ОәК 042-18 149/01-2013 №1 баспа 18. 02. 2013 ж

5В071200 - “Машина жасау” мамандығына арналған

“Машина жасаудағы инженерлік шығармашылық”

ОҚЫТУШЫ ҮШІН

ПӘННІҢ ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей 2013

Алғысөз

1. ҚҰРАСТЫРҒАН

Құрастырушылар: ____________С. М. Мансуров, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Машина жасау технологиясы және механика» кафедрасының аға оқытушысы
«_03_» ___09____ 2013 ж.
2. ТАЛҚЫЛАНДЫ

2.1. Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Машина жасау технологиясы және механика» кафедрасының мәжілісінде талқыланды

Хаттама № «_09_» ____09_____ 2013 ж.
Кафедра менгерушісі ___________ С. Д. Токаев
2.2. ИТФ оқу-әдістемелік бюросында талқыланды

Хаттама № «_12_» ___09_____ 2013 года.

Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің жиналысында қарастырылып, басылымға ұсынылған

Хаттама № «_18_» _____09______ 2013 ж.
Төрағасы _____________ Г.К. Искакова
№1 баспа

Мазмұны

«Машина жасаудағы инженерлік шығармашылық» пәнінің оқу-әдістемелік кешен құрамына енетін оқытушы үшін пәннің жұмыс оқу бағдарламасы 050712 – «Машина жасау» мамандығы бойынша оқитын студенттерге арналған. Ол студенттерді курстың мазмұнымен, оның өзектілігімен және қажеттілігімен, курс саясатымен, студенттер оқу процесі барысында үйренетін әдістермен таныстырады. Оқу-әдістемелік кешен пәнді оқу барысында негізгі басшылыққа алынады.

- 050712 – «Машина жасау» мамандығының Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігінің «23» желтоқсан 2005 жылғы №779 бұйрығымен бекітілген және енгізілген мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарты ҚР МЖБС 3.08. 038-2006;

- СТУ 042-РГКП-СГУ-8-2007 Университет стандарты «Пәннің оқу-әдістемелік кешенін жетілдіру мен безендірудің жалпы талаптары»;

- ДП 042-08.10.10.12-2007 Құжаттау процедурасы «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы мен мазмұны».

«Машина жасаудағы инженерлік шығармашылық» пәні машина жасау мамандарын дайындауда жалпы техникалық негізін қалыптастыратын пән болып табылады.

«Машина жасаудағы инженерлік шығармашылық» пәні белгілі бір инженерлік мәселелерді шешуде қажет әдіс-тәсілдер мен білімді береді. «Машина жасаудағы инженерлік шығармашылық» пәні творчествалық инженерлік мәселелердің қойылымдары мен шешімдерінің тәсілдерін үйретеді.

«Машина жасаудағы инженерлік шығармашылық» пәні инженер мамандарының өздік техникалық шығармашылық, технико-экономикалық мәселелерді жүйелі сараптау, тиімді шешімді анықтау т.с.с. талаптарын ұштайды.

Курсты оқу мақсаты – студенттердің білім алуы, олардың әдіс-тәсіл және білімдерін ұштауға, инженерлік шығармашылық тәсілдеріне негізделген қарқынды дамудағы инженерлік шығармашылық технологияларын, арнайы дайындалған ақпараттар мен есептеу техникаларын игерге көмектесу.

Пәнді оқу нәтижесінде студент - әлемдік деңгейдегі неғұрлым жаңа, тиімді конструкторлық-технологиялық шешімдерді (өнертабыс) іздеу мәселелерінң шешімдері мен қойылымдарының тәсілдеріне үйрену. Мұндай мәселелер жаңа машиналарды, приборларды технологиялық жабдықтар мен технологияларды жетілдіру, жоспарлы реконструкциялау және модернизациялау жұмыстарын орындау барысында қажет болады.

