61
n — бөлмедегі шамдар саны;
— жарық
ағының
қолдану
коэффициенті,
яғни
жарықтанатын жазықтыққа түсетін барлық шамдардың
жарық ағынының бөлігі;
Z — жарықтың бірқалыпсыз коффициенті;
S — жарықтанатын бөлменің ауданы;
K — жарықтану
жүйесінің
қолдану
процесінде
жарықтанудың төмендеуін ескеретін қор коэффициенті
(шамдардың ескіруі, кірленуі).
Жарық ағының қолдану коэффициенті жазықтыққа жеткендегі жарық
ағынының бөлмедегі толық жарық ағынының қатынасын береді. Қабырғаның
шағылу коэффициенті
с
мен төбенің шағылу коэффициентінен
п
бөлменің
көрсеткішінен тәуелді. Ол келесі формуламен есептеледі:
)
(
B
A
H
AB
p
, (4.10)
Мұндағы, А – бөлме ұзындығы;
B – бөлменің ені;
H
р
– жұмыс орны үстіндегі шамдар іліну биіктігі.
Люминесцентті жарық шамы еденнен 3 м биіктікте
орнатылады.
Минималды жарық жазықтығы нормаланғандықтан, есептеуде
жарықтың бірқалыпсыз коэффициенті Z енгізіледі. Люминесцентті шам үшін
Z = 0.9 тең.
Бір шамның жарық ағынынң (4.9) формуладан табамыз:
,
Zη
SK
E
F
min
л
(4.11)
Бұл жұмыс категориясы үшін ең аз жарықтану E
min
= 300 лк (люкс) тең [3].
Жарықтану пульсация коэффициенті 15%тен көп емес.
Қор коэффициенті K = 1,5.
Жобалантын бөлме үшін ортақ жарықтандыру жүйесі үшін керекті
шамдар санын анықтаймыз.
A = 6,4 м, B= 6,2м.
Ілмелі төбені ЛЕЦ 40 екі лампалы АОД типті люминесцентті
шамдармен жабдықтаймыз. 1.3 – кестеде осы лампаның сипаттамасы
келтірілген.
62
4.3 кесте – ЛЕЦ 40 лампасының сипаттамасы
Т
үр
і,
мар
ка
сы
Қуат,
Вт
Жарық
ағыны, лм
Ұзындығы,
мм көп
емес
Диаметр,
мм көп
емес
Жан
уд
ы
ң о
рташа
ұзақт
ы
ғы
,
сағ
Т
емп
ер
ату
ра,
К
ЛЕЦ
40
40
2200
1213,6
40
10000
3900
Қабырға мен төбеден жарық ағынының шағылу коэффициенті
сәйкесінше келесі мәндерге тең: р
ст
=50%, р
пт
= 70%.
(4.10) формула бойынша бөлменің көрсеткішін:
,
125
.
1
)
2
.
6
4
.
6
(
8
.
2
2
.
6
4
.
6
)
(
B
A
H
AB
p
Енді есептелген бөлменің көрсеткіші, қабырға мен төбеден жарық
ағынының шағылу коэффициенті үшін жарық ағынының қолдану
коэффициентін η = 0,68 кестеден анықтаймыз [6].
(4.9) формуладан керекті шамдар санын есептейтін формуланы аламыз:
,
8
9
.
0
62
.
0
2200
2
5
.
1
7
.
39
300
2
min
Z
F
K
S
E
n
Л
Жарықтандыру жүйесін орташа меншікті қуаты бойынша есептейміз.
Жарықтандыратын құрылғының қуатын есептейміз:
,
4
.
476
7
.
39
12
0
S
W
W
Вт
(4.12)
мұндағы W
0
= 11
15 Вт/кв.м – шамның орташа меншікті қуаты.
Алынған қуат бойынша шамдардың керекті саны келесі формуламен
есептейміз:
,
2
0
W
W
n
(4.13)
8
955
5
40
2
1
476
<
=
×
=
.
.
n