97
Жоғарыда кӛрсетілгеннен басқа бұл программа қателер немесе
жеткізілмеген хабарлар жайында хабар генерациялайды. Келесі негізгі ре-
жимдер болуы мүмкін:
bd – домен режимі
bi- бұркемеленген псевдонимдер инициализациясы
bf- кезекті баспаға шығару
bt- мекендерді тексеру режимі
bs- серверді стандартты енгізу режимі.
Bd режимінде sendmail командасы 25 нӛмерлі торапты портты тыңдайды
және жұмыстың пайда болуын күтеді.
Команда келесі түрде кӛрсетіледі:
/usr/sbin/sendmail-bd-g1h
Бұл жерде жұмыс bd домені режимінде 1 сағат кванттық уақыт аралығы-
мен (тексеру интервалы 1 сағат). Егер хабар кезекке қойылса, команда
берілген интервал арасында хабарды жіберуге мүмкіндікжасайды, бұл
жағдайда үрдіс құрылады – ағын sendmail.pid атты.
Әр ағын құрылған кезде ол ағынды жою қарастырылуы қажет, мысалы
kill head – 1 sendmail.pid командасы арқылы.
Sendmail – V8 версиясы. Бұл версияның негізгі командаларына
жіберілетін нұктелері user.bd дерекқор базасында анықталады. Бұнда
қолданушылар жәйлі орталық архив орналасады. Осы дерекқорда құрылатын
негізгі ӛрістер:
mailname- машина аты
maildrop- қолданушы поштасының жеткізетін мекені
mailsender- қолданушы конвертінің аты
fullname – қолданушының толық аты
office- офис мекені және телефоны
home- ұй мекені және телефоны
project/plan- хабармен байланысты жоба.
Бірнеше үлкен емес есептердің орындалу түрі ол командалық жол
интерфейсін қолдану. Сіздер жұмыс жасайтын программаның аты shell
командалық интерпретаторы.
Қазіргі Unix жүйесінде үш командалық интерпретатор қолданылады:
Bourne shell (/bin/sh), c shell (/bin/ csh), korn shell (/bin/ksh).
Командалық интерпретатор ОЖ-де маңызды орын алады:
1. Ең бірінші программа shell, ол пайдаланушы жүйеге кірген уақытында
ол программаның жұмысы басталады, shell келесі жұмысты атқарады:
А) терминалды қосқан уақыттан getty ( 1м) процесі активтеледі ол терми-
налды қатынаудың сервері болып саналады және ол login (1) программасын
іске қосады. Ал ол программа пайдаланушының аты мен паролін сұрайды.
Б) егер пайдаланушы жүйеде тіркелген жағдайда және паролі дұрыс бол-
са, онда login
98
программасы пайдаланушының /etc/ passwd файлының соңғы ӛрісінде
кӛрсетілген программасын іске қосады.
В)
shell сәйкес командалық файлды инициациялайды және
пайдаланушының терминалына шақыру береді. Сол кезден пайдаланушыға
командаларды енгізуге болады.
Г) shell пайдаланушы негізген команданы оқиды, енгізген жолға анализ
ӛткізеді және
пайдаланушының жазғаны бойынша әрекет орындайды немесе программа
және функция табылмаған жағдайда қате жайында хабарлайды.
Д) Интерпретатормен жұмыс аяқталған соң пайдаланушы exit команда-
сын енгізеді және жүйеден шығады.
2. Командалық интерпретатор программалау үшін ыңғайлы түрі болып та-
былады.
Әр командалық интерпретатордың тіл синтаксисі бір бірінен айырмашы
лығы бар. Сондықтан біз базалық ретінде Bourne интерпретаторын
қарастырайық.
Shell
арқылы
бар
утилиттерді
қолданып
қиын
программаларды құруға болады. Shell тілінде программалар кӛбінесе
скрипттар немесе сценарилер деп аталады. Интерпретатор скрипт-файлынан
жолды оқып, оларды командалық жолдан пайдаланушы енгізгендей
орындайды.