- машина жасау өндірісінің негізгі жабдықтарын, аспаптарын, дайындамаларды өндіру тәсілдерін, есептеу мен жобалауды заман әуей тәсілдерін, автоматты жобалау жүйелерінің негізін білулері керек;

- машина жасау өндірісінің негізгі жабдықтарын, аспаптарын, дайындамаларын есептеп-жобалай, технологиялық процестерді орындай, автоматты жобалау жүйелерін қолдана білулері керек;

- машина жасау өндірісінің қазіргі жағдайымен даму тенденцияларын және перспективаларын, автоматты жобалау жүйелерінің қамту түрлерін, өндірісте басқару мен ұйымдастырудың заман әуей тәсілдерін білулері керек;

- Физика;

- Математика;

- Информатика;

- Машина жасау өндірісінің технологиялық процестері;

- Машиналы графика.

- Машина өндіру технологиясы;

- СББ станоктардағы технологиялық процестер;

- Технологиялық аспаптарды жобалау;

- Дайындамаларды жобалау және өндіру;

Кесте 1 - Оқу жұмыс жоспарынан көшірме

Кесте 2 – Пәннің мазмұны. Сабақ түрі бойынша сағаттардың бөлінуі.

Тақырыптың атауы	Сағаттар саны	Әдебиеттер
1	2	3
Дәріс сабақтар
Кіріспе. Жалпы түсінік. Жоспар: Ғылыми-техникалық қызмет. Интеллектуалды қызмет. Технология - жүйелі процесс.	1	8.1.1 – 5-12 беттер.
Шығармашылықлық қызмет психологиясы. Жоспар: Психологиялық процестер жайындағы негізгі мәліметтер. Ойлау, іздеу және шешім қабылдау. Творчествалық жеке тұлға. Коллективтік психология.	1	8.1.1 – 13-25 беттер.
Шығармашылық қызмет тиімділігін жоғарылату тәсілдері. Жоспар: Жаңа техникалық шешімдерді іздеудің пайда болу негіздері. Ойлауды қарқындату тәсілдері (Методы мозгового штурма). Синектика. Морфологиялық жәшік тәсілі. Коллер тәсілі.	1	8.1.1 – 26-40 беттер.
Техникалық жүйе шығармашылық нысанасы ретінде. Жоспар: Негізгі түсінік. Техникалық жүйелердің даму ерекшеліктері. ТРИЗ және техниканың даму заңдылықтары. Техникалық жүйелердің дамуын болжау.	1	8.1.1 – 41-58 беттер.
Техникалық шешімдерді іздеу. Жоспар: Техникалық шешімдерді іздеудің тәсілдері. Веполды сараптау. Өнертабыстық мәселелердің шешімдерінің стандарттары. Техникалық шешімдерді іздеудегі құбылыстар мен тиімділіктер. Техникалық шешімдерді іздеудің алгоритмдік тәсілдері. Функционалды-құндық сараптау.	1	8.1.1 – 59-86 беттер.
Өндірістік жеке меншікті қорғау. Жоспар: Өндірістік жеке меншік нысандары. Өндірістік жеке меншікті патенттеу. Өндірістік жеке меншікті қорғау. Өндірістік жеке меншік нысандарын рәсімдеу құқықтары. Өндірістік жеке меншік нысандарын қолдану.	1	8.1.1 – 87-102 беттер.
Инттеллектуалды жеке меншік нысанын бағалау. Жоспар: Нысана және бағалау мақсаттары. Инттеллектуалды жеке меншік нысаны құнын бағалау. Инттеллектуалды жеке меншік нысаны құнын нарықтық бағалаудың жалпы принциптері. Корпоративті трансакциялардағы интеллектуалды жеке меншік құқығын бағалау. Патенттер мен лицензияларды сатудағы бағалау. Ерекше жағдайдағы құқықты бағалау мен оларды есепке алу.	1	8.1.1 – 103-120 беттер.
Жобалауды шығармашылықлық процесс ретінде қарастыру. Жоспар: Жалпы жағдай. Жүйелердің жалпы теориясы позициясынан жобалау. Жүйелердің күрделілігі. Мэтчеттің жобалау тәсілі (БЮМ). Инженерлік жобалау. Автоматты жобалау. CALS-технология жүйесінде жобалау. Жобалау кезеңінде төзімділікті болжау.	1	8.1.1 – 121-178 беттер.
Сапа - өнімнің бәсекелестікке қабілеттілігінің негізі. Жоспар: Сапа - өнімнің негізгі критериі. Сапаны конверсионды өнімді жобалауда, құрастыруда, және өндіруде қамтамасыз ету. Сапаны қамтамасыз ету принциптері. Өнім сапасын басқару. Сапа сертификаты.	1	8.1.1 – 179-193 беттер.
Нарықтық экономикадағы интеллектуалды қызмет. Жоспар: Патенттік зерттеу. Инновациялық менеджмент. Нарықтық экономикадағы инновациялық механизм. Жаңашылдықты коммерциялық іске асыру. Интеллектуалды жеке меншік құқығының сауда аспектісі. Материалдық емес активтер. Өнертапқыштық қызметті қолдау.	1	8.1.1 – 194-228 беттер.
Ғылыми-техникалық менеджмент. Жоспар: Жалпы жағдайлар. Жетілдіруді басқару. Техникалық реттеу.	1	8.1.1 – 194-228 беттер.
Практикалық сабақтар
Ойлау, іздеу және шешім қабылдау.	1	8.1.1 – 26-40 беттер.
Ойлауды қарқындату тәсілдері (Методы мозгового штурма).	1	8.1.1 – 26-40 беттер.
Синектика. Морфологиялық жәшік тәсілі.	1	8.1.1 – 26-40 беттер.
Коллер тәсілі.	1	8.1.1 – 26-40 беттер.
ТРИЗ және техниканың даму заңдылықтары.	1	8.1.1 – 41-58 беттер.
Техникалық шешімді іздеудің алгоритмдік тәсілдері.	1	8.1.1 – 59-86 беттер.
Инженерлік жобалау.	1	8.1.1 – 121-178 беттер.
Автоматты жобалау.	1	8.1.1 – 121-178 беттер.
Сапаны конверсионды өнімді жобалауда, құрастыруда, және өндіруде қамтамасыз ету.	1	8.1.1 – 178-193 беттер.

