36
20-сурет. Басқару элементінің формасы
Формалардағы ақпаратты жасау үшін диалог редакторының келесі
типтегі элементтері қолданылады:
• мәтін;
• шығару өрісі;
• көп жолдың бөлігі(кесте);
• тізбек;
• тізім;
• кестенің мәні;
• тізбегі бар өріс;
• флажок;
• батырма;
• сурет;
• шекара.
Мәтін. Диалогтың экранында мәтінді шығаруға көмектеседі.Мәтіндік өріс
статистикалық немесе ақпараттық болуы мүмкін. Статистикалық мәтіннің
өрісінің мазмұны ақпаратты диалогқа енгізгенде өзгермейді. Ақпараттық
мәтіндік өрісте әртүрлі ақпарат шығарылуы мүмкін және оның мазмұны
диалогпен жұмыс жасағанда өзгертілуі мүмкін.
Шығару өрісі. Шығару өрісі ақпаратты енгізгеннен кейін ол сақталып,
өңделуі үшін қолданылады.
37
Көп жолдың бөлігі(кесте). Көп жолдың бөлігі(кесте)— ақпаратты кестеге
енгізілуін ұйымдастыратын арнайы диалогтың элементі.
Тізбек. Кестемен байланысты арнайы элемент, көп сатылы тізбек
құрылымы
ретінде
ұсынылады.
Мысалы:
Тауарлардың
көпсатылы
анықтамалықтары.
Тізім. Тізім элементі қолданушыға тізімдердің мәнің көрсету үшін және
олардың біреуінің мәнің таңдап алуға арналған.
Кестенің мәні. Бұл элемент кестенің мәнің ұсыну үшін қолданады.
Тізбегі бар өріс. Бұл элементтің атқаратын қызметі тізім элементімен
бірдей болып келеді. Айырмашылығы бұның таңдау батырмасы бар.
Флажок. Бұл элемент қолданушыға қосу/сөндірудің мүмкіншілігін
қамтамасыз етеді.
Батырма. Бұл элемент стандартты батырманы жасауға көмектеседі.
Батырма қандай да бір процедураны орындауға мүмкіндік туғызады.
Сурет. Сурет элементі диалогтың терезесінде суреттің орналасуын
қамтамасыз етеді. Бұл элемент ешқандайда функционалдық жүктемені
меңгермеген, тек қана рәсімдеу үшін қолданылады.
«Шекара» элементі басқа элементтерді қоршаған шекара салады. Ол
арқыл терезенің атың жасауға мүмкіндік беріледі.
Бақылау сұрақтары:
1. Анықтамалықтардың жалпы түсінігі
2. Анықтамалықтардың түрлері
3. Анықтамалықтардың қасиеті
4. Анықтамалықтардың элементтері
5. Құжат түсінігі
6. Құжаттың модулі
7. Нумератор дегеніміз не?
8. 1С:Кәсіпорын жүйесінің берілген элементтерінің формасын
жасау үшін не қолданылады?
9. Қандай бір ақпаратты жасау үшін және қарау үшін арнайы
жасалған экранның формасы?
10.
Формалардағы ақпаратты жасау үшін диалог редакторының
элементтері?
38
Тақырып 5. 1С: жүйесіндегі программалау тілі
Мақсаты:
1С:Кәсіпорын
жүйесінің
құрамдас
тілімен
және
бағдарламалық модулдермен танысу.
Жоспары:
5.1 Бағдарламалық модульдер және оның орындалуы
5.2 Бағдарламалық модульдердің түрлері
5.3 Бағдарламалық модуль форматы
5.1 Бағдарламалық модульдер және оның орындалуы
1С:Кәсіпорын жүйесінің құрамдас тілі қолданбалы есепті басқару
алгоритмін сипаттауға (конфигурацияны құрастыру кезінде) арналады.
Құрамдас тіл бағдарламалаудың пәндік бағытталған тілі болып табылады.
Тілдің барлық операторларының бір алғашқы мәтінде қолдануға болатын
орысша және ағылшынша жазылулары бар.
