Оқулық Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі алматы, 2014 А. Н. Доғалов

178
өмірде  жерді  иемденуді  және  оны  пайдалануды  әртүрлі  тұлғалар 
жүзеге асырады. 
Қазіргі  экономикалық  теорияда 
жер
  категориясы  ауылшаруа-
шылықтық  және  ауылшаруашылықтық  емес  мақсаттарда  қолда-
нылатын  өндіріс  үдерісінің  басты  құралы  және  шешуші  факторы 
ретінде  сипатталады.  Қоғамдық  өндірістің  негізі  бола  алатын 
жер  экономиканың  салаларында  әртүрлі  қызметтерді  орындайды. 
Біріншіден,
 жер өндіріс құрал-жабдығы ретінде қызмет атқарады: 
жердің кеңістік жағынан шектеулі болуы, жердің адам іс-әрекетінің 
нәтижесі емес, оның табиғаттың берген сыйы ретінде қарастырылуы, 
рента түрінде табыс әкеле алуы және оның бағасының болуы, т.б. 
Екіншіден,
  жер  еңбек  заты  ретінде  қызмет  атқарады:  өңдеуші 
өнеркәсіпке қажетті, кәсіпорын немесе зауыт салуға арналған алаң 
ретінде  пайдаланылуы,  жерді  өңдеп,  оған  тұқым  сеуіп  өнім  алу 
мүмкіндігі, т.б. 
Үшіншіден,
 жер еңбек құралы қызметін атқарады: 
мысалы,  жерге  тұқым  сепкен  күннен  бастап  өнім  өсіру  қызметін 
Жер-ана атқарады.
Жер факторының басқа өндіріс факторларынан айырмашылығы 
және ерекшелігі мыналардан көрінеді:
1.  Жердің ұсынысы әрқашанда шектеулі болады;
2.  Жердің ұсыныс қисығы өте икемсіз болып табылады;
3.  Жердің қозғалмайтындық сипатта болады;
4.  Жер шаруашылықтық іс-әрекеттің кез келген түрінде қолда-
ныла береді;
5.  Жердің құны болмайды, бірақ оның бағасын анықтауға болады.
Сонымен, жердің саны және оның ұсынысы шектеулі болғандық-
тан, жер нарығында белсенді рөлді оған деген сұраныс атқаарады. 

жүктеу 2,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: