Дошыбеков айдын багдатович

95 
 
16,4
52,1
60
13,1
40,5
40
Абай ат. ҚазҰПУ
ҚазАСТ
ҚазМемҚызПУ
демеушілікпен айналысу, спорттық жарнама, PR, ДШжС 
қызметтерін сату;
ғылыми іс-әрекет саласында..
 
Сурет 8 - «Дене шынықтыру және спорт» мамандығы бойынша ҚазАСТ, 
ҚазҰПУ, ҚазМемҚызПУ студенттерінің арасындағы түрлі кәсіптердің 
тартымдылығы 
 
Ескер  кететін  жайт,  кестеде  берілген  ҚазСТА  және  ҚазМемҚызПУ 
студенттерінің  бойында  жоғары  қызығушылық  туындатқан  кәсіптерге  Абай 
атындағы  ҚазҰПУ  студенттері  аса  қызығушылық  таныта  қойған  жоқ.  Барлық 
пайыздық  көрсеткіштері  бойынша  олар  спорт  академиясы  мен  қыздар 
мемлекеттік  педагогикалық  университеті  студенттерінен  кейін  қалып 
отырғандығын  ескере,  жоғары  сенімділікпен  Абай  атындағы  ҚазҰПУ 
студенттерінің осы жоо оқу орнына түсуі басқа уәждермен байланысты, өйткені 
олардың    бойында  дене  шынықтыру  және  спорт  саласы  бойынша 
педагогикалық  және  басқару  қызметі  аса  қызығушылық    туындата  қоймайды 
деп есептеуге болады деген түйінге келуге тура келді.  
Көңіл    бөлерлік  нәрсе,  ҚазСТА  және  ҚазМемҚызПУстуденттері  алдыңғы 
орынға  жаттықтырушылық  немесе  дене  шынықтыру  оқытушысы  қызметін 
емес,  менеджер  мен  маркетолог  кәсібін  қоятындығы.  Бұдан  туындайтыны, 
қазіргі  уақытта  дене  шынықтыру  және  спорт  саласындағы  маркетингік 
қызметке  және  спорт  маркетологтарын  даярлауға  деген  деген  қорытынды 
жасауға болады. 
 
 

96 
 
3 ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ-САУЫҚТЫРУ ҚЫЗМЕТІ САЛАСЫНДАҒЫ 
МАРКЕТИНГ  БОЙЫНША  БОЛАШАҚ  ДЕНЕ  ШЫНЫҚТЫРУ  ЖӘНЕ 
СПОРТ 
МАМАНДАРЫН 
 
ДАЯРЛАУДЫҢ 
 
ТӘЖІРИБЕЛІК-
ЭКСПЕРИМЕНТАЛДЫ ЖҰМЫСТАРЫ 
 
3.1 
Дене 
шынықтыру-сауықтыру 
саласындағы 
маркетолог-
мамандардың    релевантты  моделі  сипаттамаларының  эксперименталды 
негіздемесі  
Диссертациялық  зерттеудің  үшінші  міндетінде  сай  заманауи  маркетолог 
мамандардың  табысты  қызметін  сипаттайтын  жеке  тұлғаның  қасиеттерін 
айқындау тұрды. 
Ғылыми-әдістемелік  әдебиеттің  теориялық  сараптамасы  мен  өзіндік 
бақылаулар  маркетологтардың  жеке  басына  және  қызметіне  қатысты  басты 
кәсіби  талаптарды  қоюға  мүмкіндік  берді,  оларға  ықпал  ететіндер:  туындаған 
маркетингтік  жағдайды  тез  аңғарып,  бағалай  білу,  бұған  ойлаудың  икемділігі, 
вариативтілігі және оңтайлылығы, жүйелі түрде болжай білу, ашық болуға және 
коммуникативтілікке  талпыныс,  ауыр  дене  жүктемелерін  көтере  білуге 
дайындық, сәтсіздіктермен байланысты стрессті жеңе білу, оқу және өз білімін 
жаңғырта  білу,  дербестіліктің  айқындалуы,  жауапты  шешім  қабылдай  білу, 
стандартсыз  шығармашылық  ойлануға  және  өз  іс-әрекеттерінің  мақсатты 
бағдарлануын реттей білуге бейімділік.  
Осы  жайттарды  негізге  ала  отырып,  жоғарыда  аталған  талаптарды 
айқындайтын тұлғалық қасиеттерді анықтауға арналған тестер мен әдістемелер 
кешені  таңдалып  алынды  және  жаттықтырушы  мен  дене  шынықтыру 
оқытушысына  қарағанда,  менеджер  мен  маркетолог  кәсібін  меңгеру  біршама 
тартымды болып көрінетін ҚазСТА студенттеріне зерттеулер жүргізілді.  
Біз  студенттердің  осы  бөлімінің  менеджер  мен  маркетолог  кәсіптерін 
таңдауы  жай  кездейсоқтық  емес,  бұл  маркетологтың  кәсіби  қызметінің 
талаптарын  қанағаттандыратын  тұлғалық  қасиеттерінің  қандай  да  бір 
деңгейімен  айқындалуы мүмкін деп болжадық.  
Қолданылған кешеннің құрамы: Р. Кэттеллдің он алты факторлы тұлғалық 
тесті,  өзіндік  даму  деңгейі  мен  кәсіби-педагогикалқ  қызмет  деңгейін 
болжайтын  Л.Н.  Бережнованың  сауалнамасы  және  қарым-қатынастылық 
деңгейін бағалауға арналған В.Ф. Ряховскидің тесті.  
Барлық  тестер  бойынша  зерттеу  барысында  37  адамнан  құралған  алдын-
ала ұйымдастырылған топта тестілеу жүргізілді. Бұл зерттеудің міндеті – спорт 
маркетологы  кәсіби  қызметінің  талаптарын  қанағаттандыратын  және  қажетті 
қасиеттерді  дамыту  бойынша  үйрету  экспериментіне  қатысу  үшін 
эксперименталды  топты  құруға  мүмкіндік  беретін  жеке  тұлғаның  қасиеттерін 
бағдарлы түрде айқындау болды. Зерттеу нәтижелері 19-кестеде берілген.  
 

