1 требования к структуре умк дисциплины

 
68 
айналдыруға,  айнадағы  бейнесін  алуға,  үшӛлшемді  эффектер  алуға  т.с.с.  кӛптеген 
жұмыстарды  жасауға  болады.    Corel  Corporation  графикалық  редакторы    CorelDRAW 
атаулы Канада фирмасының ӛте үлкен мүмкіндіктеріне, дайын бейнелер кітапханасының 
үлкендігіне  байланысты  ең  белгілі,  кӛп  тараған  бағдарламалардың  бірі  болып  отыр. 
Кейбір  құралдарының  басқа  графикалық  редакторларда  жоқ  болуы  оның  ерекшелігін 
айқындай түседі.  
Бағдарламаны  іске  қосқаннан  кейін  монитор  экранында  CorelDRAW-  дың  терезесі 
ашылады.  Ашылған  терезеде    New  Graphic  (жаңа  файл)  батырмасын  басқаннан  кейін,  
CorelDRAW- дың негізгі терезесі ашылады да, жаңа файлға автоматты түрде Graphic деп 
атау беріледі. 
 CorelDRAW12 бас терезесін он негізгі элементтерге бӛлуге болады (1-ші сурет). 

 
тақырыптар қатары; 

 
мәзір қатары; 

 
құралдар панелі; 

 
қалып-күй қатары; 

 
түстердің экрандық калитрасы; 

 
құжат терезесі; 

 
жұмыс беті; 

 
сызғыштар; 

 
навигатор; 

 
айналдыру жолағы. 
 
 
1-сурет. CorelDRAW-дың бас терезесі. 
 
Экранның  жоғарғы  жағында  тақырыптар  қатарының  астында  негізгі  мәзір  қатары 
орналасқан. Мәзірде 11 командалар бар. 
Қҧжат терезесі 
Бас  терезенің  ең  үлкен  бӛлігін  жұмыс  беті  мен  құжат  терезесі  алып  жатыр.  Жұмыс 

 
69 
істейтін  объектілерді  құжат  терезесінің  кез-келген  жерінде  орналастыруға  болады,  тек 
баспаға басатын объектілерді міндетті түрде жұмыс бетінде орналастыру керек. 
Жҧмыс беті 
Жұмыс  беті  кӛлеңкелі  тіктӛртбұрыш  түрінде  орналасқан.  Оның  ӛлшемін  баспаға 
басатын  қағаз  ӛлшеміне  сәйкес  Layout  -  Page  Setup  (Макет  –  бет  макеті)  командасы 
кӛмегімен беріледі.  
Стандартты қҧралдар панелі 
Стандартты  құралдар  панелі  Windows  операциялық  жүйесінің  басқа  қолданбалы 
бағдарламаларындағы  сияқты  жұмыс  істейді.  Бұнда  кӛшіру,  ӛшіру,  жадыға  жазу  т.с.с. 
кӛптеген командалар бар.  
Графика панелі  
Графика  панелі  (Toolbox)  CorelDRAW-дың  графикалық  құралдарының  жиыны, 
бұлардың  кӛмегімен  CorelDRAW  объектілерін  құру  және  редакциялау  сияқты 
процедуралардың кӛпшілігі орындалады. 
Басқа  бағдарламаларға  ұқсас  графика  құралдары    CorelDRAW-дың  кӛптеген 
функцияларымен  жұмыс  істеуге  жол  ашады.  Графика  панелі  жұмыс  алаңының  сол 
жағында орналасқан. (2-сурет). 
 
 
                                           2-сурет. Құрал саймандар панелі. 
 
