Алматы экономика және статистика академиясы

57 
 
FormBorder
Style 
Форманың  жақтауларының  түрін  анықтау, 
оның нұсқалары:  

 
None  –  форма  жақтаулары  мен 
тақырыбы жоқ; 

 
FixedSingle  –  жақтаулар  жіңішке 
және оны қолданушы ӛзгерте алмайды; 

 
Fixed3D – жақтаулар үш ӛлшемді 
түрде  және  оны  қолданушы  ӛзгерте 
алмайды; 

 
FixedDialog – қосымша белгішесі 
жоқ  (иконкасыз)  және  оны  қолданушы 
ӛзгерте алмайды; 

 
Sizable  –  қарапайым  жақтаулар: 
оны қолданушы ӛзгерте алады; 

 
FixedToolWindow 
– 
тұрақты 
жақтаулар, 
тек 
форманы 
жабу 
батырмасы  бар.  Мұндай  түр  аспаптар 
тақтасында болады; 

 
SizableToolWindow  –  қолданушы 
ӛзгерте алатын жақтаулар, тек форманы 
жабу батырмасы бар. 
 
Sizable 
Icon 
Форма  тақырыбы  жолында  белгіше  (иконка) 
бар, .ico форматтары сүйемелденеді. 
 
MaximizeB
ox 
Форманың  жоғарғы  оң  жақ  бұрышындағы 
"Развернуть" стандартты батырмасының екпін-
ділігі анықталады 
True 
MaximumSi
ze 
Форманың  максималды  ені  мен  биіктігі  пик-
селмен  беріледі.  Формадағы  "Развернуть"  бат-
ырмасын шерткенде осы мӛлшер орнатылады. 
0;0 (Во весь экран) 
MinimizeB
ox 
Форманың  жоғарғы  оң  жақ  бұрышындағы  " 
Свернуть"  стандартты  батырмасының  екпін-
ділігі анықталады. 
True 
MinimumSi
ze 
Форманың минималды ені мен биіктігі пиксел-
мен беріледі. Форманың бұл кӛлемі оның жақ-
тауларын жылжытып ӛзгерту кезінде орнаты-
лады (егер FormBorderStyle қасиеті алдын ала 
Sizable болса) 
0;0 
Size 
Форманың ені мен биіктігі 
300; 300 
StartPositio
n 
Программа жұмысы кезінде форманың орнала-
суын анықтау. Оның мүмкін мәндері: 

 
Manual  –  форма  экранның  сол 
жақ жоғарғы бұрышында тұрады; 

 
CenterScreen  –экран  ортасында 
тұрады; 

 
WindowsDefaultLocation 
–
форманың  келісім бойынша орналасуы. 
Егер  қолданушы  форманың  мӛлшері 
мен орналасуын ӛзгертсе, келесі жұмыс 
кезінде 
осы 
соңғы 
параметрлер 
WindowsDefaultLo
cation 

58 
 
сақталады; 

 
WindowsDefaultBounds 
–форма 
шекараларының 
мӛлшері 
тұрақты 
болады; 

 
CenterParent  –  аталық  форманың 
ортасында орналасады. 
Text 
Форма  тақырыбы.  Мұның  Name  қасиетінен 
айырмасы  бұл  программа  кодында  қолданыл-
май, формада кӛрініп тұрады 
Form1,  Form  2  , 
т.с.с. 
WindowStat
e 
Форманы іске қосқанда, оның орнын анықтау. 
Мүмкін мәндері:  

 
Normal  –  форма  Size  қасиетінде 
кӛрсетілген кӛлемде болады; 

 
Minimized  –  формаMinimumSize 
қасиетінде  кӛрсетілген  ең  кіші  кӛлемде 
болады; 

 
Maximized  –  форма  экранды 
толық алып тұрады. 
Normal 
 
Қасиеттер  терезесінің  Оқиғалар  -  События
  батырмасы  Қасиеттер  терезесін 
әртүрлі оқиғалар ӛңдеуішін (мысалы, тышқан, пернетақта) басқару режиміне ауыстырады, 
оған қоса компоненттің барлық оқиғалар тізімін береді. Оқиға мәні аймағында тышқанды 
екі шерту программа кодын шығарып, ол үшін ӛңдеуішті іске қосады. 
 
