59
dx
4
dt
= z.
x
1
= ∆ω; x
2
= y; x
3
= U
pr
; x
4
= U
pc
. (3.12)
мұндағы
∆ω − қозғалтқыштың айналу жиілігі;
∆Uпр − жиілікті түрлендіргіштің шығысындағы кернеу;
∆Uжұ − жылдамдық реттегіштің шығысындағы кернеу;
u- басқару;
z- ауыспалы көмекші.
22 сурет – Моделдің құрылымдық сұлбасы
23 сурет- Жылдамдық және моменттің өтпелі процесінің осциллограммасы
60
4 Өмір тіршілігінің қауіпсіздігі негіздері
4.1 Жұмыс шарттарының анализі
Қарастырылып отырған дипломдық жобада біз жолаушылық лифтісінің
автоматтандырылған электр жетегін қарастыратын боламыз. Жолаушылық
және жүк тасымалдау лифтілерінің конструкциялық варианттарының сан
алуан түрлеріне қарамастан, олардың ең басты құрылғысы болып саналатын
ол электр жетек. Берілген жобада жолаушылық лифтсінің жиілікті реттелетін
автоматтандырылған электрлік жетек қарастырылады, бұған себеб көтергіш
құрылғыларда жиілікті реттегіш электрлік жетектерінде ЖТ-АҚ сұлбасы
арқылы қолдану лифт кабинасының қозғалысы кезіндегі қозғалыс
жайлылығын арттырады, оның жұмыс тыныштығын және тура тоқтауын
мүмкіндігін жоғарылатады, механикалық құрылғының ұзақ жұмыс жасау
сенімділігін арттырады, оған қоса 40-60% ға электр энергиясына кететін
шығынды төмендетеді. Және де, кинематикалық тізбек элементтерінің
айтарлықтай
динамикалық
жүктемелердің
төмендеуіне
байланысты
құрылғының капиталды жөндеуіне кететін эксплуатациялық шығындар
төмендейді.
Лифт және лифттік құрылғыны монтаждау және қызмет көрсетуді
орындайтын топ үш адамнан тұрады: екі инженерден және бригада
жетекшісінен.
Жолаушылық және жүк тасымалдау лифтілерінің конструкциялық
варианттарының сан алуан түрлеріне қарамастан, олардың ең басты
құрылғылары болып саналады: кабина, көтергіш шығыр, канаттар, кері
салмақ, қозғалтқыш, электте механикалық тежегіш құрылғысы және басқару
аппараттары. Лифтінің барлық құрылғылары шахтада, төменде және
жоғарыдағы бөлмелерде орналасқан.
Лифтілік құрылымның машиналық бөлмесінде орналасқан: шығыр, ол
қозғалтқыштан лифт кабинасына күштік әрекет береді. Электрлік
қоректендіру лифтілік құрылғының электрлік бөлігіне еңгізу құрылғысы
арқылы беріледі. Машиналық бөлменің астында блокты бөлме деп аталатын
жарты қабат орналасқан. Блокты бөлме барлық лифттерде қарастырылмаған,
дегенмен заманауи жоғары жылдамдықты және үлкен биіктікке көтеретін
лифттерде блокты бөлме қарастырылған, ол жерде блоктар орналастырылады
(отводты шкиф), және де кейбір орындауларда жылдамдықты реттегіш
қарастырылған. Лифтінің жұмыс істеу үрдісінде кабина шахтаның ішінде
қозғалады. Шахтада келесідей лифтілік құрылғылар орналастырылған:
кранштейндер, оларға лифт бағыттауыштары бекітіледі. Бағыттауыштар лифт
кабинасының бекітіліп қозғалуына мүмкіндік береді. Кабинаның салмағымен
қоса пайдалы жүктің бөліктерін теңестіру мақсатында кері салмақ
қолданылады. Лифтінің кабинасы жолаушыларды және жүктерді ғимараттың
бір деңгейінен екінші деңгейіне орын ауыстыру үшін қажет. Лифтінің ең
жауапты торап түйініне арқанды (канат) жатқызуға болады. Лифтінің
орындалу мақсатына байланысты кабина және кері салмақты ілетін
61
арқандарды (бірден бастап тоғызға дейін) орнатады. Жылдамдықты тежегіш
арқаны қарастырылған, жылдамдықты реттегіш іске қосылған кезде кабинаны
қысқыш ұстағыштар ұстап қалады. Электрлік блоктау арқылы канаттардың
тартылуын процесі қадағаланады.
Лифтіні және арқанды жолдарды монтаждауға жасы 18 ге толған
жұмысшалар өткізіледі, міндетті түрде дәрігерлік анықтаманы өтуі керек,
ГОСТ 12.0.004-79 бойынша оқытылуы және нұсқамалық нұсқаухаты жұмыс
тәсіліне сай болуы. Жұмысқа алынған жұмысшы міндетті түрде
кіріспе нұсқамалықтан өтеді, ал егерде жұмыс жүретін орынға барғанда
жұмыс орындағы кіріспе нұсқамасынан өтеді.
Лифтіде монтаж жасау жұмысы барасында құрылыс аланында екі
монтаж жасайтын жұмысшыдан аз болмауы керек.
Барлық жұмысшылар және осыған қатысты адамдар қорғаныс каскасын
киуі керек.
Монтаж жұмыстары басталмастан бұрын бригада басшысы ең алдымен
ағаш баспаларды тексеріп алуы керек, қоршауларды, жұмысшылардағы
қорғаныс құралдарының болуы, құрал саймандардың кідіріссіз жасауы,
ескерту плакаттарының және кестелердің болуы, дыбыстық, жарықтық және
радио телефонды байланыстың дұрыс жұмыс жасауын карап алуы керек.
Істеп тұрған кәсіп орынның ауласындағы монтаждық жұмыстары
кезінде, монтаждық жұмыстардың басшысы кәсіп орынның әкімшілігімен
және бас мердігермен бірге жұмыстың қауіпсіз болатындай іс- шара
ұйымдастыруы керек, ол 3 СНиП РК 1.03-05-2001. де көрсетілген талаптарына
сай болатындай акт- рұқсаттамасы толтырылады.
Егер жұмыс кезінде үлкен қауіп- қатер болса, монтаждық жұмыстың
басшысы рұқсаттама- өкімхатын толтырып және бригадага таратып береді.
Жоғары қауіп- қатерлі жұмыс кезіндегі берілетін рұқсаттама- өкімхатының
формасы 4 к СНиП РК 1.03-05-2001 қосымшасында келтірілген. Монтажды
ұйымның бас инженері рұқсаттама- өкімхат берілетін жұмыстар тізімін өзі
бекітеді.
4.2 Электр қорғанысы бойынша қорғаныс құралдары. Қорғаныс
жерге тұйықтауды есептеу
Бұйымның металлды ток жүретін бөліктерінде кернеу көзі пайда болған
кезінде, электрлік токпен зақымданудан қорғайтын ол қорғаныс жерге
тұйықтауы. Ол ең қарапайым және де тиім қорғаныс болып саналады.
Қорғаныс жерге тұйықтау деп алдын ала әдейі жермен электрлік
байланыс жасалған немесе ток көзі жүрмейтін баламалы электрлік
қондырғының металды бөліктері, корпуска қысқа тұйықталу болған кезде
олардан кернеу көзі өтеді.
Электр құрылғыны жерге тұйықтау үшін болаттан жасалған жасанды
жерлегіштер қолданылады.
