Салық ойындары: зейнетақы Налоговые игры: пенсия

PRO

ЕНПФ

8

9

PRO

ЕНПФ

Төмендетуге ойнау

Қазақстан азаматтары қатарынан жасына қарай зейнетке шық-

қан адамдардың БЖЗҚ-дан алатын табысынан салықтық шеге-

рімдерге

1

 құқығы бар. Басқаша айтқанда, төлемнің барлығына 

емес, оның бір бөлігіне ғана салық салынады. Салықтың түпкілікті 

сомасын анықтау үшін “жыл ішіндегі зейнетақы төлемдерінен” 

“белгіленген салықтық шегерімді”алу қажет.   

Жылдық төлем сомасын есептеу үшін Бірыңғай зейнетақы 

жинақтаушы қорынан міндетті зейнетақы жарналары, 

міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен құралған 

зейнетақы жинақтарынан зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру 

қағидасымен белгіленген  арнайы әдістеме қолданылады 

(Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 02 

қазандағы №1042 қаулысы, 2015 жылғы 10 желтоқсандағы 

өзгерістерімен). Осы әдістемеге сай жылдық сома тиісті қаржы 

жылына республикалық бюджет туралы заңда белгіленген ең 

аз зейнетақының отыз еселенген мөлшерінің немесе зейнетақы 

жинақтары сомасының алушының тиісті жасындағы ағымдағы 

құн коэффициентіне көбейтіндісінің  көбірегінің мөлшерінде 

есептеледі.

Егер төлемнің жылдық сомасы ең аз 30 зейнетақыны құраса, 

2016 жылы 774 720 теңгеге тең болады, өйткені биылғы ең аз 

зейнетақы мөлшері – 25 824 теңге. Төлемнің жылдық сомасы 

бойынша салықтық шегерім ағымдағы қаржы жылына Заңда 

белгіленген ең аз еңбекақының (ЕАЕ) он екі еселенген мөлшері 

болады. 2016 жылы ЕАЕ – 22 859 теңге, демек салықтық 

шегерім – 274 308 теңге (12 х 22 859).

Салық ойындары:

зейнетақы

Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сай 

кез келген табысқа, ол еңбекақы болса да, шәкіртақы болса да 

жеке табыс салығы салынады. Қазақстан Республикасының 

“Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер 

туралы” кодексінің 160-бабының 3-тармақшасына сәйкес 

зейнетақы да төлем көзіне салық салынатын табысқа жатады.

Дегенмен, жеке зейнетақы шотына аударылатын еңбекақыдан 

10% міндетті зейнетақы жарналарына салық салынбайды. 

Жеке табыс салығы зейнетақы төлемдерін алған кезде ғана 

алынады. 

1

 Салықтық шегерім – салық салынатын  табыс мөлшерін азайтатын сома

Игра на понижение

Пенсионеры по возрасту, являющиеся гражданами Казахстана, 

имеют право на налоговые вычеты

1

 из дохода, получаемого 

из ЕНПФ. Иными словами, подоходным налогом будет 

облагаться не вся выплата, а только ее часть. Чтобы определить 

окончательную сумму налога, необходимо от “пенсионных 

выплат за год” отнять “установленный налоговый вычет”. 

Для расчета суммы годовой выплаты применяется специальная 

методика, установленная Правилами осуществления пенсион-

ных выплат из пенсионных накоплений, сформированных за 

счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профес-

сиональных пенсионных взносов из единого накопительного 

пенсионного фонда, (Постановление Правительства Республики 

Казахстан от 02.10.2013 г. № 1042 с изменениями от 10.12.2015).  

Согласно данной методике, годовая сумма рассчитывается в 

размере наибольшей из следующих величин: тридцатикратного 

размера минимальной пенсии, установленного законом о респуб-

ликанском бюджете на соответствующий финансовый год, или 

произведения суммы пенсионных накоплений на коэффициент 

текущей стоимости в соответствующем возрасте получателя. 

Если годовая сумма выплат составила 30 минимальных пенсий, 

в 2016 году она будет равна 774 720 тенге, так как размер ми-

нимальной пенсии на этот год составляет 25 824 тенге. Налоговый 

вычет по годовой сумме выплат составит двенадцатикратный 

размер минимальной заработной платы (МЗП), установленный 

Законом на текущий финансовый год. В 2016 году МЗП сос-

тавляет 22 859 тенге, следовательно, налоговый вычет будет равен 

274 308 тенге (12 х 22 859).