Элементтер тақтасы – Панель элементов 
Элементтер  тақтасы  –  Панель  элементов  терезесі  (Вид  –>Панель 
элементовкомандасы немесе Ctrl+Alt+X пернелерін басу) формада орналасатын Windows-
форма компоненттерін кӛрсетіп тұрады, оларды басқару элементтері деп те айтады. Оның 
бірнеше  ішкі  беттері  бар,  олар:  Windows  Forms  барлық  формалары,  Стандартты 
басқару элементтері, Коньейнерлер, Мәліметтер,  Жалпы, т.б. (рис.10 сурет.): 
 
 
10сурет.  Элементтер тақтасы – Панель элементовтерезесі 
 
Оның  жиі  қолданылатын  ішкі  беті  –  Windows  Forms  барлық  формалары  –  Все 
формы  Windows  Forms.  Керекті  басқару  элементін  формада  орналастыру  үшін  осы 
тақтада  оның  атын  шерту  керек  немесе  оны  форма  аймағына  тышқанмен  тасымалдау 

59 
 
қажет.  Оның тізімін белгішелерге ауыстыру жылжыту алабын пайдаланбай жұмыс істеуге  
мүмкіндік береді. (11 және 12 суреттер). 
 
 
 
11сурет.  Элементтерді тізім түрінде бейнелеу 
 
 
12сурет.  Элементтерді белгішелер түрінде бейнелеу 
 
Стандартты  басқару  элементтері  (Стандартные  элементы  управления  My  User 
Controls)басқару  элементтерінен  ӛз  тізіміңізді  құру  мүмкіндігін  береді,  егер  сіз  бірнеше 
ғана  элементті  жиі  пайдаланатын  болсаңыз,  соларды  ғана  осы  ішкі  бетке  орналастырып 
алу керек немесе тек ӛзіңіз бір ішкі бет құрып ала аласыз (13 және 17сурет): 

60 
 
 
 
13сурет.  Ішкі бет қосу 
 
 
14сурет.  " First Form үшін менің ішкі бетім" кӛрінісі 

61 
 
 
 
15 сурет.  Алдын ала келісім бойынша тағайындалған мәндерді орнату 
 
Осындай жолмен қосылған ішкі беттердің атын ауыстыруға немесе ӛшіріп тастауға 
болады,  ол  үшін  жанама  менюдегі  Переименовать  элемент  немесеУдалить  элемент 
пункттерінің бірін таңдап алып, орындау керек.  
 
Дизайн және код режимдері 
Жаңа  жобаны  жасау  кезінде  бірден  дизайн  режимі  іске  қосылады  –  мұнда  форма 
басқару  элементтерін  орналастыруға  арналған  негізгі  аймақ  болып  табылады. 
Программамен  жұмыс  істеу  үшін  код  режиміне  кӛшу  керек.  Оның  бірнеше  жолы  бар: 
форманың  кез келген  аймағында  жанама  менюге  кӛшіп,  ондағы  Перейти  к  коду  жолын 
таңдау  керек;  Обозреватель  решений  терезесіндегі  Form 1.cs  компонентінде  де  солай 
істеу  қажет  немесе  форманы  екі  шертсек,  Form1_Load  тәсілі  іске  қосылып,  оны  бассақ, 
код  режиміне  кӛшуге  болады.  Код  режиміне  кӛшу  F7  пернесі  арқылы  да  орындалып, 
қайтадан дизайн режиміне кӛшу үшін –Shift+F7 пернелерін басу керек. Енді код режиміне 
ауысып, кейбір блоктарды қарастырайық. 
Бұл  блок  жобада  қандай  атаулар  кеңістігі  пайдаланыла  алатынын  анықтайды. 
Мысалы: 
 
using System; 
using System.Drawing; 
using System.Collections; 
using System.ComponentModel; 
using System.Windows.Forms; 
using System.Data; 
 
Мұнан соң жоба атымен сәйкес келетін ӛз атаулар кеңістігімізді пайдаланамыз: 
namespace FirstForm 
Керек болса, бұл атауды ӛзгертіп аламыз.