Құралдар  жұмыс  істеу  тәртібін  таңдауға  арналғандықтан,  жиі  қолданылады. 
Құралдардың кейбір батырмалары тӛменгі оң жақ бұрышында үшбұрышпен берілген. Бұл 
-  осы  батырмамен  бір  емес  бірнеше  құралдардың  байланысты  екендігін  кӛрсетеді. 
Олардың бәрін кӛру үшін, батырманы тышқан бағыттауышы арқылы бір рет шерткеннен 
кейін, тышқан батырмасын басылған қалпында ұстап тұру қажет, сол кезде экранда осы 
батырмамен  байланысты  құралдардың  бәрі  шығады.  Әрбір  құралға  сәйкес  ӛзінің 
тышқанмен таңдауға арналған формасы бар.   
Атрибуттар панелі 
Стандартты құралдар панелінен тӛмен атрибуттар панелі (Property Bar) орналасқан. 
Оларды кейде қасиеттер панелі деп те атайды. Олардың элементтерінің құрамы 
таңдалынған объекті түріне байланысты ӛзгеріп отырады. 3-ші суретте тіктӛртбұрыштар 
үшін атрибуттар панелімен танысуға болады. 
 
 
3-сурет. Тіктӛртбұрыщтар үшін атрибуттар панелі. 
 
Бұл  атрибуттар  панелінде  тіктӛртбұрыштың  тӛбелерінің,центрінің  координаталары 
және олардың тӛбелерін доғалдау мүмкіндіктері т.с.с. батырмалары бар.  
Терезенің  оң  жақ  шекарасы  бойында  түстердің  экрандық  палитрасы  (Color  Palette) 
орналасқан.  CorelDRAW  терезесінің  тӛменгі  шетінде  қалып-күй  қатары  (Status  Bar) 
орналасқан.  Бұнда  жұмыс  істеу  барысында,  ерекшеленген  объект  туралы  мағұлматтар 
және бағдарламаның жұмыс істеу тәртібі туралы кӛптеген қосымша ақпараттар бар.   
9.2. Қарапайым фигураларды қҧру 
Қарапайым  фигураларды  құру  үшін  мынадай  құралдар:  қолмен  сызу,  суперсызық, 
интерактивтік  біріктіру,  Безье  қисығы,  ӛлшемдер,  тіктӛртбұрыш,эллипс,  кӛпбұрыш, 
миллиметрлік  тӛртбұрыш,  қарапайым  формалар,  бағыттауыштар  формалары,  блок-схема 
формалары, жұлдызша формалары, объектіге фигуралық формамен нұсқау формалары (5-
сурет) қолданылады.  

 
70 
  
 
Тіктӛртбұрыш  сызу  құралы  тіктӛртбұрыштар  құруға  мүмкіндік  береді  (6-сурет). 
Құралды  таңдағаннан  кейін,  тышқан  кӛрсеткішінің  түрі  тіктӛртбұрышты  қиылысқан  екі 
сызық  болып  ӛзгереді,  экранда  құратын  объекті  диагоналы  бойынша  тарту  керек. 
Тіктӛртбұрышты құрып болған соң, атрибуттар панелінде оның центрінің координаттары 
мен  ӛлшемі  шығады.  Атрибуттар  панелі  кӛмегімен  ерекшеленіп  тұрған  тіктӛртбұрыш 
қасиеттерін ӛзгертуге болады.  
      Объектілермен  жұмыс  істегенде,  оларды  алдын  ала  таңдау  (выбор)  құралымен 
ерекшелеп  алу  қажет.Таңдау  құралын  объектіге  апарып  тышқан  кӛрсеткішін  шерткенде, 
объект  ерекшелену  торымен  қоршалады.  (қара  бояумен  боялған  кішкентай  квадраттар). 
Эллипс  құралы  да  жоғарыда  айтылғандай  эллипс  сызады.  CorelDRAW-да  дұрыс 
фигураларды  (шеңбер,  квадрат)  сызу  үшін  Ctrl  пернесін  басып  тұру  керек.  Атрибуттар 
панелін пайдаланып, доға, сектор сызуға (4-сурет) болады.  
 
 
 
                             4-сурет.  Тіктӛртбұрыштар мен эллипстер. 
 
Кӛпбұрыш  құралы.  Кӛпбұрыштар  мен  жұлдызшалар  сызу  үшін  қолданылады. 
Құралды  таңдаған  соң  атрибуттар  панелінде  кӛпбұрыш  тӛбелерінің  санын  енгізуге, 
сонымен  қатар  тӛбелерінің  үшкірлігін  енгізуге  болады.  Спираль  және  тор  құратын 
құралдар да дәл осылар сияқты жұмыс істейді. (5-сурет)  
Свободная 
рука