Налоговые игры:

 

пенсия

Любой доход, будь то заработная плата или стипендия, согласно 

действующему законодательству Республики Казахстан, облага-

ется индивидуальным подоходным налогом. Пенсия, в соответст-

вии с подпунктом 3 статьи 160 Кодекса Республики Казахстан 

“О налогах и других обязательных платежах в бюджет”, также 

относится к доходу, облагаемому налогом у источника выплаты.

При этом обязательные пенсионные взносы – 10% от заработной 

платы, перечисляемые на индивидуальный пенсионный счет 

– налогом не облагаются. Индивидуальный подоходный налог 

будет взиматься лишь при получении пенсионных выплат.

1

 Налоговый вычет – это сумма, которая уменьшает размер дохода, с 

которого уплачивается налог

PRO

ЕНПФ

10

11

PRO

ЕНПФ

Қосымша 

түзету

Дополнительная 

корректировка

Некоторые категории граждан, в соответствии с подпунктом 13 

пункта 1 статьи 156 Налогового Кодекса, могут рассчитывать на 

корректировку дохода в пределах 55-кратного минимального 

размера заработной платы. Но нужно помнить, что предел 

установлен на все источники дохода суммарно за год: если 

гражданин воспользовался корректировкой при исчислении 

налогов по другим доходам, помимо пенсии, то при получении 

пенсионных выплат льготы не предоставляются.

Под льготное налогообложение попадают участники Великой 

Отечественной войны, люди, награжденные орденами и меда-

лями за самоотверженный труд и воинскую службу в эти годы, а 

также те, кто прослужил не менее полугода с 22 июня 1941 года 

по 9 мая 1945 года, даже при отсутствии наград. Льготами также 

могут воспользоваться инвалиды 1, 2 и 3 групп, дети-инвалиды, 

один из родителей, опекунов, попечителей лиц, имеющих 

категорию “ребенок-инвалид” или “инвалид с детства” до 

достижения таким лицом восемнадцатилетнего возраста, и один 

из удочерителей и усыновителей до тех пор, пока ребенку не 

исполнится 18 лет. 

Для применения корректировки дохода при налогообложении 

пенсионных выплат получателю, относящемуся к одной из выше-

перечисленных категорий лиц, необходимо предоставить в ЕНПФ 

заявление и необходимые документы. Список документов и образец 

заявления можно найти на сайте Фонда www.enpf.kz в разделе 

“Услуги” – “Пенсионные выплаты” – “Порядок налогообложения 

пенсионных выплат”.

Салық Кодексінің 156-бабының 1-тармағының 13-тармақша-

сына сәйкес кейбір санаттағы азаматтардың ең аз еңбекақының 

55 еселенген мөлшерінде табысты түзетуіне болады. Алайда 

барлық табыс көзіне шектің бір жылға жиынтық түрде 

белгіленгенін есте сақтау керек: егер азамат зейнетақыдан бас-

қа табыс бойынша салық есептеу кезінде түзетуді пайдаланған 

болса, онда зейнетақы төлемдерін алған кезде жеңілдіктер 

берілмейді.

Жеңілдікті салық Ұлы Отан соғысына қатысушыларға, осы 

жылдары ерен еңбегі және әскери қызметі үшін ордендермен 

және медальдармен марапатталған адамдарға қолданылады, 

сондай-ақ марапаттары болмаса да 1941 жылғы 22 маусымнан 

бастап 1945 жылғы 9 мамырға дейін кемінде жарты жыл қызмет 

еткен адамдарға қолданылады. Сонымен қатар жеңілдіктерді 

1, 2 және 3-топтағы мүгедектер, мүгедек балалар, “мүгедек 

бала”немесе “бала кезінен мүгедек” санатындағы тұлғалардың 

ата-анасының, қорғаншыларының, қамқоршыларының бірі 

аталған тұлға он сегіз жасқа толғанға дейін және бала асырап 

алушының біреуі бала 18 жасқа толғанға дейін пайдалана алады.

Зейнетақы төлемдеріне салық салған кезде табысты түзетуді 

қолдану үшін жоғарыда аталған тұлғалар санаттарының біріне 

жататын алушыға БЖЗҚ-ға өтініш және қажетті құжаттар 

беру керек. Құжаттар тізімін және өтініш үлгісін Қордың www.

enpf.kz  сайтындағы “Қызметтер” - “Зейнетақы төлемдері” - 

“Зейнетақы төлемдеріне салық салу тәртібі” бөлімінен көруге 

болады.

Ойыннан тыс

Вне игры

Как и в любом правиле, здесь есть свои исключения. Например, 

корректировки облагаемого дохода не применяются в отно-

шении опекунов и попечителей детей с инвалидностью, если 

они являются административными работниками организаций 

образования, медицины или социальной защиты, в силу 

трудовых отношений с такими предприятиями.