Өзінің сондай қарапайымдылығымен тілдің объектілі-бағытталған
мүмкіндіктері бар. Мысалы, арнайы мәліметтер типінің (анықтамалықтарға,
құжаттарға және т.б.) қасиеттері мен әдістеріне қатынау ережесі басқа
объектілі-бағытталған бағдарламалау тілдерінде қолданылатын объектілердің
әдістері мен қасиеттеріне ұқсас. Бірақ арнайы мәліметтер типтері тілдің өо
құралдары арқылы анықтала алмайды. Олар конфигуратордың визуалды
режимінде беріледі.
Модуль
деп
1С
Кәсіпорын
жүйесінде
кірістірімен
тілдегі
бағдарламаларды айтамыз. Модульдер метаберілгендердің құрылымының
объектілері көрсеткен жерге орналасады және орындалуы үшін 1С Кәсіпорын
жұм-ды алдын ала шақырады.
21-сурет. Глобалдік модуль үлгісі
39
Глобалдік модуль деп 1С Кәсіпорынның қосқан жағдайда автоматты
түрде орындалатын модульді айтамыз. Глобалдік модульде проц-лар және
функциялар қолданылады. Пр-дың функциялары глобалдік модульдің
глобалдік контекстің глобалдік құрамдық бөлігі болып саналады. Глобалдік
модуль конфигурациясының бөлігі бола отыра конфигурацияның құрамына
сақталады.
Кестелер жалпы кестелердің механизмі баспа беттерінің формасының
шаблонын жасауға мүмкіндік береді. Ағымдағы конфигурацияның кез-келген
модулімен қол жетім болып табылады.
Мысалы, жалпы кестелерді қолдану. Глобалдік модуль арқылы
құжаттардың кестелерін қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Бағдарламалық модуль дегеніміз не?
1С:Кәсіпорын жүйесінің конфигурациясында бағдарламалық модульдері
өз бетінше бағдарлама болып табылмайды, себебі, олар бүкіл конфигурацияның
тек бір бөлігі болып табылады. Бағдарламалық модуль – бұл қажетті
алгоритмдері бар процедуралар мен функциялар мәтіндері орналасқан құрамдас
тілдегі мәтін, ол анық бір уақыт мезетінде жүйенің жұмыс істеу кезінде
жүйемен шақырылады. Сондықтан бағдарламалық модульде өзін сипаттаудың
формальді шекарасы болмайды: «Модульдің басы»-«Модульдің соңы» тәрізді.
Нақты бағдарламылқ модульдің орналасуы функционирлеу спецификалық
алгоритмдерін сипаттауды талап ететін конфигурация нүктелерінде
конфигуратормен беріледі. Бұл алгоритмдерді жүйенің өзімен алдын ала
қарастырылған жағдайларды шақырылатын процедуралар немесе функциялар
түрінде жөндеге дұрыс (мысалы, диалогтік терезеде пернені басқан кезде).
Әрбір жеке бағдарламалық модульді жүйе бір бүтін тәрізді қабылдайды,
сондықтан бағдарламалық модульдің барлық процедуралары мен функциялары
біріңғай контекстіде орындалады.
Бағдарламалық модульді орындау контексті.
Әрбір бағдарламалық модель конфигурацияның басқа бөліктерімен
байланысқан. Бұл байланыс модульді орындау контекстісімен шақырылады.
Контекстінің екі түрін ажыратқан жөн:
- Тапсырманың ауқымды контекстісі;
- Нақты модульді орындаудың жергілікті контексті;
Ауқымды контекст құрылады:
- ауқымды контексттің қасиеттері мен әдістерінің мәндерінен;
- құрамдас тілдің функцияларынан және тілдік құрылымдардан;
Ауқымды контекст барлық бағдарламалық модульдерге көрінеді және
конфигурацияның жалпы тілдік ортасын анықтайды.
Жергілікті контекст
Модульдің жергілікті контексті бағдарламалық модуль қолданылған
тапсырмалар конфигурациясының сол нақты орнымен құрылады. Жергілікті
контекст нақты бір бағдарламалық модульге ғана көрінеді және модуль үшін
қажеттелуі объектілерді, олардың қасиеттері мен әдістерін анықтайды.
