Организация обучения на трех языках

36    |    2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
14-сурет. Нидерланды мектептеріндегі көптілді білім беру модельдері
 
 
• Ағылшын тілі пән ретінде 1-3 сыныптарда аптасына 20-30 ми-
нуттан оқытылады. Бұл кезеңде оқыту жаңа сөздер мен әндерді үй-
рену арқылы тілмен танысуға бағытталады [57] 
•  5-сыныптан  (9  жас)  «ағылшын  тілінің  дайындық  сабақтары» 
аптасына 2-3 сағаттан жүреді (6-кесте) [57] 
 
6-кесте. Нидерланды мектептерінде тілдерге бөлінетін сағат саны 
Тілдер
 
Сыныптар
 
1  
2 
3 
4  
5 
6 
7 
8 
Апталық жүктеме (сағат) 
Голланд 
тілі 
7 
7 
7 
4 
4 
2-3 
2-3 
2-3 
Фриз тілі 
1 
1 
1 
1-3 
1-3 
1-3 
1-3 
1-3 
Ағылшын 
тілі 
0,3-
0,5 
0,3-
0,5 
0,3-
0,5 
1 
2-3 
2-3 
2-3 
2-3 
 
 7-8 сыныптарда өлкетану мен өнер сабақтары, 9-сыныптан CLIL 
әдістемесі  бойынша  жаратылыстану  ғылымдары  және  экономика 
пәндері ағылшын тілінде оқытылады [57] 
 Тарих, музыка және дене шынықтыру фриз тілінде жүргізіледі [57] 
 Педагог кадрларды екі бағыт бойынша даярлайды: 
1)  Педагог  кадрларды  ЖОО-лық  даярлау  2  ЖОО-да  4  жылдық 
мерзімде  жүзеге  асырылады  (240  кредит).  Бұл  ЖОО-да  үштілді 
мектептерде жұмыс істеуге арналған жекелеген мамандықтар жоқ. 
50
50
50
50
50
50
40
40
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
40
40
30
30
30
30
20
20
20
20
20
20
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
әр
 тіл
ге
 бө
л
ін
етін
 
уақыт, 
%
Голланд тілі
Фриз тілі
Ағылшын тілі
сынып

2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі    |    37 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
6-айлық педагогикалық тәжірибе кезінде студенттер көптілді білім 
беру бағдарламасы бойынша курсты таңдай алады (30 кредит); 
2)  Мұғалімдердің  кәсіби  біліктілігін  кәсіптік  қызметтен  үзбей 
арттыру.  Үш  тілді  мектептерде  жұмыс  істейтін  мұғалімдер  Білім 
беру қызметтері орталығы тарапынан қолдау алады.  
Екі  педагогикалық  колледж  де  студенттерді  үштілді  мектептің 
жұмысына тартады.  
Мұғалімдердің басым бөлігі ағылшын тілі курстарына барады.  
 Ұлттық  жоба  шеңберінде  білім  берудің  әртүрлі  деңгейлеріне 
арналған  онлайн  оқу  бағдарламасы  бар.  Мысалы,  www.digischool. 
Nl 
/fry 
– 
мұғалімдерге 
арналған 
электрондық 
алаң, 
www.sichtopfryslan.nl  –  оқушыларға  арналған  екітілді  сайт, 
www.edufrysk.nl – ересектерге арналған курс [73] 
Негізгі қорытынды: 
 1-7  сыныптарда  оқушылар  екі  тілде  (Т1  және  Т2),  7-8  сынып-
тарда  үш  тілде  (+Т3)  білім  алады,  9-сыныптан  кейбір  пәндер  CLIL 
әдістемесі бойынша ағылшын тілінде оқытылады 
 Пәндерді ағылшын тілінде оқыту Т1 және Т2 бойынша қалып-
тасқан құзыреттіліктер негізінде жүргізіледі  
 Мектепті аяқтаған кезде, оқушылар үш тілді меңгеріп шығады  
  Бұл  кезекте,  бір  оқушыға  бөлінетін  қаражат  $10  552  немесе 
жан басына шаққандағы ЖІӨ-нің 23%-ын құрайды, бұл ҚР-мен са-
лыстырғанда, 7,7 есе артық 
2.2.3. Швейцария 
 Конституцияға  сәйкес,  неміс,  француз,  итальян  және  роман 
тілдері мемлекеттік тілдер болып табылады [74] 
 Халықтың 63,7%-ы неміс тілінде, 20,4%-ы француз тілінде, 6,5%-
ы итальян тілінде және 0,5%-ы роман тілінде сөйлейді [75] 
 Халықтың 42%-ы кемінде екі тілді меңгерген [75] 
 Кантондардың  (аумақтық  бірлік)  өз  еркімен  өздерінің  ресми 
тілдерін анықтау мүмкіндігі бар [74] 
 Ел  көптілді  болып  есептелгенімен,  жекелеген  кантондар  хал-
қының басым бөлігі біртілді болып келеді [74] 

38    |    2. Көптілді білім берудің халықаралық тәжірибесі 
 
ҮШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
·
 ОРГАНИЗАЦИЯ ОБУЧЕНИЯ НА ТРЕХ ЯЗЫКАХ 
·
 TEACHING IN THREE LANGUAGES
 
 Ағылшын тілінің қарым-қатынас тілі ретінде кеңінен қолданы-
луы  ел  ішіндегі  тілдік  қоғамдастықтардың  өзара  қарым-қатынас 
жасауына кері әсерін тигізеді [74] 
 2016 жылы жан басына шаққандағы ЖІӨ $79 578 құрады [61] 
  Білім беруге жұмсалатын мемлекеттік қаражат ЖІӨ-нің 6,4%-
ын құрады [76] 
 Бір оқушыға жұмсалатын қаражат көлемі $15 891 немесе ЖІӨ-
нің 20%-ын құрады [76] 
 Екі  тілді  бағдарламалар  1996  жылдан  бері  жүзеге  асырылып 
келеді [57] 
 Кантондардың  арасында  оқушылардың  жасына  (балабақшаға, 
мектепке, университетке баратын жас), оқу бағдарламасының ұзақ-
тығы (Т2-де оқытылатын жекелеген модульдер немесе бірнеше жыл 
бойы  оқытылатын  толық  пәндер),  Т2-ні  пайдалану  қарқыны  (оқу 
бағдарламасының  10-100%-ы),  сондай-ақ  сыныптың  тілдік  құрамы-
на  (бір  тілді  немесе  бірнеше  тілді қолданатын оқушылар) қатысты 
айтарлықтай айырмашылықтар бар [77] 
 Үш тілде білім берудің 3 моделі жүзеге асырылады (7-кесте): 
 
7-кесте. Швейцария мектептеріндегі көптілді білім беру модельдері 
Мықты модель 
Орташа модель 
Әлсіз модель 
ЖОО-да экономика, 
коммуникация, сәулет 
мамандықтары бой-
ынша 
мектептерде 
мектептерде 
Кантонға байланысты 3 
тіл  пән  ретінде  және 
оқыту  тілі  ретінде  пай-
даланылады 
2 тіл пән ретінде және оқыту 
тілі ретінде, Т3 тек пән ретін-
де пайдаланылады 
Тек 1 тіл ғана оқыту 
тілі, қалған 2 тіл тек 
пәндер ретінде 
ғана пайдаланыла-
ды 
Гризонда: Неміс тілі бала-
бақшада, 
Роман тілі орта мектепте, 
Ағылшын тілі 7-сыныптан 
пайдаланылады