51
11. Бауыр ісігін ерте анықтауға срининг
Мониторингілеу жүйесіне республикада үнемі іске асырылатын балаларды
профилактикалық (скринингтік) тексеру енгізілген.
Скринингтерді жүргізу технологиялары
Скринингтік тексерулер деңгейі:
– Медициналық орын (МО)
– Фельдшерлік-акушерлік орын (ФАО)
– Дәрігерлік амбулаториядағы профилактикалық-әлеуметтік-психологиялық
көмек бөлімі (кабинеті) (ДА)
– Ауылдық, аудандық, қалалық емханалардағы профилактика әлеуметтік-
психологиялық көмек бөлімі (кабинеті) (АЕ, АЕ, ҚЕ)
Скринингтік тексеру кезеңдері:
А) дайындық кезеңі – нысаналы топтарды қалыптастыру, ақпараттық
сүйемелдеу, скринингке шақыру.
Б) скрининг жүргізу –амбулаториялық пациенттің (бұдан әрі - 025-08/е нысан),
профилактикалық медициналық тексерудің (скрининг) статистикалық картасын
(бұдан әрі - 025-08/е нысан), толтыру, скрининг-тест, зертханалық және аспаптық
зерттеулер, мамандардың консультацияларын өткізу.
В) қорытынды кезеңі – анықталған патологиясы бар тұлғаларды толық тексеру
және диспансерлік есепке алу, есепке алу-есеп беру статистикалық құжаттарын
ресімдеуді аяқтау.
Дайындық кезеңі
Медициналық пункттің, фельдшерлік-акушерлік пункттің, дәрігерлік
амбулаторияның, ауылдық, аудандық, қалалық емхананың (бұдан әрі - БМСК
ұйымдары) профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімшесінің
(кабинетінің) дәрігерге дейінгі кабинетінің профилактикалық іс-шараларға
жауапты орта медицина қызметкері, мектепке дейінгі мекеменің, білім беру
ұйымдарының орта медицина қызметкері жүзеге асырады және мыналарды
қамтиды:
- ағымдағы жылдың 15 қарашасына дейін алда тұрған скринингтік тексерулер-
ге жататын нысаналы топтың жыл сайынғы тізімін құрады және ұйымдастыру-
әдістемелік бөлімге және аудандық, қалалық емхананың профилактикалық меди-
цина бөліміне береді;
- ересектердің нысаналы топтарын, нысаналы топтағы балалардың ата-аналарын
скринингтік тексерулерді өтудің қажеттілігі және шарттары туралы хабардар ету;
- халықтың нысаналы топтарын скринингтік тексеруге шақырады және оның
жүргізілуін бақылайды;
- халықтың нысаналы топтарының скринингтік тексерулерді уақытылы өтуін
қамтамасыз етеді.
52
Скринингті жүргізу
Медициналық пункттің, фельдшерлік-акушерлік пункттің, дәрігерлік
амбулаторияның, ауылдық, аудандық, қалалық емхананың (бұдан әрі - БМСК
ұйымдары) профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімшесінің
(кабинетінің) дәрігерге дейінгі кабинетінің профилактикалық іс-шараларға
жауапты орта медицина қызметкері, мектепке дейінгі мекеменің, білім беру
ұйымдарының орта медицина қызметкері жүзеге асырады және мыналарды
қамтиды:
Ересектердің нысаналы топтарын скринингтік тексерулер жүргізуді учаскелік
дәрігер/жалпы практика дәрігері (бұдан әрі - БМСК дәрігері), БМСК ұйымдарының
профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімшесінің (кабинетінің)
дәрігерге дейінгі кабинетінің дәрігері мен орта медицина қызметкері және БМСК
дәрігерінің/БМСК ұйымдарының профилактика және әлеуметтік-психологиялық
көмек бөлімшесі дәрігерінің жолдамасы бойынша бейінді мамандар жүзеге асы-
рады:
- скринингтік тексеруге шақырылған, скринингтік тексерулерден өткен, толық
тексерілуге жіберілген нысаналы топтағы пациенттердің тізімін салыстырады;
- скринингтік тексерулер жүргізуге тартылған мүдделі денсаулық сақтау
ұйымдарымен байланыс пен сабақтастықты жүзеге асырады;
- дәрігердің ұсынымы бойынша пациентті толық тексерілу үшін шақырады.