5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ ҮШІН ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІМІ
5.1 Рефераттардың тақырыптары:

1. 
   Ғылыми-техникалық қызмет.
   
2. 
   Интеллектуалды қызмет.
   
3. 
   Технология - жүйелі процесс.
   
4. 
   Психологиялық процестер жайындағы негізгі мәліметтер.
   
5. 
   Шығармашылықлық қызмет тиімділігін жоғарылату тәсілдері.
   
6. 
   Жаңа техникалық шешімдерді іздеудің пайда болу негіздері.
   
7. 
   Ойлауды қарқындату тәсілдері (Методы мозгового штурма).
   
8. 
   Синектика.
   
9. 
   Морфологиялық жәшік тәсілі.
   
10. 
    Коллер тәсілі.
    
11. 
    Техникалық жүйелердің даму ерекшеліктері.
    
12. 
    ТРИЗ және техниканың даму заңдылықтары.
    
13. 
    Техникалық жүйелердің дамуын болжау.
    
14. 
    Техникалық шешімдерді іздеудің тәсілдері.
    
15. 
    Өнертабыстық мәселелердің шешімдерінің стандарттары.
    
16. 
    Техникалық шешімдерді іздеудегі құбылыстар мен тиімділіктер.
    
17. 
    Техникалық шешімдерді іздеудің алгоритмдік тәсілдері.
    
18. 
    Функционалды-құндық сараптау.
    
19. 
    Өндірістік жеке-меншік нысандары.
    
20. 
    Өндірістік жеке-меншік нысандарын патенттеу.
    
21. 
    Қазақстан республикасында өндірістік жеке-меншік нысандарын қорғау.
    
22. 
    Өндірістік жеке-меншік нысандарына құқықты рәсімдеу.
    
23. 
    Өндірістік жеке-меншік нысандарын қолдану.
    
24. 
    Интеллектуалды жеке-меншік нысанының құнын бағалау.
    
25. 
    Инттеллектуалды жеке меншік нысаны құнын нарықтық бағалаудың жалпы принциптері.
    
26. 
    Корпоративті трансакциялардағы интеллектуалды жеке меншік құқығын бағалау.
    
27. 
    Патенттер мен лицензияларды сатудағы бағалау.
    
28. 
    Ерекше жағдайдағы құқықты бағалау мен оларды есепке алу.
    
