Коммерциялық емес акционерлік қоғамы

22 

 

мағыналық және құрылымдық жағынан жақындықты алады, бірақ бұл тілдік 

норманы  бұзбауы  және  түсініксіздік  туғызбауы  керек.  Түсініксіздік  туған 

жағдайда  және  барабарлық болмаған жағдайда бейімдеуді қолдануға болады, 

бірақ ол шектеулі көлемде болуы керек. Түпнұсқаға мағыналық-құрылымдық 

жақындықтан шегіну, яғни бейімделу қажеттіліктен туындаған амалсыз шара 

ретінде қарастырылады.  

 

25-тапсырма. Мәтіннің сөзбе-сөз аудармасын жасаңыз. 

 

Классификация информационных систем по функциональному 

признаку и уровням  управления 

 

Что означает функциональный признак 

 

Функциональный признак определяет назначение подсистемы, а также ее 

основные  цели,  задачи  и  функции.  Структура  информационной  системы 

может быть представлена как совокупность ее функциональных подсистем, а 

функциональный  признак  может  быть  использован  при  классификации 

информационных систем. 

В хозяйственной практике производственных и коммерческих объектов 

типовыми  видами  деятельности,  которые  определяют  функциональный 

признак 

классификации 

информационных 

систем, 

являются: 

производственная, маркетинговая, финансовая, кадровая. 

Производственная  деятельность  связана  с  непосредственным  выпуском 

продукции  и  направлена  на  создание  и  внедрение  в  производство  научно-

технических новшеств. 

Маркетинговая деятельность включает в себя: 

-анализ рынка производителей и потребителей выпускаемой продукции, 

анализ продаж; 

- организацию рекламной компании по продвижению продукции; 

- рациональную организацию материально-технического снабжения. 

Финансовая  деятельность  связана  с  организацией  контроля  и  анализа 

финансовых  ресурсов  фирмы  на  основе  бухгалтерской,  статистической, 

оперативной информации.  

Кадровая  деятельность  направлена  на  подбор  и  расстановку 

необходимых фирме специалистов, а также ведение служебной документации 

по различным аспектам. 

Указанные  направления  деятельности  определили  типовой  набор 

информационных систем: 

- производственные системы; 

- системы маркетинга; 

- финансовые и учетные системы; 

- системы кадров (человеческих ресурсов); 

23 

 

-  прочие  типы, выполняющие  вспомогательные функции  в зависимости 

от специфики дечтельности фирмы. 

 В 

крупных 

фирмах 

основная 

информационная 

система 

функционального  назначения  может  состоять  из  нескольких  подсистем  для 

выполнения  подфункций.  Например,  производственная  информационная 

система  имеет  следующие  подсистемы:  управления  запасами,  управления 

производственным процессом, компьютерного инжиниринга и т.д. 

 

26-тапсырма. Белгіленген сөздерге мағыналас сөздердi тауып жазыңыз. 

Операциялық  жүйе  (ОЖ)  –  пайдаланушы  есебін  шешу  мақсатында 

пайдаланылатын  компьютердің  аппараттық  және  программалық  құралдарын 

басқаратын программалар кешені. 

Операциялық  жүйе  әдетте  компьютердің  сыртқы  жадында  сақталады. 

Компьютерді  іске  қосқанда  ол  дискілік  жадыдан  оқылып,  жедел  есте  сақтау 

құрылғысында  орналасады.  Бұл  үдерісті  операциялық  жүйені  жүктеу  деп 

атайды.  

Операциялық  жүйелер  бір-бірінен  компьютердің  негізгі  ресурстарын 

басқаратын ішкі алгоритмдерінің іске асырушы мүмкіндіктерімен, аппараттық 

платформа  типтерімен,  пайдаланылу  салаларымен  және  басқа  да 

қасиеттерімен ерекшеленеді.  

Бір  мезгілде  орындалатын  программалар  саны  бойынша  операциялық 

жүйелер біресептік және көпесептік болып бөлінеді. 

Бір  мезгілде  жұмыс  істейтін  пайдаланушылар  саны  бойынша 

операциялық жүйелер бір пайдаланушы және көп пайдаланушы деп бөлінеді.  

Уақытты  бөлу  жүйелері  компьютер  жұмысын  процессор  бір  есептен 

екіншісіне кезекпен ауысуын қамтамасыз ететіндей етіп ұйымдастырады.  

Нақты  уақыт  жүйелері  әртүрлі  техникалық  нысандарды  (спутник, 

ғылыми  тәжірибелік  қондырғы,  сандық  программалық  басқаруы  бар  станок) 

немесе  технологиялық  үдерістерді  (домен  үдерісі,  гальвандау  желісі) 

басқаруға қолданылады.      

 

27-тапсырма. 

«Біздің  университеттегі  компьютерлік  сыныптар» 

тақырыбына шағын әңгіме жазыңыз. 