Скринингті жүргізу
ДА, АЕ, АЕ, ҚЕ-нің профилатика бөлімінің дәрігері:
- пациенттің денсаулық жағдайына бағалау жүргізеді, қауіпті факторларды
анықтайды, денсаулық тобын белгілейді (Д-IА, Д-IБ, Д-II, Д-III);
- БМСК/БМСК ұйымдарының профилактика және әлеуметтік-психологиялық
көмек бөлімшесі дәрігері профилактикалық медициналық скринингтің
статистикалық нысанына халықтың нысаналы топтарын скринингтік
тексерулердің нәтижелерін қауіп (мінез-құлықтық, биологиялық) факторларын,
қорытынды диагнозды көрсете отырып, енгізеді, толық емделуге, бақылауға
ұсынымдар береді. Қорытынды диагнозды алғаннан кейін нысан толтырылды деп
есептеледі және скринингтік тексерулердің деректерін электрондық базаға енгізу
үшін медициналық статистика кабинетіне (маманына) беріледі;
- скринингтік тексерудің нәтижесін амбулаторлық науқастың медициналық кар-
тасына енгізеді.
Қорытынды кезеңі
СӨС кабинетінің медицина қызметкері:
•
СӨС-ті насихаттау және мінез-құлықтық қауіпті факторлардың ал-
дын алу алгоритмдеріне сәйкес қауіпті факторларды төмендету бойынша
профилактикалық араласу жүргізеді.
Участкелік терапевт, ДА, АЕ, АЕ, ҚЕ-нің жалпы тәжірибелік дәрігері:
53
- скринингтік тексеру жүргізу кезінде анықталған алғаш қойылған диагнозбен
пациентті диспансерлік есепке алуды және тиісті есеп беру-есеп алу статистикалық
құжатты толтыру арқылы созылмалы ауру түрімен ауыратын науқасты бекітілген
стандарттарға сәйкес диспансерлеу.
Скринингтік тесттер
ЖҚА (АГ, ижа) мен ҚД ерте анықтауға скрининг 25, 30, 35, 40, 42, 44, 46, 48,
50, 52, 54, 56, 58, 60, 62, 64 жастағы ерлер мен әйелдер нысаналы топ болып табы-
лады, 40-тан 64 жасқа дейінгілер – артериялық гипертония, жүректің ишемиялық
ауруы және қант диабеті бойынша диспансерлік есепте тұрмайтындар – 2 жылда
1 рет.
Скринингтік тексерулерді жүргізу сатысы екі кезеңнен тұрады:
- бірінші кезең (скрининг-тест бойынша сұрату жүргізу; антропометриялық
өлшеулер жүргізу (салмағы, бойы, белдің көлемі), АҚ еселік өлшеу, жалпы холе-
стерин мен қан глюкозасының экспресс-диагностикасын) барлық нысаналы топ-
тар үшін міндетті болып табылады.
- екінші кезең (электрокардиографиялық зерттеулер жүргізу (бұдан әрі – ЭКГ),
бейінді маманның тексеруі) - айғақтары болған жағдайда таңдалып жүргізіледі.
МО, ФАО – 025-08/у ү.; антропометриялық өлшеулер жүргізу, скрининг-тест
бойынша сұрату жүргізу, АҚ еселік өлшеу, зертханалық зерттеу үшін ДА-ға жол-
дау.
ДА, АЕ, АЕ, ҚЕ-нің профилактика бөлімдері:
• Дәрігерге дейінгі кабинет (025-08/у ү.; антропометриялық өлшеулер жүргізу,
скрининг-тест бойынша сұрату жүргізу, АҚ еселік өлшеу)
• Жедел-зертхана
• ЭКГ кабинеті
• Дәрігердің кабинеті
ДА, АЕ, АЕ, ҚЕ-нің кардиолог, эндокринолог бөлімі:
Тексеруді аяқтау, диагноз қою. Пациентті әрі қарай бақылау бойынша тексеру-
лер нәтижесі мен ұсыныстар учаскелік дәрігерге, жалпы тәжірибелік дәрігеріне
жолданады.
Қауіп факторлары.
• Скрининг-тест –025-08/у үлгісі
• Шылым шегу
• Алкогольді шамадан тыс тұтыну
• Семіздік (Кетле индексі, мықым шеңбері)
• Дене белсенділігі деңгейі
Глаукоманы ерте анықтауға скрининг
Глаукома бойынша диспансерлік есепте тұрмайтын 40, 42, 44, 46, 48, 50, 52,
54, 56, 58, 60, 62, 64, 66, 68, 70 жастағы ерлер мен әйелдер нысаналы топтары
болып табылады.
Скринингті жүргізу кезеңдері:
• Тест-сауалнама бойынша сұрақ-жауап;
Достарыңызбен бөлісу: | 
