Оқулық / К. Б. Байболов, Т. Қ. Құлажанов, Н. Б. Батырбаева

жүктеу 4,28 Mb.

Pdf просмотр

бет	26/109
Дата	17.01.2022
өлшемі	4,28 Mb.
	#33177
түрі	Оқулық

1 ... 22 23 24 25 26 27 28 29 ... 109

2.

Психрометриялық анықтау

Судың кебуі үшін қажетті жылу (т кг/м
2
) мөлшерін есептеу формуласы:

𝑞 = 𝑚𝑟
кдж
м
2
час
(
МКГСС

бойынша

ккал
м
2
сағ
),
                           (1-31)

мұндағы:
𝑟
-лайықты температурада меншікті жылудың кебуі.

Осы формулаға
𝑚
мәнін қойып төменгі формуланы аламыз:

𝑞 = 𝑏(
р
м
−
р
п
)
В
0
В
𝑟
к
д
ж
м
2
сек
,
                                          (1-32)

мұндағы: В
0
– нормалы қысым;
В – әрекеттегі барометрлік қысым.
Қозғалыстағы  ауадан  бірлік  мерзімде  суға  берілетін  жылуды  анықтау
формуласы:
𝑞
′
= α(τ
с
-τ
м
)
к
𝑑
ж
м
2
сек
,

мұндағы:  τ
с
– ауаның температурасы;
τ
м
– судың температурасы;
α – жылу беру коэффициенті.
Егер,  тұрақталған  процесте  барлық  жылу  ылғалдың  буланып  ұшуына
жұмсалса,    яғни  адиабеттік  процесте  (жылу  шығынсыз  және  қосымша
берілмесе), онда
𝑞
=
𝑞
′
немесе:
б
(
р
м
−
р
п
)
В
0
В
𝑟 =
α
(𝜏
с
− 𝜏
м
)
                (1-33)
Осыған байланысты:

(
р
м
−
р
п
) =
α
бВ
0
𝑟
(𝜏
с
− 𝜏
м
)
В
н/м
2
(МКГСС бойынша мм рт. ст.) (1-34)

31

мұндағы:
α
бВ
0
𝑟
бұл бөлшектің мәні ауаның жылдамдығына байланысты.
Егер
α
бВ
0
𝑟
= А тең болса,

онда
р
п
=
р
м
−
А
(𝜏
с
− 𝜏
м
)
В
н/м
2
(МКГСС бойынша мм рт. ст.)   (1-35)

Сонымен, адиабаттық кебуде, ауадағы су буының қысымы ауа мен кепкен
судың температураларының айырмасына тәуелді. Ауаның ылғалын анықтайтын
құрал – психрометрдің  жұмысы осы принципке сүйенген. Құралдың іс-әрекетін
бірінші рет 1747 ж. Г.В. Рихман түсіндірді.
Психрометр  екі  термометрден  тұрады.  Оның  біреуінде  сынап  мәрліге
оралған, ол үздіксіз суға шыланған.
Ауаның температурасын құрғақ термометр көрсетеді, ал ылғал термометр
төмен  температураны  көрсетеді,  ол  адиабетті  процеске  жақын  температураны
сипаттайды.  Формула  (1-35)  бойынша  ауаның  температурасы  құрғақ
термометрге  сәйкес,  ал  судың  температурасы  –  ылғал  термометрге  лайықты.
Теориялық тұрғыда құрғақ және ылғал термометрлердің көрсеткіштері ауаның
толық қаныққан жағдайына сәйкес, яғни ϕ =100
0
. Сонда,
𝜏
с
− 𝜏
м

айырмасы ϕ, %
мәнін  көрсетеді.  Осы  көрсеткіш  аз  болса,  соншалықты  ϕ  мәні  жоғары,  және
керісінше,
𝜏
с
− 𝜏
м
көп болса, онда ол ауаның құрғақтығын көрсетеді.
Салыстырмалы  ылғалды  ϕ  психрометр  көрсеткішімен  арнайы  кестеден
таңдайды. Формула (1-36) арқылы ϕ мәнін есептеуге болады:

ϕ
=
р
п
р
м
100
%.                                            (1-36)

Температурасы
𝜏
с
  жағдайда  қысымды  р
н
  (қаныққан  будың  парциалды
қысымы)  анықтама  бойынша  таңдайды,  ол  мм  рт.  ст.-  мен  өлшенген,  ал  р
п
формула  (1-35 ) арқылы есептелінген, ондағы р
м,
t температурадағы қаныққан
будың қысымы.
Жылдамдығы  u
≥
  0,5  м/сек  ауа  үшін  А  мәнін  есептейтін  эмпириялық
формула:

А
= 10
−5
(65 +
6,75
u
)
,                                  (1-37),

Қоршаған  ортадағы  заттар  сәулесі  және  термометрдің  сыртта  орналасқан
бөлігі  арқылы  берілетін  қосымша  жылу  ауа  жылдамдығын  өзгертеді,  осының
әсерінен  психрометрдің  ылғал  термометрінің  температурасы  теориялық
𝜏
м

көрсеткішінен ауытқиды

жүктеу 4,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 22 23 24 25 26 27 28 29 ... 109