Бүркіт ағА-80 жаста орта мектепте окылатын 20-дан аса пәннің ішіндегі ең ма

Окушылардын  геометрияга  деген 
кызыгушылыгын  арттыру
Г.ІЗҒАРАЕВА,
Кенбаи  орта  мектебінің  мүгалімі
Қайсыбір  мүғалім  болсын,  сыны пты н  са- 
б а к к а   к ы зы ғу ш ы л ы ғы н   о я ту   үш ін  тү р л і 
әдістерге  жүгінеді.  С абакты   кы зы кты   ж әне 
үтымды  өткізу  үшін  үйымдастыру  кезенінен 
бастап  окушылардын  көңіл  күйін,  назарын  са- 
б а қ к а   ауд ару  к аж ет.  8  -  сы н ы п та   ө т к е н  
"Үшбүрыштың  ауданын  табуға  есептер  шыға- 
ру"  атты  сабағымды  ұсынып  отырмын.
Сабактын тақырыбы: 
Үшбүрыштын ауданын 
табуға  есептер  шығару
Сабактын  максаты:
а)Білімділік:
  Окушылардын.  үшбүрыш тын 
ауданы  тақырыбынан  алған  білімдерін  терен- 
дету,  жүйелеу.
ә)Дамытушылык: 
Окушылардын  логикалык 
ойлау  кабілеттерін,  білім,  білік  дағдыларын  да- 
мыта  отырып,  интеллектуалдығын  қалыптас- 
тыру,  геометрияға  деген  қызығушылығын  арт­
тыру.
б)Тәрбиелік:
  Окушыларды  өзін  -  өзі  баск- 
аруға,  ұйымшылдыкка,  ұкыптылыққа, дәлдікке, 
оз  мүмкіндігіне  сенуге,  үлкен  жетістікке  үмты- 
луға  тәрбиелеу.
Сабақтьщ  түрі: 
сайыс  сабак
Сабактын  әдісі: 
танымдык  ойын,  тест,  топ- 
пен  жумыс,  ж еке  окушымен  жумыс,  сұрак  - 
жауап.
Сабактын  көрнекілігі: 
интерактивті  такта, 
қүнды  қағаз,  сызғыш.  П әнаралы к  байланыс: 
казак тілі,  тарих,  химия,  география,  күнделікті 
өмірмен  байланыстыру.
Сабактың  жүрісі:
1.Үйымдастыру
2.Тендер  жариялау
3."Алғашкы  кадам"  (үй  тапсырмасын  тек­
серу)
4."Лездік  тапсырма"  (сүрак  -  жауап)
5."Біліктілік"  сайысы  (эр  топка  тапсырма- 
лар  беру)
6."Алғырлық  кілті”  (оқулыкпен  жұмыс)
7 ." С е р гіт у   с ә т і"  (т о п т а р ғ а   с ө з ж ү м б а к , 
жүмбактар,  мақалдар  беру)
8."Ш ешуші  сәт"  (сем атикалы к  карта  меь 
сәйкестендіру  тестін  беру,  тест  тапсырмасы)
9.Үйге  тапсырма
10.Қорытындылау,  мадақтау,  бағалау 
Тындаңыздар!  Тындаңыздар!  Республика-
лык  "Күрылыс  жол"  министрлігі  Сағыз  -  Ми- 
ялы  тас  жолын  салуға  тендер  жариялайды!!!
Осы  тен дерге  үш  топ  каты суға  ұсы ны с 
б іл д ір д і.  О л ар :  "Т ік б ү р ы ш т ы   ү ш б ү р ы ш ", 
" Т е н б ү й ір л і 
ү ш б ұ р ы ш ", 
" Т е н қ а б ы р ға л ы  
үшбұрыш"  топтары.
I  бөлім  "Алғашқы  кадам" 
(Үй  тапсырмасын 
орындап  келген  эр  топ  мүшесіне  10  үпайдан 
беру).
