24
бағытта, оған жеке хабарландырулар, қызметке тұру, мәліметтер базасы мен
кәсіби қауымдастылар сайттары кіреді. Бұл сайттардың барлығы нақты
коммерциялық бағытқа ие. Төрт ресурс әңгіме-дүкен құруға негізделген,
горизонталды түрдегі портал, корпоративті сайт.
Бұрынырақ айтылып кеткендей, қазақстандық ресурстар мен контент
әзірге
Интернеттің
қазақстандық
пайдаланушылардың
ортасында
танымалдылық және қолданысқа ену жағынан көшбасшы бола алмайды.
Жекелеп алғанда, Alexa Internet Inc. Халықаралық зерттеу компаниясының
мемлекеттері бойынша Қазақстандағы Ең көп қолданысқа ие 30 сайттың 40%-ы
ресейлік ресурстарға тиесілі, ал 36%-дан көбі американдық ресурстар. Рейтинг
Alexa мәліметтері бойынша айлық, мемлекет бойынша жазылған сайттар
трафигінің көрсеткіші бойынша жасалынады, ол біркүндік пайдаланушылардың
орта саны мен өткен айдағы көрінген парақтардың қосылуы мен есептеледі(5
кесте).
5 к е с т е - www.alexa.com мәліметі бойынша үздік 30 сайт (13.03.16)
#
Адресі
Сипаттамасы
Мемлекет
1
mail.ru
Портал
Ресей
2
google.com
Портал
АҚШ
3
google.kz
Портал
АҚШ
4
yandex.kz
Портал
Ресей
5
youtube.com
Видеохостинг
АҚШ
6
yandex.ru
Портал
Ресей
7
FaceBook.com
Әлеуметтік желі
АҚШ
8
vkontakte.ru
Әлеуметтік желі
Ресей
9
google.ru
Портал
АҚШ
10
wikipedia.org
Энциклопедия
АҚШ
11
Одноклассники.ru
Әлеуметтік желі
Ресей
12
Nur.kz
Портал
Қазақстан
13
uсoz.ru
Сайтқұрастыру/ Хостинг
Ресей
14
Kolesa.kz
Жеке хабарландырулар
Қазақстан
15
livejournal.com
Портал
Ресей
16
taobao.com
Портал
Қытай
17
yvision.kz
Блог-платформа
Қазақстан
18
twitter.com
Әлеуметтік желі
АҚШ
19
Kiwi.kz
Видеохостинг
Қазақстан
20
inetglobal.com
интернет қызметі
АҚШ
21
narod.ru
Сайтқұрастыру/ Файлдарды
сақтау
Ресей
22
yahoo.com
Портал
АҚШ
23
rambler.ru
Портал
Ресей
24
Kaztorka.kz
Файлалмасу
Қазақстан
25
LiveInternet.ru
Блог-платформа
Ресей
26
vse.kz
Әлеуметтік желі
Қазақстан
27
traforet.ru
жарнама қызметі
Ресей
28
e.gov.kz
электрондық үкімет
Қазақстан
29
www.live.com
Іздеу жүйесі
АҚШ
30
eBay.com
сату/сатып алу жүйесі
АҚШ
25
Соңғы болып жаңалықтардың ішінен шетелдік порталдардың елге
«ресми» түрде келуге үлкен қызығушылық тудырып отырғандығын атап
көрсетуге болады. Бұл «ресми» келіс интерфейсті механикалық турғыда тілдік
шектеудің шегінен шығуда. Қазақстан үшін Интернеттегі ірі бизнес-
жобалардың экспанциясы 2016 жылдың 19 ақпанында Белоруссияда танымал
ТУТ.ВУ ресурсын ашқан «Надежные программы» ОБ-сы жасаған NUR.KZ
порталының ашылуымен басталады. Жоба ресейлік және қазақстандық
әріптестер мен инвесторлардың қатысуымен іске қосылды, алайда оның негізін
қалаушы белорустық портал бұл фактін: «TUT.By бизнесінің кеңеюі» деп
түсіндірді. Жарияланған мақсаттардың ішінде жергілікті контентті дамыту,
қызмет түрлерін кеңейту және Интернет-коммерция үшін алаң дайындау
болды. Күзде бұл тенденцияны алдыңғы қатарлы ресейлік «Яндекс» Интернет-
компаниясы іліп алып кетті. 1 қазанда Yandex.kz презентациясы өтті, ол негізгі
қызмет түрлерінің кең жинағы бар, қазақстандық қолданушыларға лайықталған
жоба болды. Сонымен қатар, компания өзінің басты мақсаты контентті дамыту
үшін жергілікті ойыншылармен әріптесе болу, ал экономикалық фактор
Интернеттегі қазақстандық жарнама нарығының болашағынан күтілетін үміт
екендігін мәлімдеді. 2016 жылдың сәуірінде Mail.Ru компаниясы жергілікті
компанияларға жарнамалық кеңістікті сату үшін Қазақстан нарығына шығуды
жоспарлап отырған жайында хабарлады, бірақ бірқатар қызмет түрлерін
локалдау да жоспарда болды.
ҚР статистика Агенттігі аптасына ең кем дегенде бір сағат пайдаланған
Азаматты ғана Интернетті пайдаланушы деп түсінеді. Негізгі аудитория жастар
болып отыр, ал Интернет ресурстарын күрделі пайдалану дәрежесі қазірше аса
жоғары емес, электронды поштамен шектеледі, көбірек тараған әлеуметтік
тараптарды пайдаланады, көңіл көтеретін, ермек ететін контенттерді алады,
ойындар мен қосымша бір сәттік хабар-ашар алмасуларды ғана пайдаланады.
«Ақпараттық теңсіздік» мәселесі (яғни тұрғындардың сандық сауаттылығының
жеткіліксіздігі, АКТ-ға деген сенімсіздік, заманауи технологияға қолжетімді
болу мүмкіндіктерінің теңсіздігі) адамзат әлеуеті даму дәрежесінің
жеткіліксіздігінен болады.
Қазақстанның ақпараттық-коммуникациялық нарығы Интернетке қолже-
тімділікті көрсетуші екінші операторлардың үлкен санымен ұсынылады, алайда
алғашқы провайдерлер тобы аса көп емес. Олардың ішіндегі ең бастылары
мыналар: «Қазақтелеком» АҚ, «Нұрсат», Ducat, Astel, 2Day Telecom және
басқалар.
Талшысы-оптикалық
байланыс
жолы
инфрақұрылымымен
«Қазақтелеком» АҚ ірі оператор болып табылады (ТОБЖ), оның жалпы
ұзындығы 11 500км. Компанияның мәліметі бойынша, Интернетке қолжетімді
пайдаланушылар саны 2016ж. 1,6миллионнан астам болды, олардың ішінде кең
алапты қолжетімді пайдаланушылар саны - 1,25млн. «Қазақтелеком» АҚ
компаниясы тобының құрылымына «Алтел» АҚ, ЖШС «Мобайл-телеком