3. Пайдаланушы жүйеге кірген уақытында оның инициализацияланған
скрипті іске қосады, ол бірнеше функцияларды орындайды: программаларды
табу үшін жолды белгілейді, терминалды инициализациялайды, пошталық
жәшіктің
орналасуын
анықтайды.
Инициализациялайтын
скрипт
пайдаланушының үй каталогында орналасады. Әр түрлі командалық
интерпретаторда әр түрлі инициализациялайтын скрипттар қолданылады.
Командалық интерпретатор
Инициализациялайтын скриптор
Bourne shell
C shell
Korn shell
Profile
Login және cshrc
Profile және kshrc
Bourne-again shell(bash)
Profile және bashrc
Profile және login скрипттары жүйеге бірінші кірген уақытта орындалады.
Cshrs, kshrs және bashrc скрипторы интерпретаторының әр бір іске қосқан
уақытында орындалады.
4. Негізгі ОЖ инициализациясы shell скриптінің орындалғанында болады.
Әрбір стандартты командалық интерпретатордың ӛзінің программалау
тілі бар, олар қиын есептерді орындау үшін командалық файл немесе
скрипттрда құруға мүмкіндік береді.
Shell интерпретаторы тізбекті командаларды скрипттан оқып және оларды
орындайды. Бұл жағдайда скрипттен үлкен ӛнімділікті күтуге болмайды,
бірақ ол тиімді болып саналады, ӛйткені бәрі кӛрнекті және оңай. Егер
99
программаның ӛнімділігі ең маңызды болатын болса, онда программалау
үшін тиімді болып Си тілі с аналады.
Скрипт
ол кәдімгі текстілі файл, оның ішінде командалық
интерпретаторға
түсінікті
инструкциялар
жазылады.
Олар
shell
командаларының ӛрнектері және функциялары болуы мүмкін. Командалық
интерпретатор файлдан инструкцияларды оқиды және тізбекті оларды орын-
дайды.
Bourne shell интерпретаторында комментариялар „#‟символынан бастала-
ды, ол программаның әрі қарай орындалуын жеңілдетеді. Комментариялар
жолдың бәрін алмауы мүмкін, ол командадан кейін жазылуы мүмкін.
Бұл жағдайда скрипт Bourne shell тексті арқылы иетерпретацияланады.
Командалық жолда скриптті іске қосқан жағдайда (ол үшін орындауға
құқығы болу қажет). Жаңа командалық интерпретатор іске қосылады, коман-
даларды енгізу бұл кезде скрипт файлынан орындалады.
Жағдайларды бақылау үшін жүйеде syslog программасы қолданылады, ол
екі негізгі функцияны орындайды- файлды тіркеу және администраторға
басқаруды беру.
Бұл программа орындалғанда хабарлар маңыздылығы бойынша жіберілу
пункттеріне үлестіріледі. Пункттар ретінде файлдар, терминалдар немесе
басқа машиналар болуы мүмкін.
Syslog- тің бӛліктері болып табылатын:
1. syslogd- тіркеу домені
2. кітапханалық программалар – openlog, syslog, closelog.
Осы программалар арқылы syslog жүйесінің файлдарына деректер жіберіледі.
3. logger- тіркеу элементтердің жазбасы үшін пайдаланушы деңгейінің коман-
дасы.
Селектор – бұл программалар немесе құрылғылар, олар хабарлардың
деңгейін анықтау үшін тіркеу хабарларын жібереді.
Жабдықтар деңгейі
Бұл элементтер – алдын ала белгіленген тізім бойынша таңдалады.
Құрылғылар
Программалар
kern
Ядро программасы
Mail
Электронды пошта жүйесі
Daimon
Жүйелік домендер
Auth
Қорғау командалары
News
Usenet телеконференция жүйесі
Cron
Cron домені
Mark
Уақытша нұсқаулар
Syslog
Syslogd ішкі хабарламасы
ftp
ftp және ftpd программалары
User
Басқа программалар
*
Құрылғыларды қолдану
Достарыңызбен бөлісу: | 