II  бөлім.  "Лездік  тапсырма" 
(Сүрак  -  жау­
ап,  әр  сүрак  10  ұпай).
1.Үшбүрыштын  кандай  түрлерін  білесіздер?
2.Үшбүрыштын  периметрі  дегеніміз  не?
3.Үшбұрыштың  орта  сызығы  дегеніміз  не?
4.Үшбүрыштың  тамаша  нүктелерін  атаңыз?
З.Үшбұрыштың  ауданы  дегеніміз  не?
III  бөлім.  "Біліктілік"  сайысы 
(Әр 
топқа 
жеке  -жеке  тапсырмалар  беру  50  үпай)
"Тікбұрышты  үшбұрыш"  тобына  кесте  тол- 
тыру
Тікбүрышты  үшбұрыштың  с  -  гипотенуза- 
сы,  һ  -  тік  бұры ш ы ны н  гөбесіне  түсірілген 
биіктігі  берілген.  S  -  ауданын  табындар.
Р/с
һ
с
S
1
10  м
5 м
?
2
0.24  см
?
1,44  см2
3
?
169  мм
253,5 ммг
4
1,2  м
6,3  м
?
5
7,8  м
?
23,4  м2
"Тенбүйірлі  үшбүрыш"  тобына  "Топтастыру 
стратегиясы"
Тең бүйі
Тік бүрышты 
үшбұрыш
рлі үшбүрыш
Тең қабырғалы үшбұрыш
Сүйір бұрышты 
үшбүрыш
Доғал бүрышты 
Әртүрлі қабырғалы
үшбүрыш 
үшбұрыш
"Тенкабырғалы  үшбүрыш"  тобына  Венн  ди- 
аграммасы
Ген қабырғалы 
Тен бүйірлі  үшбүрыш 
үш бүры ш ,
------------ Оріақ
3  кабырғасы  бар 
3 бұрышы бар 
Барлык  кабырға- 
лары тең
Барлык  бұрышта- 
ры тең 
Р= а+ Ь + с
S = ^ -
3  кабырғасы бар 
3 бүрьпиы бар
Р —а+Ь+с
3  кабырғасы бар 
3 бұрышы бар 
Бүйір  кабырғала- 
ры тең
Табанындағы 
бүрыштары тең 
Р =а+ Ь + с
52

IV  бөлім,  "Алғырлық  кілті” 
(окулы кпен 
жұмыс,  әр  түрлі  үпайлы  есепті  топ  өздері  таң- 
дайды)
№   234  есеп  30  үпайлық  есеп
Бер:  1)АВС-үшбүрыш  2)  ABC  -  үшбүрыш 
S=36  м2 
S=36  м2
а= 12 м 
һ= 4 м
T/к:  һ -  ? 
T/к :  a -  ?
№   241  есеп  40  үпайлық  есеп
1)  Бер:  ABC  -  тікбүрышты  үшбұрыш 
<3=1,6  м,  е=4,5  м
T/к :  S=?
2)Бер:  ABC  -  тікбұрышты  үшбұрыш 
а=5 
c m
, 
ff=7,6  см
Т/к:  S=?
V  болім.  "Сергіту  сәті" 
(Әр  топқа  тест, 
созжұмбақ,  мақал  баріледі.  Әр  дүрыс  жауап 
10  ұпай)
Y
т
і
р
ш
Ұ
ң
ғ
Ы  !
м
а
б
a
т
ы
Й
¥
с
а
қ
*
ш
о
қ  ! 
ы  1
1
 
Р
е
а
г
е
н
т
ы
н
т
ы
м
a
қ
ш
ы
ң
ғ
ы
с
*
x   1  a  ! 
н  !
"Тікбүрышты  үшбұрыш"  тобына  "Үшбұр- 
ыш"  сөзжүмбағын  шешу
І.О нды қ  бөлш ектін   арасы на  койы латы н 
танба.
2.Мұхиттың  ең  терең  жері  калай  аталады?
