Кәдімгі өрмекші кененің қарбыз алқаптарында таралуы (Түркістан облысы, Мақтаарал ауданы, 2022 жыл)
Шаруашылықтар
|
Егіс көлемі (га)
| |
Оның ішінде
(саны, зияндылығы
| | |
өңделген егісінің көлемі (га)
| | |
Тексерілген
|
өсімдіктің залалданғаны
|
Төмен
|
орташа
|
жоғры
| |
Арман
|
130
|
80
|
69
|
25
|
14
|
39
|
Белбұлақ
|
100
|
110
|
57
|
14
|
11
|
25
|
Барлығы
|
230
|
190
|
126
|
39
|
25
|
64
|
Кесте 2
Қарбыз егісінде өрмекші кенелерге қарсы қолданған инсектицидтердің биологиялық тиімділігі (Түркістан облысы, Мақтаарал ауданы, 2022 ж)
№
|
Тәжірибе нұсқалары
|
Препа-раттың алынған мөлше-рі, л/га, кг/га
|
Бүркуге дейін 1 жапы-рақтағы кененің саны, дана
|
Бүрку жүргізілгеннен кейін 1 жапырақтағы саны, дана
| | |
Биологиялық тиімділік,%
| | |
Алын-ған өнім-нің мөл-шері, ц/га
|
Қосым-ша өнім, ц/га
| | | | | |
3
күн-нен кейін
|
7
күн-нен кейін
|
14
күн-нен кейін
|
3
күн-нен кейін
|
7
күн-нен кейін
|
14
күн-нен кейін
| | |
1
|
Бақылау
|
-
|
82,8
|
86,1
|
100,7
|
118,7
|
-
|
-
|
-
|
29,7
|
-
|
2
|
Омайт, 57% к.э. - эталон
|
1,8
|
87,4
|
3,7
|
3,8
|
8,6
|
95,7
|
96,2
|
92,8
|
31,6
|
1,9
|
3
|
Апполо, 10% с.к.
|
0,24
|
97,1
|
3,0
|
2,5
|
5,1
|
96,5
|
97,5
|
95,7
|
32,7
|
3,0
|
4
|
Ниссоран, 10% с.ұ.
|
0,24
|
94,9
|
1,5
|
1,2
|
1,8
|
98,3
|
98,8
|
98,5
|
33,0
|
3,3
|
5
|
Ниссоран, 10% с.ұ.
|
0,36
|
83,5
|
0
|
0
|
1,0
|
100
|
100
|
99,2
|
33,8
|
4,1
|
Кесте 3
Қарбыз егісінде кәдімгі өрмекші кенелерге қарсы қолданылған химиялық шаралардың экономикалық тиімділігі. (Түркістан облысы, Мақтаарал ауданы 2022 г.) (1га есептегенде )
№
|
Экономикалық көрсеткіштер
|
Бақылау
|
Эталон – Омайт, 57% к.э. (1,8 л/га)
|
Тәжірибе – Ниссоран, 10% с.ұ. (0,36 л/га)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1
|
Қарбыз өнімі, ц/га
|
29,7
|
31,6
|
33,8
| | |
оның ішінде қосымша өнім, ц/га
|
-//-
|
1,9
|
4,1
|
2
|
1 ц қарбыз бағасы, теңге
|
3500
|
3500
|
3500
|
3
|
Алынатын өнімнің бағасы, теңге
|
103950
|
110600
|
118300
| | |
оның ішінде қосымша өнім, теңге
|
-
|
6650
|
14350
|
4
|
Қарбызды өсіруге кеткен шығындар, теңге
|
68200
|
69200
|
71200
| | |
оның ішінде қосымша шығындар, теңге
|
-//-
|
2830
|
4650
|
5
|
Таза табыс, теңге
|
35750
|
41400
|
47100
| | |
оның ішінде қосымша табыс, теңге
|
-//-
|
3820
|
9700
|
6
|
Рентабельдік деңгей, %
|
52,4
|
59,8
|
66,2
|
7
|
Қосымша шығындардың қайтарымы, есе
|
-//-
|
1,4
|
2,1
|
Кесте 4
Қарбыз дәннің өнімі: бақылауда – 29,7 ц/га; эталонда ( 500 к.э. – 0,5 л/га) - 31,6 ц/га, тәжірибеде Ниссоран, 10% с.ұ. (0,36 л/га) -33,8 ц/га. Сол уақыттағы 1 ц қарбызтің бағасы – 3500 теңге. - Қарбыз дәннің өнімі: бақылауда – 29,7 ц/га; эталонда ( 500 к.э. – 0,5 л/га) - 31,6 ц/га, тәжірибеде Ниссоран, 10% с.ұ. (0,36 л/га) -33,8 ц/га. Сол уақыттағы 1 ц қарбызтің бағасы – 3500 теңге.
- Алынған қарбыз өнімі 1ц бағасына көбейткенде оның бағасы: бақылауда – 103950 теңге, эталонда – 110600 теңге және тәжірибеде – 118300 теңге болды. Өндірісте қарбыз өндіруге кеткен шығындар: бақылауда –68200 теңге, эталонда – 69200 теңге және тәжірибе вариантта – 71200 теңге болды.
- Таза табыс – бұл алынған өнімнің бағасынан қарбызды өндіруге кеткен шығынды алып тастау. 9-кестедегі мәліметтер бойынша осы таза табыс: бақылауда – 35750 теңге, эталонда – 41400 теңге, тәжірибеде - 47100 теңге құрады. Рентабельдік деңгей: бақылауда – 52,4 % эталонда – 59,8 % және тәжірибеде – 66,2 % болды. Қосымша шығын қайтарымы қосымша таза табысты қосымша шығынға бөлгенге тең болады, ол көрсеткіш эталонда – 1,4 және тәжірибе вариантта – 2,1 есе болып шықты.
Қорытынды - 2022 жылы Түркістан облысы, Мақтаарал ауданына қарасты шаруашылықтардың қарбыз алқаптарында зиянкестерге мониторинг жұмыстары жүргізілді. Негізгі зиянкестердің түр құрамы анықталды. Олар өрмекші кенелер, бақша бітесі, трипстер. Полифагты зиянкестерден кейде жоңышқа күйесі мен қырыққабаттың күйе көбелегінің құрттары, басқа да күйе көбелектер жұлдызқұрт түрлері, құм шабаны зақымдайды. Тұқымның өніп шығуы және жас өскіннің пайда болуы кезінде шыбындардың дернәсілдері, жалған сым құрттар, өркен шыбындары, кеміргіш күйе көбелектер қарбыз үшін қауіпті.
- Шаруашылықтарда тексерілген егіс көлемі - 230 га, залалданған өсімдіктер бар аудан - 190 га. Карбыз плантациясында кездескен кенелердің саны экономикалық шектен 126-га өте төмен болды, 39-га орташа, ал 25 га олардың саны жоғары екенігі анықталды. Барлығы 64 га жерде химиялық өңдеу шаралары жүргізілді.
- Қарбыз егісінде кәдімгі өрмекші кенелерге қарсы акарицидтерді қолданғанда ниссоран, 10% с.ұ. (0,24-0,36 л/га) препаратының биологиялық тиімділігі өңдеуден 14 күн өткенде 92,8-99,2% болды. Одан кейін жоғарғы тиімділікті апполо, 10% с.к. (0,24 л/га-0,36 л/га) қолданғанда байқалды. Бұл көрсеткіштер омайт, 57% к.э.-1,8 л/га (эталон) нұсқасына қарағанда жоғары болды.
Достарыңызбен бөлісу: |