Также налоговые вычеты и корректировки при налого-

обложении пенсии не применяются при унаследовании 

пенсионных выплат и по выплатам нерезидентам Республики 

Казахстан, в том числе лицам, выехавшим на постоянное 

место жительства за пределы РК. Иными словами, вся сумма 

их пенсионных накоплений при выплате из ЕНПФ будет 

облагаться по ставке 10%.

Кез келген ережедегідей мұнда да өзіндік тыйымдар бар. 

Мысалы салық салынатын табысты түзету білім беру, медицина 

және әлеуметтік қорғау ұйымдарының әкімшілік қызметкерлері 

болса, осындай кәсіпорындармен еңбек қатынасына байла-

нысты мүгедектігі бар балалардың қорғаншыларына және 

қамқоршыларына қатысты қолданылмайды.

Сондай-ақ зейнетақыға салық салған кездегі салықтық 

шегерімдер мен түзетулер зейнетақы төлемдерін мұраға алған 

кезде және Қазақстан Республикасының резиденті емес 

тұлғаларға, оның ішінде ҚР аумағынан тысқары жерлерге 

тұрақты тұруға кеткен тұлғаларға жасалатын төлемдер бойынша 

қолданылмайды. Басқаша айтқанда, БЖЗҚ-дан төлеген кезде 

олардың зейнетақы жинақтарының барлық сомасына 10% 

мөлшерлемемен салық салынады.

Елнур Шалкибаев

Получается, что подоходным налогом будет облагаться сумма 

в размере 500 412 тенге (774 720 – 274 308). Размер же налога 

составит 50 041,2 тенге (500 412 х 10%), значит на банковский 

счет получателя будет перечислена сумма в размере 724 678,8 

тенге (774 720 – 50 041,2).

Табыс салығы 500 412 теңге (774 720 – 274 308) мөлшеріндегі 

сомаға салынатын болады. Салық мөлшері – 50 041,2 теңге (500 

412 х 10%), яғни алушының банк шотына 724 678,8 теңге (774 

720 – 50 041,2) мөлшеріндегі сома аударылатын болады.

6,5 

трлн.

СТАТИСТИКА ПО СОСТОЯНИЮ 

НА 1 ОКТЯБРЯ 2016 ГОДА:

Зейнетақы жинақтарының жалпы сомасы /

Общая сумма пенсионных накоплений

10,11 

млн.

Шарттардың жалпы саны /

Общее количество договоров

бірлік/

единиц

9,66 

млн.

Міндетті зейнетақы жарналары бойынша/

За счет обязательных пенсионных взносов

411

Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша/

По обязательным профессиональным пенсионным взносам 

39

Ерікті зейнетақы жарналары бойынша/

По добровольным пенсионным взносам

432,57 

млрд.

 

Таза инвестициялық табыс /

Чистый инвестиционный доход 

289,6 

62,2 

мың жүктеп алу /

тыс. скачиваний

6,1 

2016 ЖЫЛҒЫ 1 ҚАЗАНДАҒЫ ЖАҒДАЙ 

БОЙЫНША СТАТИСТИКА:

130,45

 млрд.

 

Жыл басынан бері зейнетақы төлемдері мен аударымдары /

С начала года пенсионные выплаты и переводы

357

Ұялы қосымша жүктеп алуының жалпы саны/

Общее количество скачиваний мобильного приложения составило 

323

Көрсетілетін қызмет іске қосылғалы бері электрондық үкімет 

порталы арқылы салымшылардың (алушылардың) жеке 

зейнетақы шоттарынан/

Через портал электронного правительства с момента запуска

услуги было выдано более 

үзінді көшірме берілген/

выписок c индивидуальных пенсионных счетов вкладчиков 

(получателей)

7,3%

2016 жылдың басынан/

С начала 2016 года

бірлік/

единиц

мың бірлік/

тыс. единиц

мың бірлік/

тыс. единиц

табыстылық/

доходность

5,6%

құнсыздану/

инфляция

мың/

тыс.

мың жүкте алу/

тыс. скачиваний

мың жүкте алу/

тыс. скачиваний

шамамен/

около

шамамен/

около

мыңнан астам/

тыс.

14,61

 млрд.

 

Оның ішінде сақтандыру ұйымдарына аударымдар /

В том числе переводы в страховые организации

668 

млрд.

Зейнетақы жинақтары жыл басынан бері өсті /

С начала года пенсионные накопления увеличились на