  түрде  белсендендіріледі  және  ДК  барлық  өмірлік 
маңызды  функцияларын  –  жедел  жадының  күйін,  дискілерді  жүктеу 
секторын  үнемі  бақылайды.  Вирустар  немесе  күдікті  файлдар  анықтаған 
кезде, монитор-бағдарламасы тиісті хабарламаны көрсетеді;
 
сканер-бағдарламалар  (ревизорлар).  Бағдарлама  пайдаланушымен 
вирустың  болуына  күдік  туындаған  жағдайда  немесе  ақпаратты  оқығанға 
дейін дискілерді тексеру үшін іске қосылады. Бағдарлама тек вирусты ғана 
таппайды,  сонымен  бірге  оны  жояды  және  вирус  жұққан  файлдарды 
қалпына  келтіреді.  Бірақ,  өкінішке  орай,  бұл  барлық  жағдайларда  мүмкін 
емес.  Сол  жағдайда  антивирустық  бағдарлама  үмітсіз  бүлінген  файлды 
жоюды ұсынады.
 
Көптеген қазіргі заманауи операциялық жүйелерде орнатылған жүктеу 
дискінің  жүйе  аймақтарына  ену  әрекеттерін  бақылайтын  қадағалау 
функциясы  бар.  Өйткені,  қарапайым  «қалыпты»  бағдарламалар  ешқашан 
осы  «тыйым  салынған  аймақтарға»  сілтеме  жасамайды.  Егер  осы 
аумақтарға  кіруге  әрекет  жасалса,  бұл  «бұзушы»  дегенді  білдіреді.  Ол 
ұстп,  тану  керек,  демек,  осы  әрекеттердің  қандай  бағдарламадан 
басталатынын  анықтап,  егер  ол  шынымен  вирус  болса.  оны  өлтіру,  яғни 
жою қажет. 
 
Қатты  дискінің  вирусын  тексеру  үшін  сізде  жазылған  антивирустық 
бағдарламамен  жүктелетін  дискета  және  жазудан  қорғалған  болуы  керек. 
Вирустың  бар  екеніне  күмән  пайда  болған  кезде  компьютерді  осы  таза 
дискінен қайта жүктеп, одан антивирусты іске қосыңыз. Тек осы жағдайда 
тексеру мен емдеу нәтижелеріне сенімді бола аласыз. 
 
Вирусқа  қарсы  бағдарламалық  қамтамасыз  етуді  дұрыс  пайдалану 
жақсы  нәтиже  береді,  бірақ  сіздің  компьютеріңіздің  тазалығына  кепілдік 
бере алмайды. Яғни, бұл антивирус тек өздерінің деректер қорында тұрған 
вирусты  ғана  анықтай  алады.  Егер  компьютер  жаңа,  бірақ  белгісіз 
вируспен  «жұқтырылса»,  онда  ол  бұл  вирусты  байқамайды.  Дегенмен, 
қазіргі  уақытта  антивирустық  бағдарламалар  вирустардың  көп  бөлігін 
танып,  жойғаннан  жағдайда,  олардың  жаңа  түрлері,  клондары  мен 
мутанттары тұрақты пайда болады.  
Мұндай  жағдайларда,  тексеруден  кейін,  вирустардың  бар  екеніне 
күмәнданатын  болсақ,  басқа  антивирустық  бағдарламаны  қолдану 
ұсынылады, мысалы, 
Dr. Web
. Ол мүлдем басқа принциптерге негізделген 
және  эвристикалық  іздеуді  қолданады.  Бұл  бағдарлама  нақты  вирустарды 
іздемейді  (дәлірек,  олардың  коды),  бірақ  барлық  қауіпті  жерлерді  және 
күдікті операцияларды талдайды.