3.Алтын  орданың  негізін  қалаған  хан?
4.Сарыарқанын  екінші  атауы
5.Реакцияға  түсетін  зат  қалай  аталады?
6.Ырыс  алды
7.Монгол  империясы ны ң  негізін  калаған 
кім?
'Тең  бүйірлі  үшбүрыш"  тобына 
математи­
калык  жүмбақтар  шешу
1.Бірдей  санды  бірнеше  рет,
Көбейтуден  түрады
Егер  оны  ықшамдасан,
Қандай атау  болады. 
(Дәреже)
2.Егіз  туған  қос  жүйрек 
Жарыса  шауып  терлейді,
Бірін  -  бірі  кормейді 
Дамьшсыз  канша  шапса  да,
Бір  мәреге  келмейді. 
{Параллель  тузу)
3.Күшіне  мінген  бір  мықты,
Жығып  салды  сегізді. 
(Шексіздік)
"Теңкабырғалы  үшбүрыш"  тобы на  мақал  - 
м әтел   жалгасын  табу
1.Білекті  бірді  жығады 
Білімді  мынды  жығады
2.Айдағаным  бес  ешкі 
Ысқырығы  жер  жарады
З.Бір  тал  кессең 
Он  тал  ек
VI 
болім.  "Шешуші  сәт" 
(Тест,  сематика- 
л ы қ   карта  мен  сәй к естен д ір у   тестін  беру, 
Дұрыс  жауап  10  ұпай)
Тест  тапсырмалары:
1.Үшбүрыштын  бір  қабырғасы  24  см,  отан 
түсірілген  биіктік  11  см.  Үшбүрыштың  ауда­
нын  тап.
а) 13,2  см2;  в)528 дм;  с) 132  см2;  д)528 см2.
2.Үшбұрыштын  ауданы  64  м2,  қабырғасы  16 
м  болса,  үшбұрышка  түсірілген  биіктікті  тап
а)  0,8  м;  в)0,08  м;  с)8  м; д)8  см.
3.Үшбүрыштың  ауданы  1,21  дм2,  биіктігі  2,2 
дм  болса,  қабырғасын  табындар?
а) 1,1  дм;  в)1,1  см;  с) 11  дм;  д) 0,11  дм.
4.Тікбұрышты  үшбүрыштын  катеттері:  а=6 
м,  в=8  м  болса,  Үшбұрыштын  ауданын  тап.
а)  2,4 м2 ;  в)  24 м2 ;  с)  24 м; д)  2,4  м.
5.Тікбұрышты  үшбұрыштың  гипотенузасы
8  м,  тікбұрышьзна  түсірілген  биіктігі  4  м  бол­
са,  тікбұрышты  үшбұрыштын  ауданын  тап.
а)  1,6 
м 2; 
в)1бм 2;  с) 16м2;  д) 0,16 м.
2.Семантикалык  карта
р/с
S
һ
Жауаптэр
з=6м
і?=8 м
з=9м
з=5 м
г=33 м
1
12 м2
4и
+
2
40 м;
16
+
3
66  м2
4м
+
4
54
12 м
+
5
48  м2
12 м
+
З.Сәйкестендіру  тесті
Берілген  үшбүрыштын  ауданнын  квадрат 
метр  аркылы  көрсет:
155 дм2 
0,0155  м2
155  см2 
0,155  м2
155000  мм2 
1,55  м2
Топтардын  ұпай  сандарын  есептеп  женіске 
жеткен  командаға  сертификат  беру.
Үйге тапсырма:  №   245  (3,  4)
Коеымша:  2010  жылғы  "Талапкер  -  2010" 
тест  кітабындағы  9  -  нұсканын  18  есебі.
Есеп:Үшбұрыштын  кабырғалары  10 см  жөне
12  см,  ал  олардың  арасындағы  бүрышы  45°. 
Ауданын  табыныз.
Қорытындылау, 
Окушыларды  бағалау.
Атырау облысы, 
Кызылқога ауданы.
53