97 
 
Кесте 19 ‒ Спорттық маркетолог кәсібін меңгеруді мақсат тұтқан зерттелінуші 
студенттердің Р. Кэттелл тесті бойынша көрсеткіштері   
 
Зертте
лінуші 
Р. КэттелдіңФактор 16 факторлы тесті 
A  B 
C 
E 
F 
G 
H 
I 
L 
M 
N 
O  Q
1
  Q
2
  Q
3
  Q
4
  F
1
  F
2
  F
3
  F
4
 
М-р 
8 
8 
8 
7 
5 
7 
9 
1 
3 
3 
7 
5 
7 
5 
8 
1  2,6  8,1  8,9  4,3 
В-в 
5 
4 
2 
4 
3 
5 
3 
7 
8 
9 
3 
9 
5 
7 
1 
8  10,4  3,0  0,9  6,3 
А-н  
7  10  10 
6 
6 
4 
8 
4 
5 
7 
3 
4 
4 
7 
8 
4  4,2  7,1  6,1  4,8 
С-в 
5 
1 
7 
6 
4 
4 
5 
7 
10 
7 
3 
10 
4 
4 
7 
6  7,4  5  4,1  4,8 
М-ва  7  5 
4 
3 
2 
3 
3 
6 
6 
9 
6 
7 
9 
6 
7 
5  7,2  2,3  2,5  7,0 
Ы-в 
10  1 
6 
2 
3 
6 
5 
10 
2 
3 
5 
10 
1 
5 
5 
6  6,4  4,2  0,3  0,1 
О-н  
7 
2 
4 
5 
4 
3 
5 
6 
6 
6 
6 
8 
5 
5 
6 
5  7,0  4,9  3,9  4,9 
С-ва 
7 
1 
7 
6 
7 
4 
6 
5 
8 
4 
6 
6 
7 
3 
6 
4  6,2  7,3  6,3  4,1 
Т-к 
5 
4 
6 
8 
5 
3 
8 
9 
8 
6 
8 
8 
5 
6 
7 
7  7,0  7,1  4,5  6,7 
Д-ва 
9 
5 
5 
6 
5 
6 
4 
6 
7 
3 
6 
8 
4 
5 
7 
5  7,0  5,5  4,3  3,2 
С-й  
8 
4 
2 
4 
3 
5 
3 
8 
9 
9 
3 
9 
5 
7 
1 
5  10,2  3,0  0,8  6,3 
Сл-ва  6  5 
6 
6 
5 
5 
8 
3 
4 
2 
5 
6 
2 
6 
8 
4  4,8  6,7  7,5  3,2 
Ә-й 
5 
1 
5 
7 
5 
4 
6 
4 
7 
6 
4 
8 
7 
6 
4 
6  7,6  5,8  6,3  7,3 
П-к  
7 
6 
10 
7 
5 
4 
9 
3 
5 
6 
3 
6 
7 
5 
10  1  2,4  7,9  6,9  5,3 
Қ-қ 
5 
2 
8 
10 
8 
5 
9 
7 
8 
10 
4 
3 
4 
5 
6 
4  5,4  9,6  5,5  7,5 
С-с 
9 
4 
9 
6 
7 
5 
9 
3 
3 
7 
7 
6 
6 
2 
8 
3  3,4  9,4  6,7  3,2 
Т-ва   3  8 
1 
4 
3 
6 
2 
10 
6 
6 
6 
7 
8 
9 
8  10  9,8  1,1  2,1  9,1 
Ан-н  3  3 
3 
7 
6 
4 
5 
6 
4 
3 
5 
8 
7 
8 
8 
7  7,2  4,9  6,5  8,2 
Ж-н   5  1 
3 
7 
2 
4 
6 
8 
9 
6 
8 
7 
8 
9 
6 
7  8,4  4,0  3,7  9,3 
А-ва 
6 
2 
9 
5 
4 
3 
6 
7 
6 
7 
6 
7 
6 
6 
7 