 

28-тапсырма.  Мәтіндегі  сөйлемдерді  тиісті  сөздермен  толықтырыңыз. 

Аударыңыз. 

Қажетті  сөздер:  түрі,  орнатылды,  пайдаланушыларға,  кітапханаларға, 

үстелі, таныс, белгілі. 

Windows  95-98.  1995  жылғы  24  тамызда  Microsoft  корпорациясы  ... 

принципті  түрдегі  жаңа  32  разрядты  шағын  ДК-ға  арналған  Windows  95 

операциялық жүйесін ұсынды. Ең басында Windows 95 бұрынғы Windows 3.Х 

жүйесінің  үстіне  ...  ,  ал  оның  өзіндік  «жаңаруы»  Windows  3.Х  құрамына 

кіретін ... ғана қатысты болды. Тек біраздан соң ғана дүниеге «жеке» Windows 

95-тің іске асқан ... келді. 

24 

 

Windows  95  жүйесінде  пайдаланушыларға  ...  болып  қалған  есептер 

панелі бар, сағат, дыбыс реттеушісі, пернетақтада System Tray ауыстырғышы 

орналасқан, ал жұмыс ... «Мой компьютер» және «Корзина» жарлықтары бар 

терезелік интерфейсімен ... .       

 

  Білгенге – маржан. Мақалдың мәнін түсінейік! 

«Тау  мен  тасты  су  бұзар,  адамзатты  сөз  бұзар»  –  табиғаттың  заңды 

құбылысы:  толассыз  ағып  жатқан  су  тауды  бұзып,  таудағы  тасты  да  мұжып 

тоздыратындай, адам баласын да тура жолдан шығарып, теріс жолға салатын 

да,  асып-тасытатын  да,  көңілін  басып,  жасытатын  да  –  бәрі-бәрі  оң-теріс, 

артық-кем, ойлы-ойсыз айтылған сөзге байланысты. 

«Шешінген  судан  тайынбас»  –  көп  ойланып-толғанып  бір  нәрсені 

істеуге шешім қабылдаған, шешіне кіріскен адам да оны орындаудан, аяғына 

дейін  жеткізуден  тайынбайды,  қиындылығын,  қауіптілігін  сезсе  де  тәуекелге 

барады. 

 

4.1 Аудармаға қойылатын талаптар 

 

Аудармаға мынадай талаптар қойылады: 

1)  Дәлдік  (точность).  Аудармашы  автордың  ойын  толығымен 

аудармада жеткізуі тиіс. Мәтіндегі ойлардың негізгі сипаты ғана сақталмауы 

тиіс,  сонымен  бірге  айтылған  ойдың  ньюанстары  мен  белгілері  де  сақталуы 

тиіс. Автордың айтқан ойларын жеткізе отырып, сонымен бірге аудармашы өз 

жанынан ештеңе қосуға, толықтыруға және оны түсіндіруге тиіс емес. 

2) Ықшамдылық  (краткость).  Аудармашы  көп  сөзді  болмауы  керек, 

ойлары барынша ықшамды және мәнерлі (үйлесімді) түрде мазмұндалуы тиіс. 

3) Айқындылық 

(ясность). 

Аудармада 

тілдің 

жеңілдігі 

мен 

ықшамдылығы  аса  қажет.  Қабылдауға  қиындық  туғызатын  күрделі  және  екі 

ұшты  оралымдардан  бас  тартқан  жөн.  Ой  қарапайым  әрі  айқын,  баршаға 

түсінікті тілмен жеткізілуі тиіс. 

4) Әдебилік  (литературность).  Аударма  әдеби  тілдің  жалпыға  бірдей 

тұтастай  нормасына  сай  жасалуы  қажет.  Әрбір  сөйлем  түпнұсқаның 

синтаксистік  құрылымындағы  аударма  тіліне  жат  ешқандай  тұспалдау 

байқатпай,  нақты  және  табиғи  түрде  айшықталып  тұруы  тиіс.  Шетелдік 

сөздерге  калька  жасаудан  бойды  аулақ  салып,  сөздіктер  мен  анықтамалық 

әдебиеттің көмегіне сүйене отырып, аударма тілінде балама терминдер табуға 

тырысу керек. 

 

  Білгенге – маржан. Мақалдың мәнін түсінейік! 

«Қазаншының  еркі  өзінде,  қайдан  құлақ  шығарса»  –  әрбір  адам  өз  ісін 

қалай  бастап,  қалай  аяқтаймын  десе  де  өз  еркі;  сондай-ақ  іс  басындағы 

адамның  да  өз  қарамағындағы  шаруаны  қалай  басқарып,  қалай  меңгеріп, 

немен аяқтаймын десе де, өз ықтиярында, біреумен ақылдасу, кеңесу де  – өз 

еркінде деген сөз.