29. 
    Мэтчеттің жобалау тәсілі (БЮМ).
    
30. 
    Инженерлік жобалау.
    
31. 
    Автоматты жобалау.
    
32. 
    CALS-технология жүйесінде жобалау.
    
33. 
    Жобалау кезеңінде төзімділікті болжау.
    
34. 
    Сапа - өнімнің негізгі критериі.
    
35. 
    Сапаны конверсионды өнімді жобалауда, құрастыруда, және өндіруде қамтамасыз ету.
    
36. 
    Сапаны қамтамасыз ету принциптері.
    
37. 
    Өнім сапасын басқару.
    
38. 
    Сапа сертификаты.
    
39. 
    Патенттік зерттеу.
    
40. 
    Инновациялық менеджмент.
    
41. 
    Нарықтық экономикадағы инновациялық механизм.
    
42. 
    Жаңашылдықты коммерциялық іске асыру.
    
43. 
    Интеллектуалды жеке меншік құқығының сауда аспектісі.
    
44. 
    Материалдық емес активтер.
    

6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ

Тақырып		Көрнекті құралдар, плакаттар, зертханалық стенд	Өздігінен оқуға арналған сұрақтар	Бақылау түрі
Дәріс сабақ	Практикалық сабақ
1	2	3	4	5
Шығармашылықлық қызмет психологиясы.	Ойлау, іздеу және шешім қабылдау.	Сұлбалар	Интеллектуалды қызмет	Ауызша жауап
Шығармашылықлық қызмет тиімділігін жоғарылату тәсілдері.	Ойлауды қарқындату тәсілдері (Методы мозгового штурма).	Сұлбалар	Мэтчеттің жобалау тәсілі (БЮМ).	Есеп беру
	Синектика. Морфологиялық жәшік тәсілі.		Жаңа техникалық шешімдерді іздеудің пайда болу негіздері.	Есеп беру
	Коллер тәсілі.			Есеп беру
Техникалық жүйе шығармашылық нысанасы ретінде.	ТРИЗ және техниканың даму заңдылықтары.	Сұлбалар	Веполды сараптау.	ауызша жауап
Техникалық шешімдерді іздеу.	Техникалық шешімді іздеудің алгоритмдік тәсілдері.	Сұлбалар	Техникалық шешімдерді іздеудегі құбылыстар мен тиімділіктер.	ауызша жауап
Жобалауды шығармашылықлық процесс ретінде қарастыру.	Инженерлік жобалау.	Сұлбалар	CALS-технология жүйесінде жобалау.	Есеп беру
	Автоматты жобалау.			Есеп беру
Сапа - өнімнің бәсекелестікке қабілеттілігінің негізі.	Сапаны конверсионды өнімді жобалауда, құрастыруда, және өндіруде қамтамасыз ету.	Сұлбалар	Жаңашылдықты коммерциялық іске асыру.	Есеп беру

7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМСЫЗДАНУ КАРТАСЫ

Кесте 4 – Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамсыздану картасы

Оқу, оқу-әдістемелік құралдарының атауы	Экземпляр саны	Студенттер саны	Қамсыздану үлесі
Муштаев В.Н. Основы инженерного творчества: Учеб. Пособие. – М.: Дрофа, 2005	2	21	0,1
Половинкин А.И. Основы инженерного творчества: Учеб.пособ. – 2-е изд., перераб. И доп. – М.: Машиностроение, 1988	1	21	0,06

8 ӘДЕБИЕТТЕР

8.1 Негізгі әдебиеттер:

8.1.1 Муштаев В.Н., Токарев В.Е. Основы инженерного творчества: – М.: Машиностроение, 2000. – 368 с.

8.1.2 Половинкин А.И. Основы инженерного творчества: – М.: Машиностроение, 1988

8.2 Қосымша әдебиеттер:

8.2.1 Альтшуллер Г.С. Шығармашылық как точная наука. – М.: Советское радио, 1979.

8.2.2 Альтшуллер Г.С. Найти идею: Введение в теорию решения изобретательских задач. 2-е издание – Новосибирск: Наука, Сибирское отделение, 1991.

8.2.3 Грачев Н.Н. Психология инженерного труда. – М.: Высшая школа, 1998.

жүктеу 160,5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: