Есеп мысалдары
1. Айдан алыстағы жылдамдығы нөлше тең метеорит Ай бетіне қандай жылдамдықпен түседі?
2. Жер бетінен 100 км биіктіктегі дененің еркін түсу үдеуін табу керек.
3. Жер серігінің Жер бетінен орташа биіктігі 1700 км. Оның Жерді айналыс жылдамдығы мен айналу периоын анықтау керек.
4. Жер бетіндегі еркін түсу үдеуі 9,8 м/с2 және Жер мен Айдың арақашықтығы 3,84*105 км деп есептеп Айдағы айдың ұзақтығын есепте. Жердің радиусы - 6370 км.
5. Қандай да бір планетаның эваторында дененің жылдамдығы оның полюсіндегі жылдамдығынан екі есе кіші. Планетаның өз өсінен айналыс периоды 2сағат 27,5 минут болса, планетаның түзілген затының орташа тығыздығы қандай?
6. Жердің массамы М, радиусы R, айналыс периоды Т болса, массасы m жүкшенің экватордағы және 600 ендіктегі салмағы қандай?
7. Жер серігі экватор жазықтығында Жерден қарағанда орнынан қозғалмайтындай болып айналады. Оның Жерден қашықтығын және жылдамдығын анықтау керек. Жердің радиусы 6400 км.
1.5 Қатты дене механикасы.
1.5.1 Қатты дене материалық нүктелер жүйесі
Қатты дене деп материялық нүктелер жүйесін айтады..Қатты денелер абсолют қатты денелер және деформацияланатын денелер болып бөлінеді. Абсолют катты дене деп ешқандай күштің әсерінен деформацияланбайтын денені. яғни қозғалыс кезінде кез келген екі нүктесінің ара қашықтығы өзгермейтін денені айтады. Абсолют катты дене деген шартты ұғым. Табиғатта деформацияланбайтын дене болмайды, бірак түрлі зерттеулерді оңайлату үшін деформациясын ескермеуге болатын денелер болады.
Қатты дененің кеңістікте қозғалуының алты еркіндік дәрежесі бар – үш ілгерілемелі, үш айналмалы қозғалыстың еркіндік дәрежелері. Қатты дененің ілгерілемелі қозғалысын материалық нүкте қозғалысының теңдеуімен анықтауға болады. Қатты дененің ілгерілемелі козғалысы кезінде оны құрайтын материялық бөлшектердің жылдамдықтары, үдеулері бірдей болады. Қатты дененің айналмалы қозғалысы кезінде оның бөлшектері шеңберлер бойымен қозғалады. Шеңберлердің центрлері айналыс өсі деп аталатын түзудің бойында жатады. Осьте жатқан нүктелер қозғалмайды және шеңберлердің радиустары бірдей уақытта бірдей бұрышқа бұрылады. Қатты дененің айналмалы қозғалысын анықтайтын теңдеу моменттер теңдеуі деп аталады.
Қатты дененің кез-келген -нүктесі үшін Ньютонның II заңын былай жазуға болады
(1.5.1.1)
мұндағы - берілген нүктеге әсер ететін ішкі күштер; -берілген нүктеге әсер ететін сыртқы күштер.
Тұтас дене үшін қосынды алынады:
Достарыңызбен бөлісу: |