-сурет.  Мультипликатор əсері 99

99
Рецессиялық үзіліс
– бұл тепе-теңдік ЖІӨ-ді толық жұмыс-
бастылықтың инфляциялық емес деңгейіне дейін көтеру үшін 
жиынтық сұраныстың (жиынтық шығындардың) өсуіне қажетті 
көлем. 
 4.8-сурет. 
Рецессиялық үзіліс
Осы суретке сəйкес, егер өндірістің нақты тепе-теңдік Y
0 
көлемі потенциалды Y
*
көлемінен төмен болса, онда жиынтық 
сұраныс тиімсіз болып, жиынтық шығындар ресурстардың то-
лық қамтылуы үшін жеткіліксіз болып табылады. Жиынтық сұ-
ра ныстың жеткіліксіздігі экономикаға депрессиялық жағдайды 
туғызады.
Рецессиялық үзілістен құтылу үшін жəне ресурстарды толық 
қамту үшін тепе-теңдікті А нүктесінен В нүктесіне қарай жыл-
жытып, жиынтық сұранысты ынталандыру қажет. Бұл жерде 
жиынтық тепе-теңдік табыстың ΔY-ке артуы былай сипатталады:
ΔY = рецессиялық үзілістің көлемі × автономды шығындар 
мультипликаторының көлемі
Инфляциялық үзіліс
– бұл тепе-теңдік ЖІӨ-ді толық жұ-
мысбастылықтың инфляциялық емес деңгейіне дейін қысқарту 
үшін жиынтық сұраныстың (жиынтық шығындардың) кемуіне 
қажетті көлем.
4.9-суретке сəйкес, егер өндірістің нақты тепе-теңдік Y
0 
көлемі 
потенциалды Y
*
көлемінен көп болса, онда жиынтық шығындар 
артық болады. Жиынтық сұраныстың артықшылығы экономикаға 
инфляциялық дүмпуді алып келеді. Мұндай жағдайда экономи-
када барлық ресурстар толығымен қамтылғандықтан, фирма-

100
лар өсіп жатқан жиынтық сұранысқа өндірісті кеңейту арқы-
лы жауап бере алмайды, тек бағалар деңгейін көтерумен ғана 
шектеледі.
Инфляциялық үзілістен құтылу үшін жəне «дүрліккен» сұ-
ра нысты басу үшін тепе-теңдікті А нүктесінен В нүктесіне 
(ресурстардың толық қамтылуы деңгейіне) қарай жылжытып, 
жиынтық сұранысты шектеу қажет. Бұл жерде жиынтық тепе-
теңдік табыстың ΔY-ке қысқаруы былай сипатталады:

жүктеу 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: