Ќоршаѓан орта мен осы ортадаѓы адамдардыњ сезім м‰шелеріне єсер етіп т‰йсік тудыратын барлыќ д‰ние материя делінеді

жүктеу 5,04 Mb.

бет	35/378
Дата	12.02.2020
өлшемі	5,04 Mb.
	#28797

1 ... 31 32 33 34 35 36 37 38 ... 378

өрнегі шығады. Теңдеудің сол жағындағы бірінші қосылғыш

жүйенің кинетикалық энергиясының өзгерісіне, екінші косылғыш жүйенің потенциялдық энергиясының өзгерісіне тең

Осы теңдеудің оң жағы сыртқы күштердің элементар жұмысы болып табылады. Ендеше:

dT+dU=dA (1.3.9)

болады.

Толық энергия өзгерісін анықтау үшін (1.3.9) теңдеуін интегралдау керек.

(1.3.10)

Сонымен жүйенің толық энергиясының өзгерісі сыртқы күштердің істейтін жұмысына тең болады.

Егер жүйеге сыртқы күштер әсер етпесе онда теңдеу былай

жазылады

d(T+U)=0

яғни

T+U=const (1.3.11)

Бұл энергияның сақталу заңының математикалық өрнегі. Тұйық жүйенің механикалық және потенциялдық энергияларының қосындысы тұрақты болады. Жүйенің энергиясы жойылмайды, ол тек бір түрден екінші түрге айналуы мүмкін. Жүйенің кинетикалық энергиясы потенциялдық энергияға немесе потенциялдық энергиясы кинетикалық энергияға айналуы мүмкін, бірақ қосындысы тұрақты болады.

Механикалық энергия үйкеліс әсерінен басқа энергияға айналуы мүмкін, мысалы, жылу энергиясына, мұны энергияның дисципациялануы (шашырауы) деп айтады.

Энергияның және қозғалыс мөлшерінің сақталу заңдарының мысалы ретінде соққы құбылысы қарастыруға болады.

Қозғалыс күйін елеулі өзгертетін түйіскен денелердің кысқа мерзімдегі әсерлесуін соққы деп атайды.

Соктығысудан кейін денелерде пайда болған деформация толық сақталса ондай соққыны абсолют серпімсіз соққы деп атайды.

Массалары

және

болатын шарлардың соқтығысуға дейінгі жылдамдықтары

және

болсын. Абсолют серпімсіз соқтығысқан денелердің соқтығысудан кейінгі жылдамдығы

болады (соқтығысудан кейін денелер бірдей жылдамдықпен қозғалады). Бұл кезде қозғалыс мөлшерінің сақталу заңы былай жазылады

(1.3.12)

соқтығысудан кейінгі жылдамдық

(1.3.13)

формуласымен анықталады.

Жүйенің соктығысқанға дейінгі кинетикалык энериясы:

,

соқтығысқаннан кейінгі кинетикалық энергиясы:

Сонда деформация жұмысы былай анықталады

(1.3.14)

(1.3.13) формуласын (1.3.14) формулаға қойғанда

жүктеу 5,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 31 32 33 34 35 36 37 38 ... 378