4  5,2  5,0  4,5  5,3 
Т-н 
5 
4 
8 
6 
4 
4 
3 
7 
7 
4 
7 
6 
6 
5 
10  4  5,6  3,8  5,7  4,9 
Ж-с  
7 
4 
4 
6 
7 
6 
5 
7 
7 
7 
4 
9 
10 
5 
7 
6  7,4  6,4  3,5  7,6 
Б-н  
6 
4 
5 
7 
3 
5 
7 
6 
5 
5 
5 
6 
7 
6 
6 
6  6,6  5,7  4,7  6,7 
Р-ва   10  5 
4 
6 
6 
6 
5 
7 
5 
7 
2 
9 
6 
2 
7 
5  6,6  7,2  1,7  3,9 
Тө-н  7  2 
5 
5 
5 
3 
4 
4 
6 
7 
3 
8 
6 
5 
7 
6  7,2  4,8  4,7  5,4 
М-и   5  2 
5 
7 
8 
6 
7 
10 
9 
2 
3 
6 
7 
6 
7 
6  7,2  7,5  3,9  6,1 
Б-в  
6 
1 
6 
5 
5 
3 
5 
7 
6 
5 
7 
7 
7 
3 
7 
6  6,8  5,5  4,7  4,5 
О-в  
7 
4 
5 
4 
3 
4 
5 
5 
5 
3 
6 
8 
4 
5 
7 
5  6,4  4,2  4,9  3,0 
Төл-н   10  5 
6 
4 
3 
6 
6 
7 
5 
8 
2 
10 
4 
6 
7 
4  5,6  5,1  0,9  3,8 
Д-н 
7 
7 
6 
5 
3 
4 
5 
6 
7 
5 
6 
8 
4 
5 
7 
5  6,6  4,5  4,3  3,8 
Н-в  
9 
2 
7 
6 
7 
5 
8 
6 
7 
2 
5 
8 
8 
7 
7 
5  5,8  7,9  5,1  4,9 
Б-т 
7 
1 
7 
4 
3 
5 
7 
7 
4 
3 
6 
7 
7 
5 
7 
5  5,4  5,2  4,1  3,8 
К-к  
7 
1 
6 
6 
3 
3 
8 
6 
5 
7 
5 
3 
7 
5 
6 
4  5,4  6,3  3,1  6,0 
А-в 
5 
8 
6 
6 
5 
5 
6 
3 
5 
6 
6 
6 
6 
5 
10  1  3,8  5,7  7,3  5,9 
Б-н  
9 
1 
6 
7 
7 
6 
9 
3 
7 
3 
5 
4 
8 
7 
7 
6  6,2  8,7  6,7  5,8 
Т-й  
1 
1 
1 
5 
1 
3 
1 
1 
1 
2 
2 
5 
2 
1 
1 
1  6,8  1,3  8,1  3,3 
М-в 
6 
4 
6 
9 
6 
5 
8 
5 
8 
6 
4 
6 
7 
5 
7 
5  6,2  8,2  6,1  7,2 
 
6,5  3,6  5,6  5,8  4,6  4,6  5,9  5,9  6,0  5,4  4,9  7,0  5,9  5,4  6,6  5  6,4  5,67 4,64 5,34 
Σ  2,0  2,4  2,3  1,6  1,8  1,1  2,1  2,3  2,0  2,2  1,7  1,8  2  1,72 2,07  2  1,77 2,08 2,12  1,9 
V 
30,
7  66,6 41,1 27,5 39,1 23,9 35,5 38,9 33,3 40,7 34,6 25,7 33,8 31,8 31,3  40  27,6 36,6 45,6 35,5 
 
19-кестесінің  мәліметтерін  қарастыра  отырып,  орта  топта  басқаларына 
қарағанда  біршама  жоғары  айқындалған  қасиеттерді  көруге  болады,  олар: